Η μάχη των Αρδεννών ήταν η τελευταία μεγάλης κλίμακας επίθεση του Γ΄ Ράιχ στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, μεταξύ 16 Δεκεμβρίου 1944 και 25 Ιανουαρίου 1945.
H Μάχη των Αρδεννών, γνωστή και ως Επιχείρηση Σκοπιά στο Ρήνο (γερμανικά Unternehmen: Wacht am Rhein) από τον γερμανικό στρατό, ήταν η τελευταία μεγάλης κλίμακας επίθεση του Γ΄ Ράιχ στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, μεταξύ 16 Δεκεμβρίου 1944 και 25 Ιανουαρίου 1945, κατά μήκος των συνόρων του Βελγίου και του Λουξεμβούργου, με σκοπό την κατάληψη του ποταμού Μεύση (Meuse) και του λιμανιού της Αμβέρσας.
Η επιχείρηση στόχευε αφενός στην διακοπή του εφοδιασμού των Συμμάχων και αφετέρου στον πιθανό διαχωρισμό των Αμερικανικών και Αγγλικών δυνάμεων στο Δυτικό Μέτωπο.
Την σχεδίαση της επιχείρησης επιμελήθηκε ο ίδιος ο Χίτλερ αλλά η αισιοδοξία του, ενώ αγωνιζόταν να αποδείξει ότι δεν είχε ακόμα υποκύψει, ήταν ιδιαίτερα υπερβολική και είχε ελάχιστες πιθανότητες να επιτύχει. Εντούτοις, μερικές συγκυρίες της τότε κατάστασης των Συμμάχων στο Δυτικό Μέτωπο επέτρεψαν την αρχική της επιτυχία. Σε συνδυασμό, πάντως με την κατασκευή νέων όπλων από την Γερμανία, όπως αεριωθουμένων αεροπλάνων και πυραύλων (βλήματα V1, V2 και V3) και, μάλιστα, επιπλέον και πυρηνικού όπλου, τυχόν επιτυχία της επιχείρησης αυτής είχε τις πιθανότητες να ανατρέψει την τελική έκβαση του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.
Η τελική, ωστόσο, κατάληξή της ήταν η απώλεια κάπου 100.000 Γερμανών στρατιωτών και αξιωματικών και η υποχώρηση τους στα ενδότερα των συνόρων τους, αφήνοντας πλέον τη δυνατότητα εκτέλεσης αμυντικών μόνον επιχειρήσεων ως τη συνθηκολόγηση της Γερμανίας.
Τα στρατεύματα είχαν πάρει θέσεις μάχης από τον Δεκέμβριο του 1944, κατά μήκος των συνόρων του Βελγίου.
Οι συμμαχικές δυνάμεις αριθμούσαν αρχικά 242 χιλιάδες στρατιώτες, ενώ το Τρίτο Ράιχ 200 χιλιάδες. Στις επόμενες ημέρες του Δεκέμβρη στους συμμάχους προστέθηκαν ακόμη 600.000 Αμερικανοί στρατιώτες, 55.000 Βρετανοί, 72.000 Γάλλοι και 6.000 αεροσκάφη, με αποτέλεσμα να υπερτερούν κατά πολύ αριθμητικά.
Επικεφαλής από την πλευρά των συμμάχων ήταν οι Στρατηγοί Άιζενχάουερ και Μοντγκόμερι, ενώ από την πλευρά των Γερμανών ήταν οι Στρατηγοί Γκερτ φον Ρούντστετ και ο Βάλτερ Μόντελ.
Οι καιρικές συνθήκες δεν ήταν ιδανικές για μάχες σώμα με σώμα. Για τον λόγο, οι Στρατηγοί Άιζενχάουερ και Μοντογκόμερι έλειπαν από το πεδίο της μάχης και είχαν πάρει ολιγοήμερη άδεια.
Επίσης η ομίχλη είχε σκεπάσει τις Αρδένες και το χιόνι είχε καλύψει τα δάση. Στο συμμαχικό στρατόπεδο υπήρχαν πληροφορίες για ενδεχόμενο αιφνιδιασμό των Γερμανών, όμως δεν περίμεναν ότι θα έκαναν επίθεση κάτω από τις συγκεκριμένες καιρικές συνθήκες.
