Το 1954 διοργανώθηκε στο Παρίσι μια μεγάλη έκθεση στο Μουσείο Τεχνών και Επαγγελμάτων, με περιεχόμενο τους μηχανικούς ανθρώπους που κατά καιρούς δημιούργησαν οι φυσικοί συνάνθρωποί τους.

Το παλαιότατο όνειρο του ευφάνταστου κατοίκου αυτού του όμορφου πλανήτη, να δημιουργήσει από την άψυχη ύλη ζωντανές υπάρξεις, αποτυπώνεται σε ένα σωρό από αυτόματα παιχνίδια, όργανα μουσικής κι ένα σωρό άλλα αντικείμενα, κατασκευασμένα σε όλες τις ηπείρους και σε όλους τους καιρούς της ανθρώπινης ιστορίας.

Ο ηλεκτρονικός εγκέφαλος θεωρείται το σύγχρονο αποκορύφωμα της προσπάθειας του ανθρώπου να κατασκευάσει έναν πιστό, άψυχο υπηρέτη. Όταν, μάλιστα, ο διάσημος Γάλλος μαθηματικός, συγγραφέας και εφευρέτης Blaise Pascal κατασκεύαζε το 1645 την περίφημη υπολογιστική μηχανή του, τη λεγόμενη «Πασκαλίνα», εγκαινίασε μια νέα εποχή για το ανθρώπινο μέλλον: την εποχή της μηχανικής σκέψης.

Οι Κινέζοι, οι Ασσύριοι και οι Αιγύπτιοι είχαν ήδη επινοήσει πίνακες αριθμητικών πράξεων και ο Ηρόδοτος, γύρω στο 450 π.Χ. είχε αναφέρει έναν τέτοιο πίνακα, διαδεδομένης χρήσης στους ελληνικούς μαθηματικούς και αστρονομικούς κύκλους.

Ο Ρωμαϊκός Άβακας είχε αυτόν ακριβώς τον σκοπό: να απαλλάξει τον ανθρώπινο εγκέφαλο από τον κόπο των υπολογισμών. Χρειάστηκε να περάσουν πολλοί αιώνες, ώστε η πρωτόγονη ιδέα να πάρει μια συγκεκριμένη και πιο εξυπηρετική μορφή.

Το 1640, ο νεαρός τότε Pascal, σε ηλικία μόλις 17 ετών, ήταν υποχρεωμένος να βοηθάει τον πατέρα του, έφορο στη Νορμανδία, στους ατελείωτους υπολογισμούς του. Τόσο χρονοβόρα και ενοχλητική ήταν η δουλειά αυτή για τον ανήσυχο νεαρό, ώστε ρίχθηκε με τα μούτρα, προκειμένου να δημιουργήσει μια γρήγορη υπολογιστική μηχανή. Έτσι, κατασκεύασε την «Πασκαλίνα», η οποία πραγματοποιούσε ταχέως προσθέσεις και αφαιρέσεις. Είχε μήκος 36 εκατοστά, πλάτος 13 και ύψος 8 εκατοστά του μέτρου.

Την ίδια περίπου χρονική περίοδο και χωρίς να γνωρίζει την ανακάλυψη του Pascal, ο Γερμανός μαθηματικός και φιλόσοφος Gottfried Wilhelm Leibniz κατασκεύασε έναν δικό του υπολογιστικό κύλινδρο με μανιβέλα, ο οποίος έκανε όλες τις μαθηματικές πράξεις.

Μαζική παραγωγή αριθμομηχανών επιχειρήθηκε αρκετά αργότερα, το 1818, από τον Αλσατό τραπεζίτη Thomas de Colmar.

Το ριζοσπαστικότερο εφεύρημα, που οδήγησε μέχρι τη σημερινή σύλληψη του ηλεκτρονικού εγκέφαλου, οφείλεται στον Άγγλο Charles Babbage, ο οποίος το 1820 συνέλαβε την ιδέα να κατασκευάσει μια αριθμομηχανή με ολοκληρωτικώς αυτόματη λειτουργία. Διαθέτοντας μεγάλη περιουσία, ασχολήθηκε παθιασμένα με τη μελέτη των μαθηματικών, από την οποία οι λογάριθμοι του έδωσαν την πρώτη ώθηση. Το 1828 ήταν πια σε θέση να ασχολείται με την κατασκευή πολύπλοκων μηχανών, ικανών να λύσουν αλγεβρικά προβλήματα και όταν πέθανε, το 1871, σε ηλικία 79 ετών, ο κόσμος έχασε έναν πραγματικά μεγαλοφυή μηχανικό.

