Ήταν τέλη Οκτωβρίου 2006 όταν η Διεθνής Ένωση Στρατηγικών Μελετών (International Strategic Studies Association) είχε δημοσιεύσει μία έκθεση, η οποία ονομάζονταν «Στρατηγική Πολιτική Ζητημάτων Άμυνας και Εξωτερικής Πολιτικής» (Defense and Foreign Affairs Strategic Policy) και αποκάλυπτε πως μέρος των αγνοουμένων της Κύπρου μετά την εισβολή του 1974 είχαν χρησιμοποιηθεί ως πειραματόζωα του τουρκικού στρατού για την δοκιμή χημικών και βιολογικών όπλων.
Συντάκτης της έκθεσης ήταν ο Αμερικανός Γκρέγκορυ Ρ. Κόπλεϊ, ένας 77χρονος πλέον συγγραφέας που έχει εργαστεί ως κυβερνητικός σύμβουλος και ασχολείται κυρίως με θέματα άμυνας, εξωτερικής πολιτικής και γεωπολιτικής.
Μία Σύντομη Αναδρομή στους Αγνοούμενους της Κύπρου
Η εξαφάνιση χιλιάδων Κυπρίων και Ελληνοκύπριων μετά την τουρκική εισβολή του 1974 είναι ένα ανθρωπιστικό ζήτημα που έχει στοιχειώσει το νησί εδώ και πολλές δεκαετίες. Αρχικά δεδομένα ανέφεραν πως εξαφανίστηκαν συνολικά 1.619 άτομα μετά τις εχθροπραξίες, συμπεριλαμβανομένων γυναικών και παιδιών, όλες από τις οποίες σχετίζονται με τις τουρκικές στρατιωτικές επιχειρήσεις.
Το θέμα πήρε μεγάλες διαστάσεις, ειδικά μετά την λήξη του πολέμου, ωστόσο πολλοί λίγοι από τους αγνοούμενους είχαν την τύχη να επιστρέψουν στις οικογένειές τους. Σύμφωνα με τους Ελληνοκύπριους, οι αγνοούμενοι ήταν αιχμάλωτοι του τουρκικού στρατού, οι οποίοι εξαφανίστηκαν κατά την αιχμαλωσία τους, με αποτέλεσμα να χαθούν τα ίχνη τους μια για πάντα.
Οι Αποκαλύψεις του Κόπλεϊ που Προκάλεσαν Σάλο
32 χρόνια μετά την τουρκική εισβολή και ο 60χρονος τότε Κόπλεϊ αποφάσισε να σοκάρει την διεθνή κοινή γνώμη αποκαλύπτοντας πιθανές φρικαλεότητες των Τούρκων, οι οποίες αν μη τι άλλο θεωρούνται αποτρόπαια εγκλήματα πολέμου.
Σύμφωνα με τον Αμερικανό, δεδομένα που συνέλλεξε η Παγκόσμια Υπηρεσία Πληροφοριών (GIS) της Διεθνούς Ένωσης Στρατηγικών Μελετών πρότειναν πως πράγματι ο τουρκικός στρατός χρησιμοποίησε απαχθέντες Ελληνοκύπριους ως πειραματόζωα, δοκιμάζοντας πάνω τους χημικά και βιολογικά όπλα. Ο ίδιος πρόσθεσε πως αυτά τα δεδομένα μεταφέρθηκαν και στο ίδιο το Πεντάγωνο.
Η έκθεση του Κόπλεϊ δεν άργησε να πάρει διαστάσεις, με την ελληνική και την κυπριακή κυβέρνηση να ενδιαφέρονταν να επικοινωνήσουν με τον Αμερικανό για να μάθουν περισσότερες λεπτομέρειες.
Στις 24 Οκτωβρίου του 2006 η καθημερινή εφημερίδα «Ο Φιλελεύθερος» της Λευκωσίας παίρνει συνέντευξη από τον Κόπλεϊ, στην εισαγωγή της οποίας ο συντάκτης της εφημερίδας γράφει χαρακτηριστικά: «Οι Τούρκοι δεν σκοπεύουν να επιστρέψουν αιχμάλωτους».
Ερωτηθείς αν μπορεί να σχολιάσει τις αποκαλύψεις του σχετικά με τις αναφερόμενες δοκιμές βιοχημικών όπλων στους απαχθέντες Ελληνοκύπριους, ο Κόπλεϊ δήλωσε πως «έχουμε λάβει εκτενείς πληροφορίες για το ενδεχόμενο χρήσης Κύπριων ως πειραματόζωα για την παραγωγή χημικών και βιολογικών όπλων των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων. Προσπαθώ να συγκεντρώσω ακόμη περισσότερες πληροφορίες. Πρόκειται για ένα πολύ θερμό ζήτημα για τις τουρκικές στρατιωτικές αρχές και για πολλά χρόνια μετέδιδαν παραπληροφόρηση».
Σύμφωνα με τον Αμερικανό οι εν λόγω πληροφορίες αποκτήθηκαν από υπηρεσίες πληροφοριών της Ουάσιγκτον, οι οποίες δρούσαν εντός της Τουρκίας. Ωστόσο ο Κόπλεϊ δεν γνώριζε τη στιγμή της συνέντευξης κάποιον ακριβή αριθμό θυμάτων.