Ωστόσο τα χαράματα της 16ης Ιανουαρίου οι Γερμανοί αιφνιδίασαν τους Συμμάχους. Το γερμανικό πυροβολικό επιτέθηκε στις αμερικανικές θέσεις με αποτέλεσμα σε λίγο χρόνο να θέσουν εκτός μάχης 9.000 στρατιώτες.
Παράλληλα ήταν σε εξέλιξη τρεις γερμανικές επιχειρήσεις. Η “Ισοπεδωμένη Γη” κατά την οποία προβλέπονταν γενική επίθεση της Αεροπορίας εναντίον των Συμμαχικών αεροπορικών δυνάμεων στις θέσεις τους. Η επιχείρηση “Αρπαγή”, ήταν έμπνευση του Χίτλερ, και οι Γερμανοί στρατιώτες θα φορούσαν αμερικανικές στολές προκειμένου να κάνουν δολιοφθορές στο συμμαχικό στράτευμα και να δολοφονήσουν επικεφαλής των στρατευμάτων. Η επιχείρηση “Στέσερ” κατά την οποία αλεξιπτωτιστές θα καταλάμβαναν την πόλη Μαλμεντί.
Μόλις έγινε γνωστή η επιχείρηση “Αρπαγή” στο αμερικανικό στρατόπεδο προκλήθηκε σύγχυση καθώς υπήρχε περίπτωση ανάμεσα τους να υπάρχουν Γερμανοί που θα τους δολοφονούσαν. Ωστόσο, παρόλο που ο αιφνιδιασμός έδωσε στους Γερμανούς το αρχικό πλεονέκτημα, οι σύμμαχοι δεν υποχωρούσαν και αντιστέκονταν με όποιο τρόπο μπορούσαν.
Καθώς οι Γερμανοί τους πλησίαζαν, ο καιρός άλλαξε και οι σύμμαχοι αντεπιτέθηκαν από αέρος. Μόλις η ομίχλη υποχώρησε, τα πολεμικά αεροσκάφη απογειώθηκαν και άρχισαν να βάλουν κατά των γερμανικών θέσεων.
Παράλληλα, είχαν φτάσει ενισχύσεις από τους Αμερικανούς και τους Βρετανούς και οι Γερμανοί άρχισαν να εγκαταλείπουν τις θέσεις τους. Οι σύμμαχοι ξεκίνησαν μεγάλη αντεπίθεση, με αποτέλεσμα οι Γερμανοί να μην καταφέρουν να κρατήσουν τη δυτική πλευρά του Ρήνου.
Οι συνολικές αμερικανικές απώλειες έφτασαν τις 80.000 νεκρούς και ήταν οι χειρότερες στην ιστορία τους σε μια και μόνο επιχείρηση. Οι Βρετανοί είχαν μόνο 1400. Οι Γερμανοί έχασαν, σε ανθρώπινο υλικό, μεταξύ 60.000 ως και 100.000 μάχιμους άνδρες και σχεδόν όλο τον αξιόλογο οπλισμό τους. Αυτό σήμαινε ότι η Γερμανία είχε πλέον χάσει την δυνατότητα όχι μόνον επιθετικών επιχειρήσεων μεγάλης κλίμακας, αλλά και την, ακόμη σημαντικότερη, δυνατότητα προάσπισης αυτού τούτου του εδάφους της.
Σχεδόν παράλληλα, στις 12 Ιανουαρίου, οι Ρώσοι περνούσαν τον ποταμό Βιστούλα στην Πολωνία, το τελευταίο σημαντικό γεωγραφικό εμπόδιο προς το Βερολίνο. Έτσι, χρονικά η Μάχη των Αρδεννών θεωρείται και σαν η αρχή του τέλους της χιτλερικής Γερμανίας. Όπως αργότερα είπε ο Μαντόιφελ «Μετά από εκείνη την επιχείρηση ξαναγυρίσαμε στον πόλεμο του δεκανέα, κάνοντας μόνο αψιμαχίες και όχι πλέον μάχες».
