Μια χούφτα αραβικά ασημένια νομίσματα που βρέθηκαν στο Ρόουντ Άιλαντ κι άλλες τοποθεσίες στη Νέα Αγγλία των ΗΠΑ, ρίχνουν νέο φως στην τύχη του πλέον καταζητούμενου πειρατή στην Ιστορία.

Ο λόγος για τον Χένρι Έιβερι (Henry Every ή John Avery) και το πλήρωμά του, που λεηλάτησαν το 1695 μ.Χ. ένα οπλισμένο εμπορικό πλοίο της αυτοκρατορίας των Μουγκάλ (Μογγόλων) της Ινδίας. Το πλοίο αυτό λεγόταν Ganj-i-Sawai και είχε αποπλεύσει από την Υεμένη με πλούσιο φορτίο και προσκυνητές που επέστρεφαν από τη Μέκκα με προορισμό το Σουράτ της Ινδίας, όταν δέχθηκε την επίθεση των πειρατών.

Οι ερευνητές δεν είναι σίγουροι ότι τα νομίσματα προέρχονται από το Ganj-i-sawai, αλλά η προέλευσή τους, οι ημερομηνίες και η ανακάλυψή τους σε μια τόσο μακρινή περιοχή, υποδηλώνουν έπεσαν στα χέρια των πειρατών οι οποίοι στη συνέχεια, τα μετέφεραν στην Αμερική. Ο Έιβερι και το πλήρωμά του επικηρύχθηκαν έναντι υψηλότατης αμοιβής και μέχρι τώρα παρέμενε μυστήριο τι απέγιναν.

Η ανακάλυψη των νομισμάτων ρίχνει νέο φως στα χνάρια του πειρατή λίγο πριν εξαφανιστεί με τα λάφυρα. «Μπορούμε να αποδείξουμε χωρίς αμφιβολία ότι ήταν στην ηπειρωτική αμερικανική αποικία», δήλωσε ο ανιχνευτής μετάλλων του Ρόουντ Άιλαντ, Τζιμ Μπέιλι, στο Live Science.

Ο Μπέιλι βρήκε ένα από τα πρώτα αραβικά ασημένια νομίσματα, που ονομάζεται comassee, το 2014, στην τοποθεσία ενός αποικιακού οικισμού στο νησί Aquidneck, περίπου 32 χιλιόμετρα νότια του Πρόβιντενς.

Περισσότερα από δώδεκα παρόμοια νομίσματα που πιστεύεται ότι ήταν από την πειρατική επιδρομή στο Ganj-i-sawai έχουν πλέον ανακαλυφθεί από ανιχνευτές μετάλλων και αρχαιολόγους στο Ρόουντ Άιλαντ, τη Μασαχουσέτη, το Κονέκτικατ και τη Βόρεια Καρολίνα.

Πώς έγινε η πειρατική επίθεση

Το 1695, ο Έιβερι και το πλήρωμά του σκάφους Fancy συνεργάστηκαν σε μια πειρατική επιδρομή στην Ερυθρά Θάλασσα, η οποία επέστρεφε στην Ινδία από τη Μέκκα.

Το πλοίο του Έιβερι κυνήγησε και έπιασε τη ναυαρχίδα της συνοδείας, το Ganj-i-sawai, το οποίο ανήκε στο Grand Mughal Aurangzeb, τον μουσουλμάνο αυτοκράτορα της Ινδίας και του Πακιστάν. Σύμφωνα με αναφορές, οι πειρατές βασάνισαν και σκότωσαν το πλήρωμά του σκάφους και τους 600 επιβάτες του, πριν το σκάσουν με χρυσό και ασήμι καθώς και χιλιάδες νομίσματα αξίας μεταξύ 200.000 και 600.000 σημερινών βρετανικών λιρών.

Όταν τα κέρδη της Βρετανικής Εταιρείας Ανατολικών Ινδιών απειλήθηκαν από την επιδρομή, ο βασιλιάς της Βρετανίας Ουίλιαμ Γ’ διέταξε το πρώτο ανθρωποκυνηγητό. Ωστόσο ο Έιβερι και το πλήρωμά του είχαν ήδη δραπετεύσει στον Νέο Κόσμο. Έζησαν για αρκετούς μήνες στις Μπαχάμες, πιθανώς κατόπι συνεννόησης με τον Βρετανό κυβερνήτη των νησιών, αλλά διέφυγαν στα τέλη του 1696.

