Ο τελευταίος αραβο-ισραηλινός πόλεμος με το Ισραήλ στο ένα στρατόπεδο και την Αίγυπτο, την Συρία, την Ιορδανία και το Ιράκ στο άλλο. Το Ισραήλ κατά την διάρκεια του πολέμου υποστηρίχθηκε οικονομικά και εξοπλιστικά από τις ΗΠΑ, ενώ οι Άραβες είχαν την οικονομική υποστήριξη της Σαουδικής Αραβίας (ανέλαβε τα έξοδα πολέμου) και την παρέμβαση της ΕΣΣΔ όταν το Ισραήλ αποπειράθηκε να χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα.

Ο πόλεμος του Γιομ Κιπούρ κράτησε 3 εβδομάδες, ξεκινώντας στις 6 Οκτωβρίου του 1973 και τελειώνοντας στις 22 Οκτωβρίου στο Συριακό μέτωπο και στις 26 Οκτωβρίου στο Αιγυπτιακό μέτωπο.

Από πολιτικής άποψης ο πόλεμος του Γιομ Κιπούρ υπήρξε καταλυτικός για τις σχέσεις των κρατών στην Μέση Ανατολή καθώς απέδειξε την αδυναμία του Ισραήλ και την στρατιωτική ισχύ της Αιγύπτου και της Συρίας. Κατά την λήξη του το Ισραήλ έχασε το μεγαλύτερο μέρος των περιοχών που είχε καταλάβει στο πόλεμο των 6 ημερών του 1967.

Το όνομα αυτού του πολέμου προέρχεται από την εβραϊκή θρησκευτική γιορτή του Γιομ Κιπούρ η οποία το 1973 συνέπεσε με τον ιερό μήνα του Ραμαζάν των Μουσουλμάνων κατά τον οποίο νηστεύουν αρνούμενοι να φάνε και να πιουν οτιδήποτε από την ανατολή εώς την δύση του ήλιου.

Οι δύο αυτές θρησκευτικές εορτές απαγορεύουν τόσο σε εβραίους όσο και σε ισλαμιστές οποιαδήποτε εχθροπραξία. Το Ισραήλ λοιπόν δεν περίμενε καμία επίθεση από τους γείτονες στις 6 Οκτωβρίου του 1973 και γι’ αυτό δεν είχε κάνει κάποια ιδιαίτερη προετοιμασία.

Αυτό το μικρό διάστημα αδράνειας εκμεταλεύτηκαν η Αίγυπτος και η Συρία για να επιτεθούν με όλο το στρατό τους ξαφνικά στο Ισραήλ. Ο στόχος τους ήταν να κερδίσουν το χαμένο έδαφος από τους προηγούμενους πολέμους, το 47-49, το 1956 και ιδιαίτερα το 1967.

Κατά την διάρκεια των χρόνων που μεσολάβησαν από το 1967 καμία λύση δεν είχε βρεθεί για το θέμα της Παλαιστίνης και οι άραβες πρόσφυγες από τις κατακτημένες περιοχές είχαν δημιουργήσει τεράστιους καταυλισμούς που έφερναν ντροπή και αγανάκτηση σε όλο τον αραβικό κόσμο. Τον Οκτώβρη του 1973 λοιπόν όλοι οι Άραβες ένοιωθαν πως είχαν κάθε δικαίωμα να χτυπήσουν αλύπητα το Ισραήλ το οποίο είχε προκαλέσει τόσες συμφορές στους γειτονικούς του λαούς.

Ο πόλεμος ξεκινά!

Στις 6 Οκτωβρίου ο Αιγυπτιακός στρατός εισβάλει στην χερσόνησο του Σινά (που είχε χάσει το 1967) ενώ η Συρία επιτίθεται στα υψίπεδα του Γκολάν (που επίσης είχε χάσει το 1967).

Ο Ισραηλινός στρατός βρίσκεται σε χάος καθώς δέχεται επίθεση και από την Ιορδανία που χρησιμοποιεί και Ιρακινές εφεδρείες.

Οι Σύριοι προελαύνουν προς το Ισραήλ έχοντας κατακτήσει τα υψίπεδα του Γκολάν και σφυροκοπούν την ισραηλινή αεροπορία με στρατιώτες οπλισμένους με αντιεροπορικά όπλα ενώ οι Αιγύπτιοι απελευθερώνουν το Σινά και εγκαθιστούν στην πρώτη γραμμή αντιαεροπορικές συστοιχίες πυραύλων.

