Καλλιτεχνική απεικόνιση της Κυκλικής Πόλης της Βαγδάτης, όπως ήταν τον 8ο αιώνα. 150 χρόνια μετά την ίδρυση της, ήταν ήδη η μεγαλύτερη πόλη στον κόσμο
Το επίσημο όνομά της ήταν η Πόλη της Ειρήνης. Μόλις μια γενιά μετά από την ίδρυσή της, έγινε κομβικό σημείο στην εκπαίδευση και στο εμπόριο, φθάνοντας περίπου το 1 εκατομμύριο κατοίκους στο αποκορύφωμά της. Πολλές από τις ιστορίες του Χίλιες και Μία Νύχτες αναφέρονται στην Βαγδάτη κατά τη διάρκεια εκείνης της περιόδου. Η πόλη επισκίασε την πρωτεύουσα της Περσικής Αυτοκρατορίας, η οποία βρίσκεται μόλις 30 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά και εγκαταλείφθηκε γρήγορα μετά την ίδρυση της Βαγδάτης.
Ορισμένα στοιχεία σχετικά με την ίδρυση και την πρώιμη ιστορία της πόλης:
Στη γλώσσα του Χαλιφάτου των Αββασιδών (750-1258 μ.Χ., υπήρξε το τρίτο χρονικά ισλαμικό χαλιφάτο και κυβερνήθηκε από τη δυναστεία των Αββασιδών χαλίφηδων) ονομαζόταν Πόλη της Ειρήνης.
Η Βαγδάτη εκμηδένισε την Κτησιφώντα, την πρωτεύουσα της Περσικής Αυτοκρατορίας, η οποία βρίσκεται περίπου 30 χιλιόμετρα στα νοτιοανατολικά. Η Κτησιφών τελούσε υπό μουσουλμανικό έλεγχο από το 637 μ.Χ. και εγκαταλείφθηκε μετά την ίδρυση της Βαγδάτης. Η περιοχή της Βαβυλώνας, η οποία είχε εγκαταλειφθεί από τον 2ο αιώνα, βρίσκεται περίπου 90 χιλιόμετρα στα νότια.
Ο αρχικός σχεδιασμός δείχνει έναν δακτύλιο οικιστικών και εμπορικών δομών κατά μήκος του εσωτερικού των τειχών της πόλης, αλλά στην τελική κατασκευή υπάρχει ακόμη ένας, μέσα στο πρώτο.
Το κυκλικό σχέδιο της πόλης προέρχονταν από τον παραδοσιακό περσικό αστικό σχεδιασμό.
Η ανάπτυξη της πόλης οφείλεται και στην εξαιρετική τοποθεσία της. Η πόλη έλεγχε στρατηγικούς και εμπορικούς οδούς κατά μήκος του Τίγρη και υπήρχε αφθονία νερού σε ένα ξηρό κλίμα.
Πάνω από 100.000 εργαζόμενοι ήρθαν για την κατασκευή της. Σε πολλούς δόθηκε μισθός για να ξεκινήσουν το κτίσιμο της πόλης.
Κάθε πύλη είχε διπλές πόρτες από σίδηρο. Οι πόρτες ήταν τόσο βαριές που χρειαζόντουσαν αρκετοί άνδρες για να τις ανοίξουν και να τις κλείσουν. Το τείχος είχε περίπου 44 μέτρα πάχος στη βάση του και περίπου 12 μέτρα στην κορυφή, ενώ είχε ύψος 30 μέτρα με κατάλληλα διαμορφωμένα μέρη για πολεμίστρες. Το τείχος περιβάλλονταν από ένα άλλο τοίχωμα πάχους 50 μέτρων. Το δεύτερο τείχος είχε πύργους και στρογγυλεμένες πολεμίστρες, που περιέβαλαν τους πύργους. Αυτό το εξωτερικό τοίχωμα προστατευόταν από στερεές πλαγιές, οι οποίες ήταν κατασκευασμένες από τούβλα και ασβέστη. Πέρα από το εξωτερικό τοίχωμα υπήρχε μια τάφρος με νερό.
Οι δύο σχεδιαστές οι οποίοι είχαν προσληφθεί από την Αλ Μανσούρ για να σχεδιάσουν την πόλη ήταν ο Naubakht, ένας Ζωροάστρης ο οποίος καθόρισε και την ημερομηνία της ίδρυσης της πόλης ώστε να είναι αστρολογικά ευοίωνη, και ο Mashallah, ένας Εβραίος από το Ιράν.
Μέσα σε μια γενιά από την ίδρυσή της, η Βαγδάτη έγινε κομβικό σημείο για τη μάθηση και το εμπόριο. Ο Οίκος της Σοφίας ήταν ένα κτίριο αφιερωμένο στη μετάφραση των έργων των Ελλήνων, των Περσών και των Σύριων συγγραφέων. Μελετητές από όλο το χαλιφάτο των Αββασιδών πήγαιναν στην Βαγδάτη, διευκολύνοντας την εισαγωγή της περσικής, ελληνικής και ινδικής επιστήμης στον αραβικό και ισλαμικό κόσμο την εποχή εκείνη. Η Βαγδάτη ήταν πιθανότατα η μεγαλύτερη πόλη στον κόσμο λίγο μετά την ίδρυσή της -μέχρι τα 930 μ.Χ. όταν την ξεπέρασε η Κόρδοβα. Αρκετές εκτιμήσεις δείχνουν ότι η πόλη περιείχε πάνω από ένα εκατομμύριο κατοίκους στο αποκορύφωμά της. Πολλές από τις ιστορίες του Χίλιες και Μία Νύχτες αναφέρονται στην Βαγδάτη κατά τη διάρκεια εκείνης της περιόδου.
Ανάμεσα στα αξιοσημείωτα χαρακτηριστικά της Βαγδάτης κατά τη διάρκεια εκείνης της περιόδου ήταν οι εξαιρετικές βιβλιοθήκες της. Πολλοί από τους χαλίφηδες των Αββασιδών ήταν προστάτες της μάθησης και απολάμβανα συλλογές αρχαίας και σύγχρονης λογοτεχνίας. Οι Αββασίδες ήταν οι πρώτοι που προώθησαν την εκμάθηση της Ελληνικής σε μεγάλη κλίμακα. Πολλές από αυτές τις βιβλιοθήκες ήταν ιδιωτικές συλλογές που προορίζονταν για χρήση μόνο από τους ιδιοκτήτες και τους άμεσους φίλους τους, αλλά οι βιβλιοθήκες των χαλίφηδων και άλλων αξιωματούχων έγιναν σύντομα δημόσιες ή ημι-δημόσιες.