Μερικοί από το πλήρωμα του Έιβερι πήγαν να ζήσουν στις ηπειρωτικές αποικίες, όπου τελικά δικάστηκαν και αθωώθηκαν, πιθανώς λόγω δωροδοκίας. Τα χνάρια του Έιβερι όμως εξαφανίστηκαν. Κάποιοι ανέφεραν ότι είχε πάει στην Ιρλανδία και ότι πέθανε εκεί, φτωχός, λίγα χρόνια αργότερα. Δεδομένου ότι τα λάφυρα από το Ganj-i-sawai δεν είχαν βρεθεί ποτέ, πολλοί πίστευαν ότι ο θησαυρός βρισκόταν κάπου θαμμένος.

Αραβικό ασήμι

Ο Μπέιλι είναι ένας ερασιτέχνης αρχαιολόγος που εργάστηκε στην αποκατάσταση του ναυαγίου του Whydah, ενός πειρατικού πλοίου που ανακαλύφθηκε κοντά στο Cape Cod το 1984. Το 2014, ο ανιχνευτής μετάλλων του εντόπισε το πρώτο από τα μυστηριώδη νομίσματα σε ένα λιβάδι στο νησί Aquidneck.

«Ποτέ δεν καθαρίζεις ένα νόμισμα, γιατί μπορεί να το καταστρέψεις», είπε. «Έπρεπε να τρέξω στο αυτοκίνητό μου και να πάρω ένα μεγάλο μπουκάλι νερό… η λάσπη βγήκε, και είδα αυτή την αραβική γραφή στο νόμισμα και έμεινα έκπληκτος, γιατί ήξερα ακριβώς από πού προέρχεται», είπε. «Γνώριζα στα τέλη του 17ου αιώνα, ότι οι πειρατές είχαν τις βάσεις τους στις αμερικανικές αποικίες».

Μελέτες της αραβικής γραφής του νομίσματος έδειξαν ότι είχε κοπεί στην Υεμένη στη νότια Αραβία το 1693, λίγα χρόνια πριν από την πειρατική επίθεση στο Ganj-i-sawai. Στη συνέχεια βρέθηκαν άλλα 13 μαζί με δύο οθωμανικά τουρκικά ασημένια νομίσματα που πιστεύεται ότι προέρχονται από την ίδια περιοχή.

Ο Μπέιλι μελετά τα νομίσματα και τις ιστορικές πηγές που αναφέρονται στους πειρατές οι οποίοι μπορεί να είχαν φέρει τα νομίσματα στην Αμερική. Το 2017, μέρος του έργου του δημοσιεύτηκε στο «Colonial Newsletter», το ερευνητικό περιοδικό της Αμερικανικής Νομισματικής Εταιρείας.

Σε πολλά από τα νομίσματα αναγράφεται το έτος κατά το οποίο κόπηκαν, ενώ μερικά φέρουν τα ονόματα των ηγεμόνων εκείνης της εποχής. «Κανένα από τα νομίσματα δεν χρονολογείται μετά το 1695, όταν το Ganj-i-sawai δέχθηκε επίθεση από τους πειρατές», δήλωσε ο Μπέιλι.

Πειρατικός θησαυρός

Οι ειδικοί εκτιμούν ότι ο Έιβερι είχε πλεύσει απευθείας στην Ιρλανδία μετά το χρόνο του στις Μπαχάμες, αλλά η έρευνα του Μπέιλι υποδηλώνει ότι πέρασε αρκετές εβδομάδες στην αμερικανική ηπειρωτική χώρα, εμπορεύοντας σκλάβους που είχε αγοράσει με τα λάφυρα από το Ganj-i-sawai. Ο Μπέιλι πιστεύει ότι ο Έιβερι πιθανότατα πέθανε στην Ιρλανδία, άλλοι πάλι ότι κυβερνούσε επί χρόνια μια φανταστική πειρατική ουτοπία στη Μαδαγασκάρη.

Δεν υπάρχει τρόπος να μάθουμε αν ο Έιβερι είχε στην κατοχή του τα νομίσματα της Νέας Αγγλίας, αλλά ο Μπέιλι πιστεύει ότι ήταν μέρος του θησαυρού που λεηλατήθηκε από το πλοίο Μουγκάλ. Ο ερασιτέχνης αρχαιολόγος εκτιμά πως τα νομίσματα που βρέθηκαν, τα χρησιμοποιούσαν οι πειρατές για τις καθημερινές τους συναλλαγές: διαμονή, φαγητό, ποτό. Τα συγκεκριμένα νομίσματα μπορεί επίσης να αναφέρονται στην επικήρυξη του Βασιλιά Ουίλιαμ, καθώς οι πειρατές είχαν λεηλατήσει πολλά ινδικά και περσικά χρυσά και ασημένια νομίσματα από το πλοίο.