Καθώς το Ισραήλ δεν μπορεί πλέον να χρησιμοποιήσει την πανίσχυρη αεροπορία του, φαίνεται να έχει χάσει τον πόλεμο και απειλείται με αφανισμό, οι ΗΠΑ στέλνουν αεροπλανοφόρα στην περιοχή έτοιμα να παρέμβουν.

Προέλαση Σύριων στα υψίπεδα του Γκολάν

Ο Ισραηλινός στρατός οπισθοχωρεί με απώλειες.

Πυρηνική απειλή!

Μετά τις πρώτες 2 ημέρες του πολέμου το Ισραήλ διατάζει την χρήση πυρηνικών κεφαλών που είχαν αγοραστεί παράνομα από τις ΗΠΑ και δεν είχαν καταγραφεί από τον ΟΗΕ. Στις 8 Οκτωβρίου ένα αεροπλάνο της Ισραηλινής αεροπορίας οπλίζεται με πυρηνικές κεφαλές και ετοιμάζεται να ισοπεδώσει την Δαμασκό.

Οι ΗΠΑ κρατούν ουδέτερη στάση σε αυτή την κίνηση του Ισραήλ προσπαθώντας παράλληλα να συγκαλύψουν το γεγονός. Καθώς το Ισραηλινό βομβαρδιστικό ετοιμάζεται να απογειωθεί ο αμερικανικός στόλος ανιχνεύει την παρουσία άγνωστου υποβρυχίου στα ανοιχτά του Τελ Αβίβ. Συνιστάται ακύρωση της αποστολής. Το Ισραηλινό βομβαρδιστικό απογειώνεται και κατευθύνεται προς το συριακό μέτωπο.

Εντοπίζεται νέο υποβρύχιο τύπου Ακούλα ανάμεσα στον αμερικανικό στόλο. Στα ανοιχτά του Τελ Αβίβαναδύεται σοβιετικό υποβρύχιο με οπλισμένο πυρηνικούς πυραύλους. 

Οι αμερικανικοί σύνδεσμοι στο Ισραήλ σχεδόν διατάζουν την ακύρωση της αποστολής. Υπό την πίεση των μεγάλων δυνάμεων η Ισραηλινή αεροπορία ακυρώνει την αποστολή. Για να σταματήσουν την επέλαση της Συρίας διατάζονται στρατεύματα από το Αιγυπτιακό και το Ιορδανικό μέτωπο να χτυπήσουν τον συριακό στρατό. και τότε συμβαίνει το ακατανόητο.

Η Ιορδανία απαγορεύει την διέλευση του Ιρακινού στρατού μέσα από τα εδάφη της και σταματά τις εχθροπραξίες όταν καταλαμβάνει την ανατολική όχθη του Ιορδάνη. Η Αίγυπτος κατακτά το Σινά και σταματά ύστερα από 10 χιλιόμετρα χωρίς να συναντά ιδιαίτερη αντίσταση.

Το αιγυπτιακό μέτωπο παγώνει ενώ το Ισραήλ το έχει σχεδόν εγκαταλείψει ενώ ο τεράτιος Ιρακινός στρατός με το ισχυρό πυροβολικό επιστρέφει στην έδρα του άπρακτος. Οι Ισραηλινοί συγκεντρώνουν όλες τους τις δυνάμεις στο συριακό μέτωπο και μέχρι τις 11 Οκτωβρίου ανακαταλαμβάνουν τα υψίπεδα του Γκολάν και εισβάλλουν στην Συρία.

Οι Σύριοι αντιστέκονται αλλά δεν μπορούν να σταματήσουν τον ενισχυμένο ισραηλινό στρατό και χάνουν πολλές μάχες. Ιρακινά στρατεύματα έρχονται να ενισχύσουν τις γραμμές τους και ανακόπτουν την προέλαση.

Με την κάμψη της Συριακής επιθετικότητας το ισραηλινό πεζικό με διοικητή τον Αριέλ Σαρόν κάνει αιφνιδιαστική επίθεση στο νότιο μέτωπο και καταφέρνει να διασχίσει την διώρυγα του Σουέζ ανάμεσα από την 2η και 3η αιγυπτιακή στρατιά μετά από σκληρή μάχη και με την βοήθεια μιας πλωτής γέφυρας που έφτιαξαν ισραηλινοί μηχανικοί.