Αφότου ανέφερε πως το αμερικανικό υπουργείο άμυνας ήταν ιδιαίτερα ανήσυχο για την ανάπτυξη χημικών και βιολογικών όπλων από την Τουρκία και το Ιράν εκείνη την περίοδο, ο Κόπλεϊ τόνισε πως πιστεύει ότι οι Τούρκοι χρησιμοποιήσαν και Κούρδους ως πειραματόζωα για δοκιμές όπλων τους. Συγκεκριμένα, μίλησε για μέλη του Εργατικού Κόμματους του Κουρδιστάν (PKK) που είχαν αιχμαλωτιστεί από τον τουρκικό στρατό, όπως και μέλη άλλων κουρδικών ομάδων που συνδέονταν με αυτό και οργάνωναν επιχειρήσεις κατά της Τουρκίας από το βόρειο Ιράκ.
Πέρα από τις αναφορές του Κόπλεϊ πάντως οι πληροφορίες αυτές δεν διασταυρώθηκαν ούτε επιβεβαιώθηκαν ποτέ. Παρά το γεγονός αυτό στην Ελλάδα και στην Κύπρο οι αντιδράσεις ήταν πολλές, ειδικά από τις οικογένειες των αγνοουμένων.
Ο πατέρας του αγνοούμενου Λάζαρου Σκαλιστή, σύμφωνα με αναφορές από το 2006, υπέστη εγκεφαλικό επεισόδιο διαβάζοντας τις αποκαλύψεις του Κόπλεϊ τις οποίες μετέδιδαν τηλεοπτικά κανάλια σε Ελλάδα και Κύπρο σαν να ήταν επιβεβαιωμένα γεγονότα, προκαλώντας την οργή κάποιων δημοσιογράφων και απλών ανθρώπων που ζητούσαν από τα τηλεοπτικά ρεπορτάζ να αναφέρουν ότι αυτές οι πληροφορίες δεν έχουν επιβεβαιωθεί.
Οι Αμφιβολίες και οι Αποκαλούμενες «Θεωρίες Συνωμοσίας»
Πολλοί ήταν αυτοί που αντέδρασαν αρνητικά κατά του Κόπλεϊ και της Διεθνούς Ένωσης Στρατηγικών Μελετών, υποστηρίζοντας πως οι αποκαλύψεις δεν ήταν ορθά τεκμηριωμένες, ενώ πολλοί ήταν αυτοί που τις χαρακτήρισαν «θεωρίες συνωμοσίας» που δημιουργήθηκαν για να εξυπηρετήσουν συμφέροντα.
Ο Κόπλεϊ δεν ήταν κάποιος τυχαίος. Είχε καλές σχέσεις με τον Ευγένιο Ρωσσίδη, τότε πρόεδρο του Ελληνοαμερικανικού Ινστιτούτο των ΗΠΑ, ενώ λέγεται πως διατηρούσε στενές σχέσεις με το κυπριακό λόμπι στην Αμερική. Για πολλούς στόχος του Κόπλεϊ ήταν να ενισχυθούν οι σχέσεις Κύπρου-Ηνωμένων Πολιτειών, ενώ υπήρχαν υποψίες πως η κυπριακή κυβέρνηση με πρόεδρο τον Τάσο Παπαδόπουλου είχε ενορχηστρώσει όλη αυτήν την «πλεκτάνη» για να στοχευθεί διεθνώς η Τουρκία (αλλά κυρίως ευρωπαϊκώς).
Ο ελληνικός και κυπριακός λαός δεν ήξερε πραγματικά τι να πιστέψει, αφού κατηγορήθηκαν ακόμη και διάσημοι δημοσιογράφοι όπως ο Μιχάλης Ιγνατίου, για την πιθανή συμμετοχή τους σε αυτό το «απόρρητο σχέδιο» Κύπρου-Κόπλεϊ.
Επιστρέφοντας στο Σήμερα το Μυστήριο Εξακολουθεί να Υφίσταται
Σχεδόν 20 χρόνια πέρασαν από την δημοσίευση της έκθεσης της Διεθνούς Ένωσης Στρατηγικών Μελετών και οι αποκαλύψεις της θεωρούνται από πολλούς ως ένα δημοσιογραφικό-πολιτικό «σκάνδαλο» της κυπριακής ιστορίας. Οι αποκαλύψεις γέννησαν ερωτήματα τα οποία δεν απαντήθηκαν ποτέ, παρά τις λυσσαλέες προσπάθειες των οικογενειών των αγνοουμένων.
Εσείς τι πιστεύετε, χρησιμοποιήσαν πράγματι οι Τούρκοι στρατιώτες Ελληνοκύπριους και Κούρδους αμάχους (και στρατιώτες) ως πειράματα για απάνθρωπες δοκιμές χημικών και βιολογικών όπλων ή πρόκειται για μία καλά οργανωμένη και άκρως απόρρητη πλεκτάνη;
