Ο θάνατος του πρώην προέδρου του Ιράν Ακμπάρ Χασεμί Ραφσαντζανί, ο οποίος απεβίωσε χθες σε ηλικία 82 ετών, αποτελεί βαρύ πλήγμα για τους μετριοπαθείς και μεταρρυθμιστές στη χώρα καθώς τώρα έχασαν τον πιο ισχυρό υποστηρικτή τους στο ισλαμικό καθεστώς.

Ο Ραφσαντζανί είχε χαρακτηριστεί ως "στύλος της ισλαμικής επανάστασης". Οι πρακτικές του πολιτικές - οικονομική απελευθέρωση, βελτίωση των σχέσεων με τη Δύση και ενδυνάμωση των εκλεγμένων θεσμών - εύρισκαν σύμφωνους πολλούς Ιρανούς αλλά τις απεχθάνονταν οι σκληροπυρηνικοί.

Λίγοι έχουν ασκήσει τόση επιρροή στη νεότερη ιστορία του Ιράν, αλλά από το 2009 ο Ραφσαντζανί και η οικογένειά του αντιμετώπισαν πολιτική απομόνωση λόγω της υποστήριξής τους για την αντιπολίτευση, η οποία έχασε τις αμφιλεγόμενες εκλογές την ίδια χρονιά, προς όφελος του προέδρου Μαχμούντ Αχμαντινετζάντ.

Ο Ραφσαντζανί ήταν επικεφαλής του Εκτελεστικού Συμβουλίου, του οποίου ο σκοπός ήταν η επίλυση διαφορών μεταξύ του κοινοβουλίου και του Συμβουλίου των Φρουρών.

Ήταν επίσης και μέλος της Συνέλευσης Εμπειρογνωμόνων, του ιερατικού θεσμού ο οποίος επιλέγει τον ανώτατο ηγέτη, τον ισχυρότερο άντρα του Ιράν. Η απουσία του από τη συζήτηση αυτή, όταν λαμβάνει χώρα, σημαίνει ότι οι πιθανότητες ανάδειξης ενός πραγματιστή στη θέση του επόμενου ανώτατου ηγέτη είναι ισχνές.

Ο θάνατός του πριν τις προεδρικές εκλογές του Μαίου αποτελεί πλήγμα στον μετριοπαθή πρόεδρο Χασάν Ρουχανί, ο οποίος συντάχθηκε με τον Ραφσαντζανί για να κερδίσει τις εκλογές του 2013 και να προχωρήσει στην επίλυση της μακρόχρονης αντιπαλότητας του Ιράν με τη Δύση για το πυρηνικό πρόγραμμα.

"Η ψυχή του μεγάλου άνδρα της επανάστασης, σύμβολου υπομονής και αντίστασης, έχει πάει στον παράδεισο", είπε σε μήνυμά του στο Twitter ο Ρουχανί.

Ο Αμπάς Μιλανί, διευθυντής του προγράμματος Ιρανικών Σπουδών στο πανεπιστήμιο Stanford, είπε ότι ο θάνατός του δεν θα μπορούσε να είχε επέλθει σε χειρότερη στιγμή, καθώς ο νεοεκλεγείς πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών Ντόναλντ Τραμπ προετοιμάζεται να αναλάβει τα καθήκοντά του. "Με όσα συμβαίνουν στις ΗΠΑ και την πιθανή αστάθεια που πρόκειται να ακολουθήσει στην αμερικανική πολιτική, χρειάζεται μια φωνή λογικής και πραγματισμού που έχει κάποιο εκτόπισμα. Αυτός το είχε αυτό", είπε. "Η απώλεια αυτής της φωνής καθιστά πιο πιθανό κάποιο ατόπημα ή σφάλμα της ομάδας του Τραμπ να οδηγήσει το καθεστώς του Ιράν σε περισσότερο παράλογη, ακραία, και πιθανά καταστροφική αντίδραση", πρόσθεσε.