Η πλωτή γέφυρα στην διώρυγα του Σουέζ

Οι αιγυπτιακή 3η στρατιά δέχεται επίθεση πλέον τόσο από το ισραηλινό μέτωπο όσο και από την μεραρχία του Σαρόν και σύντομα συνειδητοποιούν οτι βρίσκονται περικυκλωμένοι . 

Στις 22 Οκτώβρη παρεμβαίνει ο ΟΗΕ και συμφωνείται παύση πυρός στο Συριακό μέτωπο και τα δυο κράτη επιστρέφουν στα πριν το πόλεμο σύνορα. Στις 26 Οκτωβρίου συμφωνείται παύση πυρός και στο μέτωπο του Σινά.

Συνομιλίες με τις ΗΠΑ καταλήγουν σε ανακωχή και στην Αίγυπτο επιστρέφονται τα εδάφη της στην διώρυγα του Σουέζ και μια λωρίδα γης στην δυτική ακτή του Σινά. Κατά την διάρκεια του πολέμου όλα τα αραβικά έθνη ξεκινούν εμπάργκο πετρελαίου ενάντια σε όλα τα κράτη που βοήθησαν το Ισραήλ.

Τα δυτικά έθνη πλήττονται άμεσα από τις υψηλές τιμές του πετρελαίου και ίσως αυτό εξηγεί την προθυμία τόσο των ΗΠΑ όσο και του Ισραήλ να δώσουν στην Συρία και την Αίγυπτο εδάφη ενώ το Ισραήλ κέρδιζε τον πόλεμο.

Το εμπάργκο συνεχίζεται μέχρι τον Μάρτη του 1974. Το 1975 στην Συρία παραδίνεται ένα μικρό μέρος από τα υψίπεδα του Γκολάν και οι δύο χώρες υπογράφουν ανακωχή. 

Η εξέλιξη του πολέμου έδωσε πολλά χρήσιμα πολιτικά συμπεράσματα στις χώρες της περιοχής. Μπορεί από το αποτέλεσμα του να υπήρξε νικηφόρος για τους Άραβες αλλά άφησε περίτρανα να φανεί οτι μεταξύ των Αραβικών κρατών η εμπιστοσύνη κι η αλληλεγγύη ήταν εύθραυστες.

Ο ιρακινός στρατός, διπλάσιος από τον Ιορδανικό, έκανε τον βασιλιά Χουσεΐν της Ιορδανίας να φοβηθεί Ιρακινή κατοχή στην χώρα του μετά την λήξη του πολέμου.

Γι’ αυτό και απαγόρευσε την διέλευση του στερώντας έτσι από τους Άραβες την πιο δυνατή πολεμική τους μηχανή. Οι Αιγύπτιοι, έχοντας νωπές τις μνήμες της ήττας του 1967 δίστασαν να προχωρήσουν πιο βαθιά στο Ισραήλ ακόμα κι όταν έβλεπαν πως δεν υπήρχε αντίσταση. 

Οι Σύριοι πολέμησαν πιο λυσσαλέα από όλους και αυτό παραλίγο να το πληρώσουν με ενα πυρηνικό ολοκαύτωμα τις πρώτες μέρες του πολέμου και μια ισραηλινή εισβολή στην ίδια την Δαμασκό προς το τέλος του. Οι Ισραηλινοί δεν ήταν σε θέση να πολεμήσουν με όλους και νικήσουν όπως το 1967. Αυτό το κατάλαβαν αμέσως.

Εκμεταλλεύτηκαν όμως την αδράνεια των Αράβων και με μία έξυπνη τακτική χτύπησαν κάθε εχθρό τους με όλη την δύναμη του στρατού τους. Πρώτα κατατρόπωσαν τους Σύριους κι ύστερα τους Αιγύπτιους αφήνοντας την Ιορδανία για κάποιον μυστηριώδη λόγο, ανέπαφη.

Τα χρόνια που ακολούθησαν τον πόλεμο του Γιομ Κιπούρ οι σχέσεις μεταξύ Ιορδανίας και υπολοιπων αραβικών κρατών ψυχράνθηκαν και όχι άδικα. Η Ιορδανία μετά το 1973 έκανε ένα άνοιγμα προς την δυτική κουλτούρα που φαίνεται μέχρι τις μέρες μας στην δυτικοτραφή της βασιλική οικογένεια.