Ο υποθαλάσσιος αγωγός φυσικού αερίου East Med, στον οποίο συμμετέχουν η Ελλάδα, η Κύπρος, το Ισραήλ και η Ιταλία έχει τη στήριξη μιας χώρας τουλάχιστον ακόμη της ανατολικής Μεσογείου, και συγκεκριμένα της Αιγύπτου, αλλά το σημαντικότερο είναι ότι φαίνεται να έχει το «ok» των ΗΠΑ. Το γεγονός αυτό καθιστά εξαιρετικής σημασίας τη σκοπιμότητα της κατασκευής του για γεωπολιτικούς και οικονομικούς λόγους.
Η νέα κυβέρνηση των ΗΠΑ του Ντόναλντ Τραμπ επενδύει πάρα πολύ στις σχέσεις με το Ισραήλ και την Αίγυπτο. Ουάσιγκτον και Τελ Αβίβ έχουν παραδοσιακούς δεσμούς, οι οποίοι διαταράχθηκαν επί Μπάρακ Ομπάμα, ενώ οι σχέσεις της Ουάσιγκτον με το Κάιρο μπαίνουν σε τροχιά επανασύνδεσης μετά τη ρήξη που είχε υπάρξει μεταξύ Ομπάμα και στρατηγού Σίσι.
Ο Ν. Τραμπ έχει λοιπόν μια διαφορετική προσέγγιση στα θέματα της Ανατολικής Μεσογείου και αυτό έχει να κάνει, μεταξύ άλλων, και με την αξιοποίηση των πλούσιων κοιτασμάτων υδρογονανθράκων στην περιοχή. Μην ξεχνάμε πώς ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Ρεξ Τίλλερσον προέρχεται από τον πετρελαϊκό κολοσσό ExxonMobil (ήταν κορυφαίο στέλεχος της εταιρείας), ο οποίος δραστηριοποιείται στην κυπριακή ΑΟΖ και συγκεκριμένα στο «οικόπεδο 10».
Είναι ένας ακόμη λόγος για τον οποίο οι Αμερικανοί θέλουν να δημιουργήσουν ένα στρατηγικής σημασίας άξονα στην περιοχή της ανατολικής Μεσογείου που θα τον έχουν υπό τον «έλεγχο» τους. Ξέρουν πώς ο αγωγός East Med θα ενώσει ισχυρές δυνάμεις στην περιοχή και μπορούν να «χτυπήσουν» τη Ρωσία που έχει σχεδόν το μονοπώλιο στην προμήθεια του φυσικού αερίου στην Ευρώπη.
Θα πρέπει επίσης να αντιληφθούμε πώς για τον ίδιο λόγο οι Αμερικανοί θέλουν να επιλυθεί όπως όπως και το Κυπριακό, προκειμένου να μην υπάρχει η έγερση ζητημάτων από την πλευρά της Τουρκίας, που χρησιμοποιεί τους Τουρκοκύπριους για να προβάλει αξιώσεις όσον αφορά στην αξιοποίηση των υδρογονανθράκων στην κυπριακή ΑΟΖ.
Τα παιχνίδια λοιπόν που παίζονται είναι τεραστίων διαστάσεων και τίποτα ακόμη δεν έχει τελειώσει. Σίγουρα, το γεγονός ότι οι υπουργοί Ενέργειας από την Ελλάδα, την Κύπρο, το Ισραήλ και την Ιταλία υπέγραψαν Κοινή την Διακήρυξη αναγνωρίζοντας το έργο του αγωγού East Med ως «στρατηγική προτεραιότητα για την εξαγωγή προς την Ευρώπη μέρους των υφιστάμενων αποθεμάτων φυσικού αερίου της Ανατολικής Μεσογείου» είναι μία πολύ σοβαρή εξέλιξη και θετικό βήμα.
Ο επόμενος μεγάλος στόχος για την προώθηση του αγωγού είναι η διακυβερνητική συμφωνία. Έτσι, αποφασίστηκε η συγκρότηση μιας τετραμερούς ομάδας εργασίας με σκοπό την παρακολούθηση και τη στήριξη του έργου του East Med κάθε δίμηνο, ενώ οι υπουργοί Ενέργειας συμφώνησαν να συναντηθούν εκ νέου στην Κύπρο σε έξι μήνες για να εξετάσουν την πρόοδο των τεχνικών και των υπόλοιπων προετοιμασιών. Μάλιστα, η Ιταλία αναμένεται να παρουσιάσει το έργο στην επικείμενη συνεδρίαση των χωρών των G7 που θα πραγματοποιηθεί σε μία εβδομάδα στη Ρώμη.
