Ένα σύνολο καίριων ερωτημάτων, σχετικά με την εμπορική στρατηγική των ΗΠΑ και τις συνέπειες για την παγκόσμια οικονομία, φέρνει στην επιφάνεια η απόφαση του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ για επιβολή δασμών στα εισαγόμενα αυτοκίνητα στις ΗΠΑ, σύμφωνα με ανάλυση του γερμανικού περιοδικού Focus.
Από την 3η Απριλίου, αναμένεται να πλήξουν οι δασμοί Τραμπ τις αυτοκινητοβιομηχανίες που εισάγουν οχήματα στις ΗΠΑ, με τη Γερμανία να αντιμετωπίζει τις μεγαλύτερες προκλήσεις.
Η κίνηση αυτή αποτελεί μέρος της ευρύτερης στρατηγικής του Τραμπ για ενίσχυση της εγχώριας παραγωγής και μείωση των εμπορικών ελλειμμάτων, καθώς διαμαρτύρεται εδώ και καιρό για τις εμπορικές ανισότητες με άλλες χώρες ισχυριζόμενος ότι «οι ΗΠΑ είναι ένας “κουμπαράς” από τον οποίο όλοι κλέβουν».
Τα πιο σημαντικά ερωτήματα είναι τα εξής:
1. Με τι ακριβώς μοιάζουν τα νέα τιμολόγια;
Οι δασμοί ισχύουν για όλα τα εισαγόμενα αυτοκίνητα – από τα μικρά αυτοκίνητα έως τις λιμουζίνες και από τα SUV έως τα ελαφρά επαγγελματικά οχήματα. Πέρα από τα εισαγόμενα οχήματα, ο δασμός θα εφαρμόζεται, επίσης, σε βασικά εξαρτήματα αυτοκινήτων. Οι δασμοί 25% πρόκειται να τεθούν σε ισχύ στις 3 Απριλίου, σύμφωνα με τον Λευκό Οίκο, και πρόκειται να επιβληθούν επιπλέον των υφιστάμενων δασμών.
2. Γιατί ο Τραμπ επιβάλλει τους δασμούς;
Ο Τραμπ χρησιμοποιεί τους δασμούς για να ενισχύσει τις ΗΠΑ ως τόπο παραγωγής και να μειώσει τα εμπορικά ελλείμματα. «Οι αυτοκινητοβιομηχανίες που έχουν ήδη εργοστάσια στις ΗΠΑ μπορούν να θεωρούν τους εαυτούς τους τυχερούς», είπε, διότι όσοι παράγουν στις ΗΠΑ δεν χρειάζεται να πληρώσουν κυρώσεις. «Μερικές φορές οι ίδιοι οι φίλοι σας είναι οι μεγαλύτεροι απατεώνες», επέκρινε ο εμπορικός σύμβουλος του Τραμπ, Πίτερ Ναβάρο, αναφερόμενος ιδίως στη Γερμανία και την Ιαπωνία.
Οι ΗΠΑ εισάγουν σημαντικό ποσοστό μηχανοκίνητων οχημάτων, κινητήρων και άλλων εξαρτημάτων αυτοκινήτων. Οι εισαγωγές οχημάτων και ανταλλακτικών αυτοκινήτων υπερβαίνουν σημαντικά τις εξαγωγές. Οι σημαντικότεροι προμηθευτές περιλαμβάνουν το Μεξικό, την Ιαπωνία, τη Νότια Κορέα, τον Καναδά και τη Γερμανία.
3. Τι ενοχλεί τον Τραμπ αναφορικά με την ΕΕ;
Ο Τραμπ διαμαρτύρεται πάντα δημοσίως για την Ευρωπαϊκή Ένωση – και αυτό συμβαίνει και τώρα με την ανακοίνωση των δασμών του. «Ένας από τους λόγους που επιβάλλω δασμούς είναι, επειδή παίρνουμε εκατομμύρια από τα αυτοκίνητά τους – BMW, Volkswagen, Mercedes Benz», δήλωσε ο Ρεπουμπλικανός. Παράλληλα, είναι «σχεδόν αδύνατο» να εισαχθούν αμερικανικά αυτοκίνητα στην ΕΕ λόγω περαιτέρω εμπορικών φραγμών.
Αξίζει να σημειωθεί ότι αν και οι ΗΠΑ επιβάλλουν δασμό μόνο 2,5% στα αυτοκίνητα από την ΕΕ (μέχρι στιγμής), η ΕΕ επιβάλλει 10% στις εισαγωγές αμερικανικών αυτοκινήτων. Ωστόσο, οι αμερικανικοί δασμοί για τα φορτηγά και τα ελαφρά επαγγελματικά οχήματα είναι σημαντικά υψηλότεροι και ανέρχονται σε 25%.
