«Τα όσα είδαμε το καλοκαίρι του 2023 με τον καύσωνα και αυτές τις ημέρες με τον κυκλώνα Daniel είναι τόσο σπάνια, ώστε θα τα ξαναδούμε έπειτα από 300-400 χρόνια», δηλώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ οΧρήστος Ζερεφός, γενικός γραμματέας της Ακαδημίας Αθηνών και ομότιμος καθηγητής του Τμήματος Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος του Πανεπιστημίου Αθηνών, και υπογραμμίζει την ανάγκη να επανασχεδιαστούν οι χάρτες επικινδυνότητας πλημμύρας για τα ποτάμια και τα προγράμματα πολιτικής προστασίας.
Κακοκαιρία «Daniel»: Στους 1.158 οι διασωθέντες από τις Ένοπλες Δυνάμεις στην πληγείσα Θεσσαλία
Ο κ. Ζερεφός εξηγεί ότι ο κυκλώνας Daniel έδωσε ύψη βροχής τριπλάσια από τον κυκλώνα Ιανό, το 2020. Και μπορεί η κλιματική αλλαγή να οδηγήσει σε συχνότερη εμφάνιση φαινομένων, όπως καταιγίδες και καύσωνες, «αλλά αυτή η καταιγίδα ήταν πολύ ακραία κατάσταση», εκτιμά ο ίδιος.
Η αιτία του φαινομένου, όπως επισημαίνει ο γνωστός ακαδημαϊκός, «είναι η υπερθέρμανση της θάλασσας που παρατηρήθηκε φέτος», με την αύξηση της μέσης θερμοκρασίας στην επιφάνεια της θάλασσας στη Μεσόγειο και στις ανατολικές ακτές των ΗΠΑ να ξεπερνάει τους δύο βαθμούς Κελσίου, ενώ κατά το παρελθόν η αντίστοιχη αύξηση ήταν κάποια δέκατα του βαθμού κάθε χρόνο. «Υπερθερμαίνουμε την ατμόσφαιρα παγκόσμια και η θάλασσα ανταποκρίνεται, συσσωρεύει τη θερμότητα και θα τη δώσει πίσω στην ατμόσφαιρα στέλνοντας υδρατμούς, οπότε θα εξατμιστεί νερό, θα πάει στον αέρα, θα συμπυκνωθεί και θα κάνει καταιγίδα. Αν έχει πολλούς υδρατμούς και πολλή ζέστη η θάλασσα μπορεί να κάνει μια τροπική καταιγίδα, όπως η καταιγίδα Daniel».
Ανάγκη για επανασχεδιασμό σε όλους τους χάρτες επικινδυνότητας σε ποτάμια, ρυάκια και ρέματα
Ο κ. Ζερεφός υπογραμμίζει την ανάγκη «να επανασχεδιαστούν όλοι οι χάρτες επικινδυνότητας στα ποτάμια, στα ρυάκια, στα ρέματα». «Υπάρχουν οι χάρτες επικινδυνότητας στα ποτάμια, αλλά ο χαρακτηρισμός αυτός θα πρέπει να περιγράφεται με απλά μαθηματικά και επίσης να υπάρχει ένας δείκτης επικινδυνότητας για διάφορες καταστροφές, όπως πυρκαγιά, πλημμύρα ακόμα και για κάθε χαράδρα και φαράγγι».
Στο πλαίσιο της συμβουλευτικής προς την Πολιτεία λειτουργίας της Εθνικής Γεωδαιτικής και Γεωφυσικής Επιτροπής, της οποίας ο κ. Ζερεφός τελεί πρόεδρος, έχει ξεκινήσει μια συνεργασία ανάμεσα στην Ακαδημία Αθηνών και τη Γεωγραφική Υπηρεσία Στρατού, «που αφορά στο πώς στήνεται ένα πρόγραμμα τέτοιας έκτασης. Είναι ένα εθνικό έργο, στο οποίο θα πρέπει να βοηθήσουν και πανεπιστήμια, κυρίως πολυτεχνεία, και άλλες υπηρεσίες, υπό το συντονισμό των αρμόδιων υπουργείων», αναφέρει και προσθέτει: «Είναι ένα μακροχρόνιο σχέδιο που δεν έχει προχωρήσει σημαντικά. Υπάρχει η ιδέα, υπάρχουν σχέδια, αλλά πρέπει να υλοποιηθούν».
Ζητά επανασχεδιασμό των προγραμμάτων πολιτικής προστασίας
Επίσης, ο κ. Ζερεφός υπογραμμίζει την ανάγκη «επανασχεδιασμού όλων των προγραμμάτων πολιτικής προστασίας, ώστε να ληφθούν υπόψη φαινόμενα, τα οποία τα θεωρούσαμε τόσο σπάνια που ήταν ανύπαρκτα. Για παράδειγμα, κανείς δεν υπολόγιζε ότι θα πέσουν στη Λάρισα μέσα σε κάποιες ώρες 600 χιλιοστά βροχής, δηλαδή όσα πέφτουν σε ενάμιση χρόνο περίπου. Είναι πολύ ακραίο. Αυτά λοιπόν θέλουν επανασχεδιασμό και χρειάζεται και στρατηγική, κυρίως για το ποιος παίρνει τις αποφάσεις για επεμβάσεις με στόχο πρώτα να σωθούν οι άνθρωποι, μετά οι περιουσίες και μετά όλα τα άλλα». Επιπλέον, ο κ. Ζερεφός ζητά σε μεγάλα θέματα, όπως η καταστροφή που προκάλεσε η κακοκαιρία Daniel να συμμετέχει και ο στρατός.
Σε παγκόσμιο επίπεδο ο κ. Ζερεφός, εθνικός εκπρόσωπος της χώρας για την Κλιματική Αλλαγή, υπενθυμίζει ότι η Συμφωνία των Παρισίων για την κλιματική αλλαγή, που προβλέπει την αύξηση της χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας κατά πολύ μέχρι το 2030 και την οριστική απαλλαγή από τα ορυκτά καύσιμα ως το 2050, «προχωράει πιο αργά από ό,τι περιμέναμε λόγω του ότι υπάρχει μια ελαστική πολιτική βούληση από ορισμένες χώρες να μην συμμετέχουν». Όπως συμπληρώνει, «αν δεν εφαρμοστεί αυτό από όλες τις χώρες, δεν υπάρχει ελπίδα γιατί οι άλλες χώρες δεν επαρκούν για να αντιστρέψουμε το φαινόμενο».
Τέλος, ο κ. Ζερεφός αναδεικνύει την ανάγκη καλύτερης ενημέρωσης του κόσμου για την αντίδραση σε ακραία φαινόμενα. «Οδηγίες υπάρχουν, αλλά θα πρέπει να γίνουν πιο σαφείς, πιο κατανοητές και να διαδοθούν καλύτερα. Δηλαδή όταν έχει πλημμύρα ανεβαίνουμε στις ταράτσες και δεν φεύγουμε. Όταν έχει καύσωνα, καθόμαστε σπίτι. Αυτά θα πρέπει να τα συνηθίσουμε. Όπως συνηθίσαμε να ζούμε και με τους σεισμούς, έτσι θα ζούμε τώρα και με την ανθρωπογενή κλιματική αλλαγή».
