Πριν από περίπου δυόμιση αιώνες η μέρα έγινε νύχτα στη Νέα Αγγλία της Βόρειας Αμερικής, ολόκληρη η περιοχή μέχρι τον Καναδά βυθίστηκε στο σκοτάδι, λόγω ενός συμβάντος που προκάλεσε τεράστιους φόβους ότι επίκειται η καταστροφή του κόσμου και περιβάλλεται ακόμη και σήμερα από μιαν αχλύ μυστηρίου.

Επί 240 χρόνια ιστορικοί και επιστήμονες ερίζουν για τα αίτια του φαινομένου που προκάλεσε αυτό το ασυνήθιστο σκοτάδι. Τι ήταν όμως αυτό που το προκάλεσε;

Η 19η Μαϊου του 1780 πέρασε στην ιστορία της Νέας Αγγλίας ως «Μαύρη Μέρα». Μέσα σε λίγα λεπτά το φως χάθηκε στη Μασαχουσέτη, το Νιου Χάμσιρ και το Μέιν δίνοντας τη θέση του σ’ ένα σκοτάδι που σκόρπισε τον πανικό. Ένας από τους πρώτους που το εντόπισε γύρω στις 10:30 το πρωί ήταν ο Νέιθαν Ρηντ, φοιτητής του Χάρβαρντ στο Κέιμπριτζ της Μασαχουσέτης: «Ένα ασυνήθιστο σκοτάδι εμφανίστηκε και εξαπλώθηκε γρήγορα. Μισή ώρα αργότερα ο λέκτορας κ. Γουίγκλσγουερθ αδυνατούσε να διαβάσει τη Βίβλο στο παράθυρο. Ανάψαμε κεριά. Γύρω στις 12:45 δεν μπορούσα πια να δω τους δείκτες του ρολογιού, αν και το δωμάτιο έχει τρία παράθυρα», ανέφερε.

Το σκοτάδι εξαπλώθηκε γρήγορα στη Νέα Υόρκη και το Νιου Τζέρσι, ενώ το φαινόμενο παρατηρήθηκε επίσης στη Φιλαδέλφεια και την Πενσυλβάνια. «Οι κότες επέστρεψαν κακαρίζοντας στους αχυρώνες ακούγοντας το βραδινό λάλημα των πετεινών, οι άνθρωποι άναψαν κεριά για να συνεχίσουν τις δουλειές τους», γράφει ο στρατιώτης Τζόζεφ Πλαμπ Μάρτιν. Πολλοί νόμισαν ότι έφθασε η ώρα της Κρίσης, ότι επίκεινται τα γεγονότα που περιγράφει ο ευαγγελιστής Ιωάννης στο έκτο κεφάλαιο της Αποκάλυψης: «Καὶ εἶδον ὅτε ἤνοιξε τὴν σφραγῖδα τὴν ἕκτην, καὶ σεισμὸς μέγαςἐγένετο, καὶ ὁ ἥλιος μέλας ἐγένετο ὡςσάκκοςτρίχινος, καὶ ἡ σελήνη ὅληἐγένετο ὡς αἷμα καὶ οἱ ἀστέρες τοῦ οὐρανοῦ ἔπεσανεἰςτὴνγῆν...» (Και είδα όταν άνοιξε τη σφραγίδα την έκτη, και έγινε σεισμός μεγάλος. Και ο ήλιος έγινε μαύρος σαν σάκος τρίχινος και η σελήνη όλη έγινε σαν αίμα. Και οι αστέρες του ουρανού έπεσαν στη γη...)

Τι προκάλεσε το πηχτό, αδιαπέραστο σκοτάδι της «Μαύρης Μέρας»

Αλλά ενώ στους κύκλους των θρησκόληπτων η «Μαύρη Μέρα» με το πηχτό, σχεδόν ψηλαφητό σκοτάδι ερμηνεύεται ακόμη και σήμερα ως προειδοποίηση από τον ουρανό, οι επιστήμονες προσπαθούν να βρουν ευλογοφανέστερες εξηγήσεις. Όταν εξερράγη τον Μάιο του 1980 το ηφαίστειο της Αγίας Ελένης στην Πολιτεία της Ουάσιγκτον, παρατηρήθηκαν και τότε «κίτρινες μέρες». Αλλά και το 2010 με την έκρηξη του ηφαιστείου Eyjafjallajokul στην Ισλανδία νέφος τέφρας προκάλεσε τεράστια προβλήματα στις πτήσεις αεροσκαφών στο βόρειο ημισφαίριο της Γης. Μόνον που το 1780 δεν καταγράφηκε κάποια μεγάλη έκρηξη ηφαιστείου που θα μπορούσε να προκαλέσει τέτοια φαινόμενα. Αλλά ούτε και έκλειψη ηλίου αναφέρθηκε τον Μάιο εκείνης της χρονιάς. Η πτώση ενός μετεωρίτη θα μπορούσε να είναι μια εξήγηση, αλλά όπως έχει επισημάνει ο Φυσικός της Ατμόσφαιρας του Πανεπιστημίου του Μάντσεστερ, Τόμας Κούλαρτον, κάτι τέτοιο είναι εξαιρετικά απίθανο να συνέβη.

Η πιθανότερη εξήγηση που δίνουν οι επιστήμονες για το σκοτάδι της Μαύρης Μέρας είναι άλλη: Δεν αποκλείεται, λέει η ομάδα των επιστημόνων της Έριν Μακ Μάρι του Πανεπιστημίου του Μισούρι, κάποια τεράστια πυρκαγιά σε δασώδεις εκτάσεις στις μεσοδυτικές πολιτείες των ΗΠΑ και στον Καναδά να επηρέασε σε απόσταση πολλών εκατοντάδων χιλιομέτρων τις ατμοσφαιρικές συνθήκες στην ανατολική ακτή των Ηνωμένων Πολιτειών.

Αυτό θα εξηγούσε όχι μόνον την παρουσία αιθάλης στο νερό των ποταμών και των λιμνών, αλλά και την έντονη οσμή καπνού καθώς και τα χρώματα του ουρανού. Εντόπισαν άλλωστε ίχνη φωτιάς στα δαχτυλίδια των κορμών των δέντρων που εξέτασαν. Πέραν αυτών το 1780 σημαδεύτηκε από έντονη ξηρασία στις εν λόγω περιοχές, άρα οι συνθήκες για εκδήλωση μεγάλης πυρκαγιάς ήταν ευνοϊκές τη χρονιά εκείνη. Κι όπως συμφωνεί κι ο καθηγητής Γεωγραφίας του Πανεπιστημίου του Πλίμουθ, Γουίλ Μπλέι, η αιθάλη από μια μεγάλη φωτιά, αλλά και οι συχνές ομίχλες στην ανατολική ακτή των ΗΠΑ δεν αποκλείεται να ευθύνονται για τη Μαύρη Μέρα.