Στὶς 17 Ἀπριλίου (με το παλαιό ημερολόγιο) τοῦ 1821 οἱ πρόκριτοι σηκώνουν τἡ σημαία τῆς ἐπαναστάσεως
Ἀφορμὴ ἐδόθῃ στὶς 14 Ἀπριλίου (27 Ἀπριλίου), ἀπὸ τὴν παρουσία δύο σπετσιωτικῶν πλοίων, ποὺ κατόπιν αἰφνιδιαστικῆς ἐπιθέσεως, κυρίευσαν δύο πλοῖα, ποὺ ἐλλιμενίζοντο στὸ Βαθὺ τῆς Σάμου, καὶ ἀνῆκαν σὲ ὀθωμανούς. Ἐντὸς ὁλίγων ἡμερῶν μάλλιστα οἱ ἐναπομείνατες ὀθωμανοί, μὲ τὴν βοήθεια τῶν Ἑλλήνων προκρίτων, ἐγκατέλειψαν τὸ νησὶ πανικόβλητοι.
Σὲ ὅλο τὸ χρονικὸ διάστημα ποὺ ἀκολούθησε, μὲ τὴν μέριμνα τοῦ πρωτεργάτου αὐτῆς τῆς ἀρχικῆς κινήσεως, Κωνσταντίνου Λαχανᾶ, τὸ Βαθὺ τῆς Σάμου κατάφερε νὰ σταθῇ ἐλεύθερο καὶ νὰ ἀντικρούσῃ κάθε ἐπίθεσι, μικρὴ ἤ μεγάλη, ποὺ ἐδέχθῃ ἀπὸ τὶς δυνάμεις τῶν προκρίτων καὶ τῶν Τούρκων. Συντόμως τὸν Λαχανᾶ, ποὺ ἀσκοῦσε σαφῶς ἔντονη τρομοκρατία, πρὸ κειμένου νὰ διατηρήσῃ τοὺς προκρίτους στὸ περιθώριον, καταφθάνει ἀπὸ τὴν Σμύρνη, στὶς 24 Ἀπριλίου, (7 Μαΐου) ὅπου διαβιοῦσε σχεδὸν ἐξόριστος, ὁ Σάμιος Λυκοῦργος Λογοθέτης, γιὰ νὰ ἐνισχύσῃ καὶ νὰ στηρίξῃ τὴν ἐπαναστατημένη Πατρίδα του. (Τὸ πραγματικό του ὄνομα Γεώργιος ἀλλὰ ἀπὸ τὴν ἐπανάστασι καὶ μετὰ ἀπαντοῦσε μόνον στὸ Λυκοῦργος.) Ὁ Λογοθέτης, φυσικὸς ἀρχηγὸς τῶν Σαμίων, εἶχε ἤδη λάβῃ ἐντολὴ ἀπὸ τὸν Ἀλέξανδρο Ὑψηλάντη γιὰ τὴν ἀνάληψι τῆς ἀρχηγίας τῆς Σάμου.
Ἡ παρουσία τοῦ Λογοθέτου, μὲ τὴν συνεργασία τοῦ Λαχανᾶ, στάθηκε καθοριστική. Ὀργάνωσε θαυμάσια τὴν ἄμυνα τοῦ νησιοῦ, τὶς κοινωνικὲς δομὲς καὶ τὴν τροφοδοσία της. Τὰ ὅσα ἀπεφάσισε κι ἐφήρμοσε, μετέτρεψαν τὴν Σάμο σὲ προπύργιο τῆς ἐπαναστάσεως ἀλλὰ καὶ παράδειγμα πρὸς μίμησιν, γιὰ κάθε ἄλλο νησί. Ἄλλως τὲ ἡ Σάμος εἶναι κυριολεκτικῶς κάτω ἀπὸ τὴν μύτη τῆς Τουρκίας, κάτι ποὺ οὐδέποτε χώνεψαν οἱ ὀθωμανοί, μὲ ἀποτέλεσμα νὰ κινδυνεύῃ διαρκῶς ἀπὸ αἰφνιδιαστικὲς ἐπιθέσεις.
Στὶς 8 Μαΐου (21 Μαΐου) ὁ Λογοθέτης ὑψώνει τὴν σημαία τῆς ἐπαναστάσεως στὸ Καρλόβασι. Ἡ Σάμος ἀπὸ ἐδῶ καὶ πέρα εἶναι ἐλεύθερη!
Παραλλήλως, μὲ καλὰ ὀργανωμένη στρατιωτικὴ δύναμι, πλέον τῶν ἕξι χιλιάδων ἀνδρῶν, στὴν διάθεσί του, ὁ Λογοθέτης ξεκίνησε ἐπιθέσεις στὰ μικρασιατικὰ παράλια, μὲ τρεῖς χιλιάδες Σαμίους, ἐφ΄ ὅσον νωρίτερα ἀπεμάκρυναν ἐκ τῆς Σάμου τὰ γυναικόπαιδα καὶ τοὺς ἀμάχους.
Ἀποτέλεσμα αὐτῶν τῶν ἐπιθέσεων ἦταν ἐντὸς ὁλίγου χρονικοῦ διαστήματος, σὲ ἀπόστασιν ἕξι ὡρῶν πλεύσεως ἐκ τῆς Σάμου, νὰ ἔχῃ ἐλευθερωθῇ ὅλη ἡ μικρασιατικὴ ἀκτή
