Τα ευρήματα που έρχονται στο «φως» από την ανασκαφή του ασύλητου Προ- και Παλαιο-ανακτορικού μινωικού νεκροταφείου στην Πέτρα της Σητείας (2800-1800 π.Χ.) συνεχίζει να συγκλονίζει τους ειδικούς, παρά το γεγονός πως διαδραματίζεται για δώδεκα ολόκληρα χρόνια.
Τη διεύθυνση της ανασκαφής διενεργεί η επίτιμη Διαυθύντρια του Υπουργείου Πολιτισμού, Δρ. Μεταξία Τσιποπούλου.
Ο Πετράς ανασκάπτεται και μελετάται από διεπιστημονική ομάδα 26 ατόμων από 9 χώρες. Στο νεκροταφείο έχουν μέχρι σήμερα ανασκαφεί 17 μεγάλα ταφικά κτίρια (με εμβαδόν έως 125 τ.μ.), μία ταφική βραχοσκεπή, τρεις λάκκοι και δύο εκτεταμένοι χώροι τελετουργιών, που ανεγέρθηκαν και χρησιμοποιήθηκαν από εξέχουσες οικογένειες του ανακτορικού οικισμού. Οι ταφές είναι δευτερογενείς, με επτά μόνον εξαιρέσεις πρωτογενών.
Εικόνα από ψηλά ενός ταφικού κτιρίου με εμβαδόν έως 125 τ.μ.
Μία πανοραμική εικόνα του Προ- και Παλαιο-ανακτορικού μινωικού νεκροταφείου
Η ποσότητα και η διατήρηση του σκελετικού υλικού είναι μοναδική, καθώς και η ποικιλία των κτερισμάτων, πολλά από αυτά πολύτιμα κατασκευασμένα εισηγμένες πρώτες ύλες. Ενδεικτικά αναφέρονται μεγάλος αριθμός χρυσών και ασημένιων κοσμημάτων, πολλά χάλκινα εργαλεία, ιδίως καλλωπισμού, περισσότερα από 200 λίθινα αγγεία, περισσότερες από 65 σφραγίδες από ελεφαντόδοντο και ημιπολύτιμους λίθους, και δύο σφραγιστικά δακτυλίδια.
Αποτύπωση των δύο σφραγιστικών δακτυλιδίων
Η ποσότητα της κεραμικής είναι επίσης σημαντικότατη και περιλαμβάνει πολύ μεγάλο αριθμό διακοσμημένων, ιδίως τελετουργικών αγγείων. Η φετινή χρονιά επικεντρώθηκε κυρίως σε ΠΜ ΙΙ και ΜΜ ΙΙ ταφικά σύνολα, από τα οποία προέκυψαν νέες ελεφάντινες σφραγίδες, μοναδικά χρυσά κοσμήματα, χάνδρες από χρυσό και ημιπολύτιμους λίθους, καθώς και λίθινα αγγεία και ειδώλια με πολύχρωμη καμαραϊκή διακόσμηση.
