Οι δύο βασικότεροι άξονες για την αντιμετώπιση του καρκίνου στη χώρα είναι η πρόληψη και η καινοτομία στη θεραπεία. Πιο συγκεκριμένα, τα προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου για τους πιο συχνούς τύπους καρκίνου στην Ελλάδα, προχωρούν και ταυτόχρονα προοδεύει η εξατομίκευση θεραπειών που στοχεύουν καρκινικούς όγκους και τους αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά.

«Μέχρι το τέλος του 2025 το Υπουργείο Υγείας έχει σκοπό να εξετάσει προληπτικά όλες τις γυναίκες και όλους τους άνδρες για όλες τις μορφές καρκίνου», σημείωσε ο Υπουργός Υγείας, κ. Άδωνις Γεωργιάδης, μιλώντας σε δημοσιογράφους στο περιθώριο του 4ου Ετήσιου Συνεδρίου του Economist με θέμα «Η Αποφασιστικότητα της Ελλάδας στην Καταπολέμηση του Καρκίνου -Τα επιτεύγματα, τα εμπόδια και η ευρωπαϊκή πραγματικότητα». Πρόσθεσε δε ότι η ελληνική πολιτεία έχει εξαγγείλει ακόμη δύο φορές Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τον Καρκίνο. «Αυτή είναι η τρίτη φορά, πρέπει να γίνει πραγματικότητα, το χρειάζονται οι ασθενείς και οι οικογένειές τους», ανέφερε.

Κατά την εναρκτήρια ομιλία του στο Συνέδριο, ο κ. Γεωργιάδης τόνισε πόσο τον έχει εκπλήξει η πρόοδος που έχει καταγράψει η επιστήμη στην αντιμετώπιση του καρκίνου την τελευταία δεκαετία. «Πριν από 10 χρόνια οι ασθενείς ήταν καταδικασμένοι να καταλήξουν. Τώρα με τα νέα φάρμακα από κορυφαίες εταιρείες οι οποίες κατάφεραν να παράξουν θεραπείες οι οποίες είναι πραγματικά καινοτόμες, καταφέρνουν να δώσουν όχι μόνο ελπίδα στους ασθενείς, αλλά και μια πολύ καλή ποιότητα ζωής για μία σειρά ετών. Αυτό είναι κάτι εκπληκτικό, διότι για πρώτη φορά η ανθρωπότητα μπορεί να πει ότι αντιμετωπίζουμε και καταπολεμούμε τον καρκίνο κι αυτό είναι κάτι υπέροχο», είπε.

Η Αναπληρώτρια Υπουργός Υγείας, κυρία Ειρήνη Αγαπηδάκη, έκανε γνωστό ότι το Υπουργείο Υγείας είναι σε συνεργασία με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) προκειμένου να ενταχθεί η Ελλάδα στο International Agency of Research of Cancer. Δύο είναι τα βασικά πλεονεκτήματα αυτής της ένταξης για τη χώρα μας: Πρώτον απαιτείται έρευνα και παρακολούθηση των προγραμμάτων πρόληψης. Πώς, δηλαδή, αυτά μπορούν να βελτιωθούν και αξιοποιηθούν. Δεύτερον, «πρέπει να διαμορφώνουμε τις προτεραιότητες στην έρευνα για τον καρκίνο», ανέφερε χαρακτηριστικά η Αναπληρώτρια Υπουργός Υγείας.

Σε ό,τι αφορά στα χρονοδιαγράμματα των προγραμμάτων προσυμπτωματικού ελέγχου, μετά το «Φώφη Γεννηματά» για τον καρκίνο του μαστού, η κυρία Αγαπηδάκη ανέφερε ότι αυτόν το μήνα θα ξεκινήσει το πρόγραμμα για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας και μέχρι τον Ιούνιο εκείνο για τον καρκίνο του παχέος εντέρου. «Η Ελλάδα είναι από τις πρώτες χώρες που σχεδιάζει στοχευμένο πρόγραμμα για τον καρκίνο του πνεύμονα και τον καρκίνο του δέρματος».

Η Γενική Γραμματέας Υπηρεσιών Υγείας, κυρία Λίλιαν Βιλδιρίδη, σημείωσε στο πλαίσιο του Συνεδρίου του Economist, ότι για πρώτη φορά συλλέγονται στοιχεία για την πρόσβαση καρκινοπαθών  στη θεραπεία. Σύμφωνα με αυτά, τον περασμένο Ιανουάριο, προέκυψε ότι από τη διάγνωση έως την πρώτη φαρμακευτική αγωγή μεσολαβούν μόλις 3 ημέρες (σταθμισμένος μέσος όρος). Επίσης, από τη διάγνωση έως την πρώτη ακτινοθεραπεία 20 ημέρες, ενώ η πρόσβαση για την ανακουφιστική φροντίδα είναι επίσης τρεις ημέρες. Πρόκειται για δεδομένα που, όπως είπε, θα επιτρέψουν στο σύνολο τους την χάραξη στοχευμενων παρεμβάσεων.

Καινοτομία στη θεραπεία

Τις εξελίξεις στη θεραπευτική φαρέτρα για τον καρκίνο ανέλυσε, μιλώντας στο ygeiamou.gr o Αντιπρόεδρος MSD Global – η εταιρεία υποστήριξε το Συνέδριο του Economist – και υπεύθυνος για τις Ιατρικές και Επιστημονικές Υποθέσεις Παγκοσμίως στον θεραπευτικό τομέα της ογκολογίας, κ. Mike Holmes. Σύμφωνα με όσα ανέφερε, με τις ανοσοθεραπείες χρησιμοποιείται το ίδιο το ανοσοποιητικό σύστημα του ασθενούς για να καταπολεμήσει τον καρκίνο και υπάρχουν πολλά παραδείγματα φαρμάκων που είχαν επιτυχία σε αυτό τον τομέα.