Ο Τραμπ είχε υποσχεθεί κατά την προεκλογική του πορεία προς τον Λευκό Οίκο ότι θα ακύρωνε τη συμφωνία του Ιράν με τις μεγάλες δυνάμεις - υπό την οποία η Τεχεράνη συμφώνησε να περιορίσει το πυρηνικό της πρόγραμμα με αντάλλαγμα την άρση των κυρώσεων - περιγράφοντάς την ως "η χειρότερη συμφωνία που υπογράφηκε ποτέ".

Είχε επίσης πει ότι δεν θα "έσκιζε" την πυρηνική συμφωνία, αλλά ότι θα "επιτηρούσε τη συμφωνία τόσο στενά ώστε να μην τους δίνεται καμία ευκαιρία".

Σύμφωνα με αξιωματούχο του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών χθες, ο Ραφσαντζανί ήταν μια "εξέχουσα φυσιογνωμία" καθ' όλη τη διάρκεια της ιστορίας της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν. "Στέλνουμε τα συλλυπητήριά μας στην οικογένειά του και τους αγαπημένους του", είπε ο αξιωματούχος σε γραπτή δήλωση.

Η σορός του ιρανού ηγέτη μεταφέρθηκε στο κτίριο προσευχής Τζαμαράν, την περίφημη κατοικία του ιδρυτή της Ισλαμικής Δημοκρατίας Αγιατολάχ Ρουχολάχ Χομεϊνί, όπου συγκεντρώθηκαν πολλοί πολιτικοί και θρησκευτικοί ηγέτες για να αποτίσουν φόρο τιμής. Πλήθος κόσμου επίσης συγκεντρώθηκε και έξω από το νοσοκομείο στη βόρεια Τεχεράνη όπου νοσηλεύθηκε αρχικά.

"Ο Αγιατολάχ Χασεμί Ραφσαντζανί μεταφέρθηκε σε νοσοκομείο μετά από μια καρδιακή προσβολή και προσπάθειες πάνω από μια ώρα από τους γιατρούς να τον επαναφέρουν δεν είχαν επιτυχία", είπε ο αναπληρωτής υπουργός υγείας Μοχάμεντ Αγκατζανί, σύμφωνα με ανακοίνωση της κρατικής τηλεόρασης IRIB.

Η πίστη του ότι οι μεταρρυθμίσεις θα βοηθήσουν στη μακροζωία της ισλαμικής διακυβέρνησης του Ιράν ήρθαν σε αντίθεση με εκείνες του ανώτατου ηγέτη Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, ο οποίος φοβάται ότι αυτές οι αλλαγές θα επισπεύσουν την κατάρρευση του καθεστώτος. Στο συλλυπητήριο μήνυμά του, ο Χαμενεΐ είπε ότι οι πολιτικές τους διαφορές ποτέ δεν στάθηκαν εμπόδιο στην σχεδόν εξηντάχρονη φιλία του με τον Ραφσαντζανί. "Οι προσπάθειες κακών ανθρώπων που προσπάθησαν να εκμεταλλευτούν τις διαφορές γνώμης μας ποτέ δεν επηρέασαν τη βαθιά προσωπική του θέρμη προς εμένα", είπε ο Χαμενεΐ σε δήλωσή του.

Η κηδεία του Ραφσαντζανί θα γίνει στην Τεχεράνη αύριο. Το Ιράν έχει κηρύξει τρεις μέρες πένθους, συμπεριλαμβανόμενης και δημόσιας αργίας αύριο, για τον ιρανό ηγέτη, ο οποίος υπηρέτησε ως πρόεδρος της χώρας από το 1989 έως το 1997.

Ο Ραφσαντζανί υποστήριξε τη βελτίωση των σχέσεων με τις αραβικές χώρες του Κόλπου, διατηρούσε καλές σχέσεις με στελέχη της σαουδικής κυβέρνησης, και θεωρούνταν ως πιθανό πρόσωπο-κλειδί για κάθε μελλοντική επίλυση αυξανόμενων συγκρούσεων μεταξύ των περιφερειακών δυνάμεων.

Ο υπουργός Εξωτερικών του Μπαχρέιν, χώρας η οποία διατηρούσε τεταμένες σχέσεις με το Ιράν, εξέφρασε τα συλλυπητήριά του για τον θάνατο του Ραφσαντζανί μέσω του Twitter.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