Ο Τραμπ κατακρίνει και άλλους κανονισμούς της ΕΕ, όπως τα αυστηρά πρότυπα εκπομπών και ασφάλειας. Συγκεκριμένα, επικρίνει επανειλημμένα τον φόρο προστιθέμενης αξίας που επιβάλλεται στην Ευρώπη, αλλά αυτό δεν είναι πολύ βάσιμο, επειδή οι εισαγωγές αυτοκινήτων από τις ΗΠΑ εν μέρει υπόκεινται στους ίδιους όρους ΦΠΑ με τα ευρωπαϊκά οχήματα.
4. Τι σημαίνουν οι δασμοί για τη Γερμανία;
Οι δασμοί στις εισαγωγές οχημάτων είναι πιθανό να επιβαρύνουν σημαντικά τη γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία, επειδή οι ΗΠΑ είναι η σημαντικότερη αγορά πωλήσεών της, όπως δείχνουν τα τελευταία στοιχεία της Ομοσπονδιακής Στατιστικής Υπηρεσίας. Καμία άλλη χώρα δεν πήρε τόσα καινούργια αυτοκίνητα από τη Γερμανία το 2024 όσο οι ΗΠΑ: προηγούνται με μερίδιο 13,1% των εξαγωγών, ακολουθούμενες από το Ηνωμένο Βασίλειο (11,3%) και τη Γαλλία (7,4%). Ωστόσο, οι γερμανικές αυτοκινητοβιομηχανίες παράγουν ήδη αυτοκίνητα στις ΗΠΑ σε μεγάλη κλίμακα προκειμένου να αποφύγουν τους δασμούς.
Τραμπ προς Ιράν: Προτιμώ συμφωνία, αλλιώς τα πράγματα θα πάνε στραβά
5. Πώς θα αντιδράσει η ΕΕ;
Η Επιτροπή της ΕΕ, η οποία είναι αρμόδια για την εμπορική πολιτική, θέλει να αντεπιτεθεί με αποφασιστικότητα και σαφήνεια. Γι’ αυτό, πρόσφατα απηύθυνε επείγουσα προειδοποίηση στον Τραμπ κατά της θέσπισης των νέων δασμών. Μετά την ανακοίνωση των νέων δασμών, η πρόεδρος της Επιτροπής της ΕΕ, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δήλωσε ότι οι ευρωπαϊκές εταιρείες θα προστατευθούν. Παράλληλα, ανέφερε ότι η ΕΕ θα προσπαθήσει να βρει λύσεις μέσω διαπραγματεύσεων. «Θα αξιολογήσουμε τώρα αυτή την ανακοίνωση μαζί με άλλα μέτρα που εξετάζουν οι ΗΠΑ τις επόμενες ημέρες», επισήμανε η ίδια.
6. Τι ακριβώς σχεδιάζεται;
Μέχρι στιγμής, η ΕΕ δεν επιθυμεί να σχολιάσει το θέμα αυτό δημοσίως. Έχει ήδη ανακοινωθεί ότι οι ειδικοί δασμοί που αναστέλλονται επί του παρόντος σε αμερικανικά προϊόντα, όπως τα τζιν, το ουίσκι μπέρμπον, οι μοτοσικλέτες και το φυστικοβούτυρο, θα επανέλθουν στα μέσα Απριλίου.
Ωστόσο, αυτό γίνεται ως απάντηση στους ειδικούς δασμούς των ΗΠΑ στις εισαγωγές χάλυβα και αλουμινίου, οι οποίοι τέθηκαν σε ισχύ πριν από δύο εβδομάδες. Ανάλογα με την έκταση των πρόσθετων αμερικανικών μέτρων, πρόκειται να συμπληρωθούν από περαιτέρω νέους ειδικούς δασμούς. Θα μπορούσαν θεωρητικά να επηρεάσουν και αμερικανικές εταιρείες τεχνολογίας, όπως αυτές που ανήκουν στον έμπιστο του Τραμπ, Έλον Μασκ.
Όμως, ο Τραμπ υπογράμμισε ότι οι νέοι δασμοί θα μπορούσαν να αποδειχθούν «ουδέτεροι ή καλοί» για την Tesla. «Έχει ένα μεγάλο εργοστάσιο στο Τέξας. Έχει ένα μεγάλο εργοστάσιο στην Καλιφόρνια. Και όποιος έχει εργοστάσια στις Ηνωμένες Πολιτείες, νομίζω ότι θα τα πάει καλά», δήλωσε ο Τραμπ για τον Μασκ.
