Μια νέα μελέτη αποκαλύπτει ότι ορισμένες από τις κύριες καλλιέργειες των ανθρώπων παγκοσμίως, δεν αξιοποιούνται πλήρως λόγω της μειωμένης επίσκεψης από τα έντομα που τις επικονιάζουν.

Τα έντομα που παρέχουν την κρίσιμη υπηρεσία της επικονίασης μειώνονται μαζικά, με σοβαρές συνέπειες για τις παγκόσμιες καλλιέργειες τροφίμων, το 75% των οποίων εξαρτάται τουλάχιστον εν μέρει - αν όχι εξ ολοκλήρου - από την επικονίαση των εντόμων.

Αν και αυτό δεν περιλαμβάνει σημαντικές καλλιέργειες όπως το ρύζι και το σιτάρι, η επικονίαση είναι απαραίτητη για τις "θρεπτικές και ενδιαφέρουσες τροφές που μας αρέσουν και είναι πολιτισμικά σημαντικές", όπως αναφέρει η πρώτη συγγραφέας της μελέτης, η οικολόγος Katherine Turo από το Πανεπιστήμιο Rutgers στις ΗΠΑ.

Παρά την αναγνώριση της σημασίας της επικονίασης, υπάρχει έλλειψη πειραματικής έρευνας σχετικά με τον περιορισμό της επικονίασης στις καλλιέργειες. Αν και γνωρίζουμε ότι το φαινόμενο επηρεάζει τις παγκόσμιες προμήθειες τροφίμων, η επικράτησή του παραμένει ασαφής.

Προειδοποίηση από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος: Σε κίνδυνο το νερό στην Ευρώπη

Πολλές μελέτες βασίζονται σε εκτιμήσεις της μέγιστης δυναμικής απόδοσης με βάση την χειρωνακτική επικονίαση, η οποία μπορεί να υπερεκτιμήσει τον περιορισμό της γύρης. Η άμεση μέτρηση της "πραγματικής" επίδρασης, παρακολουθώντας τον αριθμό των επισκέψεων εντόμων στα άνθη των καλλιεργειών και την προκύπτουσα απόδοση, μπορεί να δώσει μια πιο ρεαλιστική εικόνα.

Για να μετρήσουν το μέγεθος της επίδρασης του περιορισμού της επικονίασης στην παραγωγή τροφίμων, η πολυεθνική ομάδα ανέλυσε ένα από τα πιο ολοκληρωμένα παγκόσμια σύνολα δεδομένων για την επικονίαση των καλλιεργειών, το οποίο παρακολουθεί 32 από τις κορυφαίες εμπορικές καλλιέργειες και εμπορεύματα που εξαρτώνται από τους επικονιαστές.

Αυτή η βάση δεδομένων ανοιχτού κώδικα, CropPol, είναι μια διεθνής προσπάθεια που έχει καταγράψει μέχρι στιγμής τρεις δεκαετίες δεδομένων σχετικά με τους επικονιαστές των καλλιεργειών, τις επισκέψεις στα άνθη και τις επικονιάσεις.

Μέσα σε αυτήν την λεπτομερή εικόνα, η Turo και οι συνάδελφοί της διαπίστωσαν ότι έως και το 60% των παγκόσμιων συστημάτων καλλιέργειας περιορίζεται από ανεπαρκή επικονίαση. Το φαινόμενο επηρεάζει 25 από τα 49 διαφορετικά είδη καλλιεργειών που αναλύθηκαν, με τα μύρτιλλα, τον καφέ και τα μήλα να επηρεάζονται περισσότερο.

Ο περιορισμός της επικονίασης συμβαίνει στο 85% των χωρών σε αυτή τη βάση δεδομένων, καλύπτοντας και τις έξι ηπείρους που εκπροσωπούνται.

Οι ερευνητές εκτιμούν ότι η αύξηση των επισκέψεων των επικονιαστών σε πεδία με χαμηλή επισκεψιμότητα στα επίπεδα που παρατηρούνται στα καλύτερα πεδία, θα μπορούσε να μειώσει το χάσμα μεταξύ πεδίων χαμηλής και υψηλής απόδοσης κατά 63%.

Αν οι διαχειριστές των αγροτικών εκτάσεων μπορούσαν να βελτιώσουν τη συνέπεια μεταξύ των πεδίων υψηλής και χαμηλής απόδοσης, πολλά από τα παρατηρούμενα προβλήματα απόδοσης θα μπορούσαν να αντιμετωπιστούν.

Διαπίστωσαν ότι ο περιορισμός της επικονίασης είναι ελαφρώς λιγότερο πιθανός σε περιοχές με περισσότερη δασική κάλυψη εντός 1 χιλιομέτρου από το χωράφι, και αν και αυτό το αποτέλεσμα δεν ήταν καθολικό, υποδεικνύει το ρόλο που μπορεί να διαδραματίζουν τα ευρύτερα οικοσυστήματα γύρω από τις αγροτικές εκτάσεις στην επιβίωση των ωφέλιμων εντόμων.

Αλλά επειδή δεν εντόπισαν κανένα μοτίβο μεταξύ των 12 συνόλων δεδομένων που επηρεάστηκαν περισσότερο από τα δάση, οι συγγραφείς λένε ότι απαιτείται περαιτέρω μελέτη για να κατανοήσουμε καλύτερα την ευαισθησία των επικονιαστών στη δασική κάλυψη.