Δράκοι και μυθικά τέρατα ζουν στη Χαλκιδική, κάπου ανάμεσα στη φαντασία και την πραγματικότητα. Παλιότερα, οι βοσκοί της Σιθωνίας διηγούνταν απίστευτες ιστορίες για κάποιο σπάνιο είδος φιδιού, που ζούσε στο κεντρικό βουνό του νομού, το Ντραγουντέλι.
Έλεγαν ότι, καθώς τα μηχανήματα ανοίγανε δρόμο στην περιοχή κατά τη δεκαετία του ’60, τα φίδια βγήκαν στην επιφάνεια, μετά από αιώνες σιωπής στα βάθη της γης. Έντρομοι περιέγραφαν τα τεράστια ερπετά να επιτίθενται στα κοπάδια τους και να καταπίνουν μεμιάς τα ζώα τους.
Και ακόμη, έναν από αυτούς να παγώνει αντικρίζοντάς τα. Κάποιο παραμύθι από τα Βασιλικά μιλά για ένα τεράστιο θηρίο, με τρία κεφάλια, νύχια αγκαθωτά και δύο φτερά, που το καθένα τους έφτανε από το χωριό μέχρι τον κάμπο…
Ήταν η φοβερή Λάμια με τη μεγάλη κοιλιά, που, στήνοντας καρτέρι σε απόμερες γωνιές και σπηλιές, έτρωγε και χώνευε τα πάντα. Οι σπηλιές και οι χαράδρες της Χαλκιδικής έχουν το δικό τους κόσμο, τόσο μακρινό από το παρόν, που συχνά ξεπερνά κάθε φαντασία.
Ένα χιλιόμετρο έξω από τα Πετράλωνα βρέθηκε το 1959 το απολιθωμένο κρανίο του Αρχανθρώπου. Απολιθωμένα φύλλα φυτών και δένδρων, καθώς και οστά ελεφάντων, λιονταριών, ρινόκερων κ.α. μιλούν για μια άλλη εποχή, πριν από 750.000 χρόνια, για την άγρια κι απρόσιτη Χαλκιδική του παρελθόντος…
Ο καθηγητής Άρης Πουλιανός, μετά από μελέτη πολυάριθμων εργαλείων και οστών που βρήκε σε μια χαράδρα κοντά στην Τρίγλια, αποκάλυψε ότι ο άνθρωπος δεν πρωτοεμφανίσθηκε στην Αφρική – όπως πιστεύονταν μέχρι τότε -, αλλά στη χερσόνησο της Χαλκιδικής και γενικότερα, στην ευρύτερη περιοχή του βορείου Αιγαίου!
Κατά τους προϊστορικούς χρόνους το κλίμα της Χαλκιδικής ήταν ζεστό και υγρό. Ο τόπος ήταν αλλιώτικος. Ανασκαφές στη Νικήτη, στην Τρίγλια και στην Κρυοπηγή
έδειξαν ότι εκατομμύρια χρόνια πριν ζούσαν εδώ μικρά άλογα και αντιλόπες, καμηλοπαρδάλεις και γαζέλες, παράξενα ζώα με χαυλιόδοντες και προβοσκίδα. Όλα εξαφανίσθηκαν ξαφνικά, ίσως από τα νερά μιας μεγάλης πλημμύρας. Ο κάμπος της Αφύτου (Αθύτου) είναι ξερός. Εκτός από σιτάρι, τίποτε δε φυτρώνει εκεί. Η φωτιά που κάποτε εξαπέλυσε η μανιασμένη οργή των Θεών και των Γιγάντων πάνω του μοιάζει να έκανε τη γη στέρφα. Η ζωή, όμως, υπήρξε πάντα πλούσια.
Στην αρχαία Άφυτο υπήρχε Ιερό του Διόνυσου, στο οποίο πέθανε ο βασιλιάς της Σπάρτης Αγησίπολις. Για να μεταφέρουν το νεκρό στην πατρίδα του, τον
ταρίχευσαν με το ονομαστό μέλι της Κασσάνδρας. Η περιοχή παραμένει ανεξερεύνητη στο μεγαλύτερο μέρος της. Στο διπλανό λόφο υπάρχουν πολλά αρχαιολογικά υπολείμματα, εκτεθειμένα αδιάφορα στη διάβρωση του χρόνου.Ένας τόπος μοιάζει στους ανθρώπους που τον κοιτούν. Με τον καιρό, άνθρωποι και φύση γίνονται ένα με την ατμόσφαιρα που αναδύει η περιοχή.
Η ίδια δύναμη διαπερνά τα πάντα, αποκρυσταλλώνοντας στο χρόνο έθιμα και παραδόσεις. Η Χαλκιδική της δύναμης ζει μέχρι σήμερα. Στο τρίτο πόδι ονομαστοί είναι οι πασχαλιάτικοι χοροί της Ιερισσού. Ο πιο γνωστός είναι αυτός του «μαύρου νιού», που μεταφέρει μέχρι σήμερα το ηρωικό κλίμα που επικρατούσε επί Τουρκοκρατίας.
Στην αρχαία Σκιώνη, κοντά στη σύγχρονη ομώνυμη πόλη, οι Τρωαδίτισσες που είχαν αιχμαλωτίσει οι Έλληνες, έκαψαν τα καράβια των εχθρών τους, αναγκάζοντας τους έτσι να εγκατασταθούν εκεί. Τα Νέα Μουδανιά ονομάζονταν παλιά Καργί-λιμάν από τις πολλές κάργιες που φώλιαζαν εκεί. Παράλληλα, ήταν και φωλιά άγριων πειρατών, που ξεκινούσαν από το λιμάνι και λυμαίνονταν το Αιγαίο και τα παράλια της υπόλοιπης Ελλάδας.ορειοδυτικά του χωριού Αγία Παρασκευή Βασιλικών, μέσα από μια χαραμάδα αναβρύζει ένα κόκκινο υγρό με ιαματικές ιδιότητες.
Οι ντόπιοι λένε ότι είναι το αίμα της Αγίας Παρασκευής – και πάλι η θαυματουργή Αγία που συναντά κανείς στις παραδόσεις του Πλαταμώνα και πολλών άλλων περιοχών της Ελλάδας -, που σφαγιάσθηκε άγρια στην περιοχή και θεραπεύει από τότε τις αρρώστιες των ανθρώπων. Τέλος, το γνωστό μεταλλικό νερό «Δουμπιά» ξεπηδά μέσα από το εκκλησάκι των Αγίων Αποστόλων σαν ιαματική πηγή και χαρίζει στους ανθρώπους τη χάρη των Αγίων.