7. Τι είναι πιθανό να συμβεί τώρα;
Σε ένα λιγότερο άσχημο σενάριο, ο Τραμπ θα μπορούσε να πεισθεί να αναστείλει πάλι προσωρινά τους δασμούς και στη συνέχεια να ξεκινήσει διαπραγματεύσεις. Αυτό συνέβη πρόσφατα με τον Καναδά και το Μεξικό. Αλλά τώρα ούτε ο Τραμπ ούτε ο σύμβουλός του ακούγονται πρόθυμοι να διαπραγματευτούν. Οι νέοι δασμοί είναι «μόνιμοι», δήλωσε ο πρόεδρος των ΗΠΑ και ο Ναβάρο εξέφρασε παρόμοια άποψη.
Στην ΕΕ, αναμένεται, επίσης, ότι θα επιβληθούν πολλοί ακόμη νέοι δασμοί στις εισαγωγές εκτός από τους δασμούς αυτοκινήτων. Ο Τραμπ λέει εδώ και εβδομάδες ότι η 2α Απριλίου -όταν θα ανακοινώσει ένα πακέτο δασμών μεγάλης κλίμακας- θα είναι μια «ημέρα απελευθέρωσης» για τη χώρα.
Σύμφωνα με το Γερμανικό Πρακτορείο Ειδήσεων, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενημέρωσε την Τετάρτη τα κράτη μέλη ότι θα πρέπει να είναι προετοιμασμένα για τέτοιες αποφάσεις. Θα μπορούσαν, για παράδειγμα, να επηρεάσουν τους φαρμακοβιομήχανους και τους παραγωγούς τροφίμων από την ΕΕ.
8. Προσπάθησε η ΕΕ να αποτρέψει τη δασμολογική σύγκρουση;
Ναι, ο αρμόδιος επίτροπος της ΕΕ, Μάρος Σέφτσοβιτς, είχε συνομιλίες με εκπροσώπους της αμερικανικής κυβέρνησης στην Ουάσινγκτον τις τελευταίες ημέρες. Για άλλη μια φορά προσπάθησε να αποτρέψει την κλιμάκωση της εμπορικής σύγκρουσης, αλλά χωρίς επιτυχία. Αναμένεται τώρα ότι οι πραγματικές διαπραγματεύσεις θα αρχίσουν μόνο όταν η ΕΕ απαντήσει στους νέους αμερικανικούς δασμούς με αντίμετρα, όπως ανταποδοτικούς δασμούς. Σύμφωνα με τα τρέχοντα σχέδια, αυτό θα πρέπει να συμβεί στα μέσα Απριλίου.
9. Περί τίνος πρόκειται η δασμολογική πολιτική του Τραμπ;
Ο Τραμπ χρησιμοποιεί σκόπιμα τους δασμούς ως μέσο άσκησης πίεσης στην εξωτερική πολιτική προκειμένου να επιτύχει τους στόχους του. Σημειώνεται ότι έχει ήδη επιβάλει τιμωρητικά μέτρα στις εισαγωγές από την Κίνα, τον Καναδά και το Μεξικό. Ανέστειλε, τουλάχιστον προσωρινά, ορισμένους από τους δασμούς σε αυτούς τους δύο γείτονες – εν μέρει κατόπιν προτροπής της αμερικανικής αυτοκινητοβιομηχανίας. Η αμερικανική κυβέρνηση επέβαλε, επίσης, δασμούς σε όλες τις εισαγωγές χάλυβα και αλουμινίου.
Υπενθυμίζεται ότι ο εισαγωγικός δασμός είναι ένας φόρος που επιβάλλεται στα αγαθά που εισάγονται από το εξωτερικό. Συνήθως καταβάλλεται από την εισαγωγική εταιρεία – έτσι οι εταιρείες των ΗΠΑ πρέπει να πληρώσουν τον δασμό. Ο στόχος είναι να τις αποτρέψει από το να εισάγουν ξένα προϊόντα.
Οι ειδικοί θεωρούν ότι οι δασμοί αποτελούν μια επικίνδυνη στρατηγική για την αντιμετώπιση μιας εμπορικής σύγκρουσης, καθώς προκαλούν κυρίως αύξηση των τιμών του καταναλωτή και, επομένως, επηρεάζουν περισσότερο τους απλούς πολίτες.
Οι ανακοινώσεις του Τραμπ για τους δασμούς προκάλεσαν πρόσφατα αναταράξεις στο χρηματιστήριο, ενώ η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ αναθεώρησε προς τα κάτω την πρόβλεψή της για ανάπτυξη φέτος.
