Η Βρετανία δεν ήταν πάντα το νησί που γνωρίζουμε, αφού κατά την τελευταία εποχή των παγετώνων συνδεόταν με την υπόλοιπη Ευρώπη μέχρι πριν από περίπου οκτώ χιλιετίες, όταν ένα γιγάντιο τσουνάμι προκάλεσε το πρώτο... Brexit στην ιστορία.
Ήταν η εποχή που οι κυνηγοί -τροφοσυλλέκτες εξαπλώνονταν σ’ ολόκληρη τη βόρεια Ευρώπη και τη Βρετανία καθώς υποχωρούσαν οι παγετώνες.
Αλλά ενώ οι φυλές αυτές της Μεσολιθικής εποχής εγκαθίσταντο στις νέες αυτές περιοχές -το κομμάτι γης που ονομάστηκε Doggerland και ένωνε τη Βρετανία με τις ακτές της Ολλανδίας, της Γερμανίας και της Δανίας- γύρω στο 6.200 π.Χ. ένα πελώριο τσουνάμι, που προκάλεσε μια υποβρύχια κατολίσθηση (ονομάστηκε κατολίσθηση Storegga) τμήματος 290 χιλιομέτρων της υφαλοκρηπίδας ανοικτά των ακτών της Νορβηγίας, βύθισε την «Ατλαντίδα» της Βρετανίας.
Κύματα ύψους έως και 25 μέτρων -αρκετά ψηλά για να φθάσουν στη στέγη μιας επταώροφης πολυκατοικίας- κινούμενα με ταχύτητα περίπου 35 μέτρων το δευτερόλεπτο σάρωσαν σαν τοίχος τσιμέντου όχι μόνον την βόρεια ακτογραμμή της Αγγλίας, αλλά και τη Σκωτία, τη Νορβηγία, τη Γροιλανδία και την Ισλανδία.
Προσομοίωση της κατολίσθησης Storegga που πυροδότησε το τσουνάμι
Το φονικό τσουνάμι κατάπιε την «Ατλαντίδα» της Βρετανίας
Αλλά σε αντίθεση με το τσουνάμι στον Ινδικό Ωκεανό το 2004 ή εκείνο στην Ιαπωνία τον Μάρτιο του 2011 δεν υπήρχαν κάμερες για να καταγράψουν την καταστροφή, ούτε Διαδίκτυο για να μεταδώσει εν ριπή οφθαλμού τη συνταρακτική είδηση.
Αντίθετα, όταν υποχώρησαν τα νερά, το μόνο που άφησαν ήταν βαθιά ίχνη στο τοπίο, που περίμεναν πάνω από 8.000 χρόνια για να ανακαλυφθούν.
Τα τελευταία χρόνια γεωλόγοι, παλαιοντολόγοι και αρχαιολόγοι εργάζονται πυρετωδώς προσπαθώντας να βρουν τα κομμάτια του παζλ πίσω από το κατακλυσμιαίο συμβάν, τι ακριβώς το πυροδότησε και κατά πόσο είναι πιθανόν να ξανασυμβεί σε μια τέτοια έκταση.
Αναπαράσταση οικισμού της Μεσολιθικής εποχής στη Βρετανία
Σύμφωνα με τον Ντέιβιντ Σμιθ, γεωλόγο του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, τα κύματα του τσουνάμι σάρωσαν με τόση δύναμη τη Βρετανία ώστε θα διαμέλιζαν όποιο άτομο έβρισκαν όρθιο στο διάβα τους, φθάνοντας έως και 40 χιλιόμετρα στο εσωτερικό.
Ο Σμιθ ήταν που ανακάλυψε αποδεικτικά στοιχεία της προϊστορικής καταστροφής με τη μορφή αρχαίων στρωμάτων άμμου στη βορειοανατολική ακτή της Σκωτίας, κοντά στο Μόντροουζ. Οι ακτές της περιοχής θα έπρεπε κανονικά να έχουν μόνον άργιλο, αλλά η άμμος που βρέθηκε οδήγησε στην ανακάλυψη.
Αντικείμενα στη Βόρεια Θάλασσα αποδεικνύουν την ύπαρξη του Doggerland
Το σημαντικότερο στοιχείο που ανακαλύφθηκε σχετικά με το φονικό τσουνάμι ήταν ότι ήταν τόσο ισχυρό ώστε κατέστρεψε μια ολόκληρη περιοχή έκτασης 23.000 τ.χλμ., το Doggerland, που προαναφέραμε, μαζί με τους μεσολιθικούς οικισμούς του.
Όπως λέει ο δρ Βινς Γκάφνεϊ, συγγραφέας του βιβλίου «Ο Χαμένος Κόσμος της Ευρώπης: Η Ανακάλυψη του Doggerland», τα κύματα του τσουνάμι έφθασε σε κάποιες περιοχές ακόμη και τα 40 μέτρα!
Από το 2012 ανασκαφές και υποθαλάσσιες έρευνες ανοικτά της Νήσου Wight ανακαλύπτουν συνεχώς τεχνουργήματα που ανάγονται στη Μεσολιθική Εποχή. Ακόμη και λαξευμένοι κορμοί δέντρων που χρησιμοποιούνταν ως μονόξυλα ηλικίας 8.000 ετών κείτονται στο βυθό της θάλασσας διατηρημένοι από την αλατότητα οτυ νερού.
Θα ξαναγίνει τέτοιο φονικό τσουνάμι;
Πολλοί είναι αυτοί που διερωτώνται πως θα ήταν η ζωή στη Βρετανία αν παρέμενε συνδεδεμένη στην Ευρώπη. Η ιστορία θα έπρεπε σε μια τέτοια περίπτωση να ξαναγραφεί.
Αλλά το σημαντικότερο στοιχείο των ανακαλύψεων αναφορικά με την εξαφάνιση του Doggerland είναι ότι βοηθά τους ερευνητές να εκτιμήσουν την έκταση των καταστροφών που μπορεί να προκαλέσει η κλιματική αλλαγή και η άνοδος της στάθμης της θάλασσας, αν και οι περισσότεροι θεωρούν ότι τσουνάμι σαν κι αυτό που χώρισε -γεωλογικά εννοείται- τη Βρετανία από την Ευρώπη είναι εξαιρετικά δύσκολο να ξανασυμβεί...