«Ο άλλος τομέας που νομίζω έχει πολύ ενδιαφέρον είναι αυτό που ονομάζεται σύζευξη αντισώματος-φαρμάκου. Με τα συζεύγματα αντισώματος-φαρμάκου (ADCs), μπορεί να αναπτυχθεί ένα αντίσωμα που στοχεύει ειδικά τον όγκο του ασθενούς και στη συνέχεια να γίνει χημειοθεραπεία σε αυτό. Έχει μελετηθεί σε πολλούς τύπους καρκίνου αυτή τη στιγμή. Ξεκίνησε πριν από 20 χρόνια με αιματολογικούς καρκίνους, αλλά τώρα μετακινούμαστε στους συμπαγείς καρκίνου στους οποίους τα στοχευμένα αντισώματα μπορούν στη συνέχεια να μεταφέρουν μια πολύ ισχυρή χημειοθεραπεία».

Μέχρι στιγμής η φαρμακευτική εταιρεία MSD έχει αναφέρει δημοσίως ότι έχει τέσσερα από αυτά τα συζεύγματα αντισώματος – φαρμάκου, «τα οποία πιστεύουμε ότι είναι πραγματικά το μέλλον», σημείωσε ο κ. Holmes. «Ο άλλος τομέας μεγάλου ενθουσιασμού είναι αυτό που ονομάζεται ειδικά αντισώματα (bi-specifics). Αυτά είναι έξυπνα αντισώματα. Το ένα άκρο του αντισώματος κολλάει στον όγκο και το άλλο άκρο του αντισώματος κολλάει σε ένα λευκοκύτταρο προσκαλώντας τα κύτταρα αυτά να έρθουν και να επιτεθούν στον όγκο. Μας ενδιαφέρει πολύ σε ό,τι αφορά στα διειδικά αντισώματα».

Εμβόλιο mRNA για τον καρκίνο

Είναι γνωστό πλέον ότι η τεχνολογία mRNA που χρησιμοποιήθηκε για τα εμβόλια κατά του κορωνοϊού εξετάζεται για τον καρκίνο. «Δεν το αποκαλούμε εμβόλιο, το αποκαλούμε εξατομικευμένη θεραπεία. Και μέσω αυτής της τεχνολογίας είμαστε σε θέση να πάρουμε ένα δείγμα από τον όγκο του ασθενούς, να το στείλουμε στο εργαστήριο.
Το εργαστήριο μπορεί να εξετάσει και να δει συγκεκριμένα πώς μοιάζει αυτός ο όγκος και στη συνέχεια να αναπτύξει μια πρωτεΐνη, η οποία μπορεί στη συνέχεια να τοποθετηθεί πίσω στον ασθενή για να διεγείρει το ανοσοποιητικό του σύστημα. Και είναι μια εξατομικευμένη προσέγγιση. Αυτό είναι κάτι που είναι πραγματικά συναρπαστικό. Στην πραγματικότητα έχουμε δύο δοκιμές σε εξέλιξη εδώ στην Ελλάδα, μία για το μελάνωμα και μία για τον μη μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα για να εξετάσουμε αυτή την τεχνολογία».

Ο κ. Holmes ανέφερε ότι η MSD παραμένει πολύ προσηλωμένη στην ογκολογία. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι κλινικές μελέτες της φαρμακευτικής εταιρείας έχουν τετραπλασιαστεί σε τέσσερα χρόνια. Σε εξέλιξη είναι στη χώρα μας 41 κλινικές μελέτες στην ογκολογία, με περισσότερες από δέκα να είναι σε φάση 1 ή φάση 2. Μεταξύ άλλων, ανέφερε ότι η εταιρεία συνεργάζεται με τις εθνικές κυβερνήσεις και την ελληνική συγκεκριμένα, για να προωθήσει τις παραπάνω καινοτομίες με τρόπο που να είναι διαχειρίσιμος για το σύστημα υγειονομικής περίθαλψης.

Τα…διαστημικά φάρμακα

Ο Αντιπρόεδρος της MSD Global αναφέρθηκε στην έρευνα που πραγματοποιείται στο διάστημα για τη θεραπεία του καρκίνου, χαρακτηρίζοντάς την πολύ σημαντική. «Εάν αναπτυχθεί ή παρασκευαστεί ένα φάρμακο στο διάστημα,  τότε θα έχει εντελώς διαφορετική διαδικασία κρυστάλλωσης, που λόγω μηδενικής βαρύτητας δεν μπορούμε να το κάνουμε στη Γη. Έτσι, ο σκοπός όλης αυτής της διαστημικής έρευνας είναι να διαμορφώσει το βασικό φροντιστήριο στο διάστημα και να δούμε αν θα καταλήξουμε σε ένα νέο κρυσταλλικό πρότυπο που μπορεί να μας δώσει νέους τρόπους για τη χορήγηση του φαρμάκου», ανέφερε ο κ. Holmes. «Ίσως να είμαστε σε θέση να έχουμε μια διαφορετική μορφή», πρόσθεσε, σημειώνοντας ότι η προσπάθεια είναι ευθυγραμμισμένη με την πρωτοβουλία του Αμερικανού προέδρου «Cancer Moonshot», ένα σχέδιο για την αποτροπή περισσότερων από 4 εκατομμύρια θανάτων από καρκίνο έως το 2047.