Το Μπούρτζι είναι η μικρή νησίδα μπροστά στο λιμένα του Ναυπλίου, ακριβώς απέναντι από το  πυροβολείο των «Πέντ΄- Αδερφιών», καλυπτόμενη πλήρως από παλαιό ενετικό Φρούριο στο οποίο οφείλει και το όνομά της.

Αναγέρθηκε από τους Ενετούς μετά την αποχώρηση του Μαχμούτ Πασά εφοδιάζοντάς το με νεώτερα πυροβόλα. Το Μπούρτζι ή «Καστέλι» ή «θαλασσόπυργος» είναι χτισμένο πάνω στο νησάκι του αγίου Θεοδώρου και χτίστηκε από τους Ενετούς το 1473. Το μπούρτζι υπήρξε η πρώτη φυλακή του Θ. Κολοκοτρώνη και φιλοξένησε δύο φορές την ελληνική κυβέρνηση..

Το πολυφωτογραφηµένο Μπούρτζι κτίστηκε από τον Ιταλό µηχανικό Γκαµπέλο και το πρώτο του όνοµα ήταν Castello dello Soglio. Για την προστασία του λιµανιού και της πόλης από ανεπιθύµητους θαλάσσιους επιδροµείς, µια κινητή αλυσίδα ξεκινούσε από την Ακροναυπλία και κατέληγε στο Μπούρτζι, πράγµα που έδωσε στο Ναύπλιο το ενετικό όνοµα Porto Cadena (Λιµάνι της Αλυσίδας).

Αντίθετα, η ονοµασία Μπούρτζι, µε την οποία έχει επικρατήσει να αποκαλείται το νησάκι και το φρούριο σηµαίνει στα τουρκικά «νησί-φρούριο». Μετά τη συνθήκη του Κάρλοβιτς (1698) οι Ενετοί ανήγειραν στη νησίδα ισχυρότατο Πύργο και προμαχώνες με πυροβόλα δημιουργώντας έτσι το γνωστό Φρούριο που δεσπόζει σήμερα την είσοδο του λιμένα του Ναυπλίου.
Μπούρτζι Ναύπλιο

Κατά την Ελληνική επανάσταση το Μπούρτζι καταλήφθηκε το 1822 από 50 οπλοφόρους και 150 «πυροβολιστές» (πυροβολητές) των οποίων ηγούνταν οι Χέιστινγκς, Άνερμαν, Χάνεκ και Δημήτριος Καλλέργης που τελούσαν υπό την ηγεσίατου Γάλλου ταγματάρχη Φ. Γκιουρντέν ο οποίος κανονιοβολούσε το Ναύπλιο από το Μπούρτζι και κατάφερε να ματαιώσει τον «λαθραίο» επισιτισμό των πολιορκούμενων Τούρκων από αγγλικό πλοίο.

Στην αμέσως μετέπειτα δεκαετία, κατά τις αιματηρές ελληνικές εμφύλιες εχθροπραξίες (1823 – 1833), δύο φορές αναγκάσθηκε η τότε κυβέρνηση να καταφύγει στο Μπούρτζι για την ασφάλειά της, στις 25 Μαΐου του 1824 και στις 2 Ιουλίου του 1827. Μετά την απελευθέρωση, το Μπούρτζι απέκτησε μία ακόμη «σκοτεινή» ιδιότητα. Μετά την έλευση του Βασιλέως Γεωργίου του Α’ και κατ΄ εντολή του, το 1865 το Μπούρτζι αφοπλίστηκε και υπήρξε για καιρό κατοικία των δημίων, που έδιναν τέλος στη ζωή των θανατοποινιτών του Παλαμηδίου με την γκιλοτίνα.

Η παρουσία του καστέλο δίνει µια ροµαντική νότα στο σκηνικό της παραθαλάσσιας πόλης και αποτελεί το σήµα-κατατεθέν της. Στη διάρκεια της πολυτάραχης ιστορίας του, το Μπούρτζι αποτέλεσε κέντρο του Οργανισµού Τουρισµού (στη δεκαετία του 1930) και λειτούργησε στη δεκαετία 1960-1970 ως εστιατόριο και ξενοδοχείο πολυτελείας.

Σήµερα, στους χώρους του ενετικού κάστρου πραγµατοποιούνται µουσικές και πολιτιστικές εκδηλώσεις, κυρίως κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Με µια βαρκάδα και 10′ από τον χρόνο σας, το Μπούρτζι είναι επισκέψιµο οποιαδήποτε εποχή του χρόνου...