Η προέλευση των μηχανικών ανθρώπων χάνεται στο μακρινό παρελθόν. Οι αρχαίοι Έλληνες αναφέρονταν στα ρομπότ με τον όρο «ανδροειδή», ενώ η ιστορία της έμπνευσής τους μπερδεύεται μέσα στη θολή περιοχή των μύθων και των θρύλων.

Ο μυθικός Δαίδαλος είχε κατασκευάσει μέσα στον Λαβύρινθο αγάλματα, που μπορούσαν να κινούνται και να βαδίζουν. Ο Αριστοτέλης φρονούσε ότι τα συγκεκριμένα αγάλματα, φτιαγμένα από ξύλο, ήταν γεμάτα υδράργυρο, πράγμα που αποτελούσε το μυστικό της κίνησής τους.

Ο Αρχύτας ο Ταραντίνος, περίφημος μαθηματικός και μηχανικός της αρχαιότητας, λέγεται ότι κατασκεύασε γύρω στο 400 π.Χ. ένα ξύλινο περιστέρι, που μπορούσε να πετάει.

Ο Ήρων της Αλεξανδρείας συνέγραψε κατά τον 2ο π.Χ. αιώνα ένα ολόκληρο βιβλίο με τον τίτλο «Περί αυτομάτων», όπου περιέγραφε περισσότερες από 100 μηχανικές κατασκευές, μεταξύ των οποίων «θεούς και παρθένους» που τραγουδούσαν.

Εν τω μεταξύ, σε περσικά και αραβικά χειρόγραφα υπάρχουν μαρτυρίες για ασημένια δέντρα, πάνω στα οποία κελαηδούσαν μηχανικά πουλιά, κουνώντας τα φτερά τους, παρουσιάζοντας μεγάλες ομοιότητες με εκείνα που ισχυρίζονταν ότι είδαν οι Ιησουίτες και Φραγκισκανοί ιεραπόστολοι στους Αζτέκους της Νότιας Αμερικής.

Στα σκοτεινά χρόνια του Μεσαίωνα, όσοι ευφυείς κατασκεύαζαν παρόμοιες μηχανές θεωρήθηκαν σατανιστές και τα δημιουργήματά τους κάηκαν στην πυρά, ως διαβολικά τεχνάσματα. Αλλά, ο Πάπας Σιλβέστρος ο Β΄, που ήταν σπουδαίος λόγιος, δάσκαλος και εφευρέτης, είχε παρουσιάσει στους φίλους του την «ομιλούσα κεφαλή» και η απομίμηση της ανθρώπινης φωνής που είχε χρησιμοποιήσει, εξελίχθηκε από τότε πολύ, μέχρι τον φωνόγραφο του Thomas Edison.

Επίσης, η ανάπτυξη της ωρολογοποιίας προώθησε ιδιαιτέρως την ανθρώπινη μανία της κατασκευής ρομπότ. Οι Σαρακηνοί κατείχαν τα σκήπτρα στην υπομονετική αυτή τέχνη και χρησιμοποιούσαν ήδη τρεις οδοντωτούς τροχούς. Ο Harun al-Rashid, μάλιστα, είχε προσφέρει στον Καρλομάγνο το 809 μ.Χ. ένα ρολόι, που έθετε σε κίνηση ένα ολόκληρο σύμπλεγμα παιχνιδιών, πουλιών που τραγουδούσαν, μικρών ιπποτών, ενώ καμπάνες σήμαιναν την ώρα. Κατά μία εκδοχή, το ρολόι αυτό στηριζόταν στην αρχή της κλεψύδρας, με την οποία είχαν συνδυαστεί οι οδοντωτοί τροχοί.

Το πλέον θαυμαστό ρολόι θεωρείται το Αστρονομικό Ρολόι του Καθεδρικού Ναού του Στρασβούργου, με τους 12 Αποστόλους και τον πετεινό, που κατασκευάστηκε το 1354 και λειτουργεί ακόμα, ενώ έχει επισκευαστεί μονάχα μια φορά στο πέρασμα των αιώνων.

Επιπλέον, ο Leonardo da Vinci, αυτή η ανυπέρβλητη μεγαλοφυΐα της Αναγέννησης, ήταν ένας ακόμη φωτισμένος νους, που ασχολούνταν με την κατασκευή πολύπλοκων εργαλείων και αυτόματων μηχανών, ωστόσο, όμως, ήταν παθιασμένος με την κατασκευή πτητικών μηχανών, μιας και το όνειρό του ήταν να κατακτήσει και τους αιθέρες.

Η είδηση δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «ΕΜΠΡΟΣ», στις 11/09/1954…