Ψηλά στις Άνδεις, στη νοτιοδυτική Βολιβία υπάρχει μία από τις υψηλότερες πόλεις του κόσμου, η οποία βρίσκεται η κορυφή του Cerro Rico, ενός βουνού σε σχήμα κώνου – το “πλούσιο βουνό”. Το όνομα δόθηκε από τους Ισπανικούς ντόπιους για τις τεράστιες ποσότητες αργύρου που περιείχε. Οι Ισπανοί πίστευαν ότι ολόκληρο το βουνό ήταν κατασκευασμένο από ασημόχαρτο.
Το 1545 δημιουργήθηκε μια μικρή πόλη εξόρυξης στους πρόποδες του Cerro Rico και περίπου 3 εκατομμύρια ντόπιοι ξεκίνησαν να εργάζονται στα ορυχεία. Εκατοντάδες χιλιάδες πέθαναν από πείνα και ασθένειες. Περίπου πέντε αιώνες αργότερα, τα κοιτάσματα αργύρου έχουν μειωθεί πολύ, αλλά οι συνθήκες εργασίας στα έγκατα του βουνού φαίνεται να έχουν αλλάξει ελάχιστα.
Δεκάδες άντρες και νεαρά αγόρια πεθαίνουν ακόμα στα ορυχεία από τα τούνελ που καταρρέουν. Αιώνες εξόρυξης έχουν αφήσει το βουνό γεμάτο χιλιάδες τρύπες και ασταθή εδάφη και υπάρχει σοβαρός κίνδυνος να πέσει κάποια στιγμή ολόκληρος ο ορεινός όγκος. Πράγματι, το βουνό έχει ήδη μειωθεί σε ύψος κατά μερικές εκατοντάδες μέτρα λόγω της εκτεταμένης εξόρυξης κατά την ισπανική μοναρχία.
Σύμφωνα με τον ιστορικό Eduardo Galeano, εκτιμάται ότι 8 εκατομμύρια άνθρωποι πέθαναν στο Cerro Rico από τον 16ο αιώνα, αν και οι επιστήμονες πιστεύουν ότι ο αριθμός είναι υπερβολικός και περιλαμβάνει όλους τους ανθρώπους πέθαναν στην περιοχή γύρω από τα ορυχεία και όχι μόνο εκείνους που έχασαν τη ζωή τους στη δουλειά. Παρόλο που μπορεί να είναι δύσκολο να πει κανείς πόσοι άνθρωποι πέθαναν πραγματικά στο βουνό, ο αριθμός είναι αναμφισβήτητα τεράστιος, χαρίζοντας στο Cerro Rico το ψευδώνυμο “το βουνό που τρώει τους άντρες”.
Ενώ πολλοί πεθαίνουν από ατυχήματα, οι περισσότερες απώλειες προέρχονται από την πυριτίαση (silicosis), μια πνευμονική νόσο που προκαλείται από την εισπνοή της σκόνης στα ορυχεία. Συνήθως, στα σύγχρονα ορυχεία, η σκόνη εμποδίζεται από μια συνεχή ροή νερού, αλλά τέτοια διάταξη δεν υπάρχει στο Cerro Rico.
Εδώ, η σκόνη παρασύρεται πίσω στο ορυχείο και εισπνέεται από τους ανθρακωρύχους, δημιουργώντας ανεπανόρθωτες βλάβες στους ιστούς των πνευμόνων, συνοδευόμενες από χρόνια συμπτώματα όπως βρογχίτιδα, πυρετό, πόνο στο στήθος, απώλεια βάρους, αδυναμία και τελικά θάνατο. Πολύ λίγοι ζουν μέχρι την ηλικία των σαράντα. Μάλιστα, αξίζει να σημειωθεί ότι σύμφωνα με τις μετρήσεις στην περιοχή, 14 γυναίκες μένουν χήρες κάθε μήνα. Σήμερα, τα ορυχεία δεν παράγουν πλέον τις ποσότητες του 18ου αιώνα.