Ακόμη όμως και να συμβεί αυτό υπάρχει αρκετός δρόμος για την κατασκευή του αγωγού, καθώς οι ισορροπίες μεταβάλλονται συνεχώς, χώρες αλλάζουν στρατόπεδα και προσχωρούν σε νέα σχήματα που έχουν και άλλες επιδιώξεις. Αρκεί δε να επισημανθεί ότι ακόμη και αύριο να ξεκινούσε η κατασκευή του East Med θα ήθελε τουλάχιστον 6-7 χρόνια για να υλοποιηθεί αυτό το πολύ δύσκολο έργο. Υπό το σημερινά δεδομένα εκτιμάται πώς ο αγωγός θα είναι έτοιμος το 2025.
Ο East Med της ελληνοϊταλικής κοινοπραξίας IGI Poseidon, στον οποίο συμμετέχουν ΔΕΠΑ και Edison είναι ο μεγαλύτερος υποθαλάσσιος αγωγός φυσικού αερίου στον κόσμο, αφού θα έχει συνολικό μήκος 2.200 χιλιομέτρων με το βάθος του σε ορισμένα σημεία να φθάνει έως και τα 3.000 μέτρα, το κόστος κατασκευής να αγγίζει τα 5,2 δισ. ευρώ και η δυνατότητα μεταφοράς του να κυμαίνεται στα 16 δισ. κυβικών μέτρων φυσικού αερίου ετησίως.
Το τεράστιο κόστος του, σε σχέση με έναν αγωγό που θα κατασκευάζονταν στην ξηρά ή την υγροποίηση του φυσικού αερίου και της μεταφοράς του στην Ευρώπη θεωρείται πώς είναι εφικτό να καλυφθεί λόγω της τεράστιας ποσότητας φυσικού αερίου που κρύβεται στην λεκάνη της ανατολικής Μεσογείου.
Το Γεωλογικό Ινστιτούτο των ΗΠΑ εκτιμά ότι στη λεκάνη της Ανατολικής Μεσογείου ίσως υπάρχουν μέχρι και 340 τρισ. κυβικά πόδια φυσικού αερίου, ποσότητα μεγαλύτερη από τα συνολικά διαπιστωμένα αποθέματα των ΗΠΑ. Αν όντως επιβεβαιωθεί η εκτίμηση αυτή, τότε θα πρόκειται για γιγαντιαία κοιτάσματα, ίσως από τα μεγαλύτερα του πλανήτη. Ορισμένοι μάλιστα θεωρούν πώς η ποσότητα του φυσικού αερίου ξεπερνάει και το 1 τετράκις πόδια.
Αν τελικώς προχωρήσει ο αγωγός East Med τα οφέλη για την Ελλάδα και την Κύπρο θα είναι τεράστια, αφού θα αξιοποιηθούν τα κοιτάσματα υδρογονανθράκων. Οφέλη που θα είναι κυρίως οικονομικά αλλά και γεωπολιτικού χαρακτήρα, καθώς θα είναι εξαιρετικά δύσκολο η Τουρκία να επιχειρήσει να πλήξει την Ελλάδα αν γνωρίζουν οι Σύμμαχοι πώς μπορεί να τεθεί σε κίνδυνο αυτό το τεράστιο έργο.
Η ανακήρυξη ΑΟΖ θα πρέπει επίσης να θεωρείται δεδομένη και αυτός ίσως εξηγεί και τους τσαμπουκάδες της Άγκυρας. Οι Τούρκοι άλλαξαν τη θέση τους και πήγαν με την Ρωσία όταν αντιλήφθηκαν πώς οι ΗΠΑ στηρίζουν τους Κούρδους. Αυτή η αλλαγή στάσης μπορεί να έχει να κάνει και με την στάση της Ουάσιγκτον όσον αφορά στην αξιοποίηση των κοιτασμάτων της Ανατολικής Μεσογείου.
Από την άλλη πλευρά, ίσως και τα οφέλη για την Ελλάδα από την αξιοποίηση των υδρογονανθράκων να εξηγούν και την επιβολή των εξοντωτικών μνημονίων. Να θέλουν δηλαδή οι Γερμανοί να έχουν λόγο και να βάλουν χέρι στο φυσικό αέριο, αφού αυτοί θα είναι σε μεγάλο βαθμό και οι τελικοί αποδέκτες. Όπως είπαμε και σε άλλο σημείο τα παιχνίδια και τα συμφέροντα είναι κολοσσιαία και κανείς ακόμη δεν μπορεί να έχει καθαρή εικόνα.
