Ο Βουζύγης ήταν μυθικός γενάρχης του αθηναϊκού ιερατικού γένους των Βουζυγών.

Πόσοι από εμάς γνωρίζουμε πραγματικά την ιστορία μας και τους προγόνους μας; Πέραν των διασήμων, όπως ο Μέγας Αλέξανδρος, ο Πλάτων, ο Σωκράτης, υπάρχουν και εκατοντάδες, για να μην πούμε χιλιάδες, που μένουν στην αφάνεια και αδίκως. Ένας από αυτούς είναι και ο Βουζύγης. Για να δούμε λοιπόν ποιός είναι αυτός ο άγνωστος ένδοξος πρόγονος μας.

Το όνομά Βουζύγης το έλαβε ως προσωνύμιο από τη σχετική μυθική παράδοση ότι ήταν ο πρώτος που έζεψε βόδια που έσυραν άροτρο (άροτοι βόες) και όργωσε αγρό παρά την Ακρόπολη, τον λεγόμενο Βουζύγιον, τον οποίο στη συνέχεια έσπειρε σιτάρι. Ήταν αυτός που έμαθε τους ανθρώπους να ζεύουν τα βόδια.

Το όνομά του ετυμολογικά προέρχεται από τα < βους + ζυγόν, < ζεύγνυμι…

Κατά την ίδια εκείνη παράδοση το άροτρο ήταν δώρο της θεάς Αθηνάς το οποίο στη συνέχεια έγινε αφιέρωμα στο ναό της.

Στον Βουζύγη δόθηκαν από την θεά και οι πρώτες οδηγίες της καλλιέργειας των δημητριακών στην Αθήνα σε ανάμνηση των οποίων γίνονταν οι τελετές οι λεγόμενες «Βουζύγειαι αραί».

Οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν ότι πρώτη η Αθηνά τους είχε διδάξει την καλλιέργεια της γης και τη ζεύξη των βοδιών, γιαυτό και την αποκαλούν στη Θεσσαλία και τη Βοιωτία «Βουδεία» και»Βοαρμία». Επίσης της απέδιδαν την εφεύρεση του άροτρου είχαν μάλιστα και γιορτή αφιερωμένη στο γεγονός αυτό.

Το προσωνύμιο Βουζύγης είχε επίσης ως επίθετο και ο Τριπτόλεμος, ή ο Επιμενίδης ο Κρης, και ο Ηρακλής, κατά παραλλαγές του ίδιου μύθου, της πρώτης ζεύξης βοδιών σε άροτρο, καθώς και ο επιμελούμενος τα ιερά βόδια στην Ελευσίνα.

Στους μετακλασικούς χρόνους το όνομα Βουζύγης αποτελούσε κύριο όνομα Αθηναίων πολιτών.

Ο Βουζύγης που ήταν – όπως προείπαμε- ο πρώτος που έζεψε βόδια σε αλέτρι και ο πρώτος που καλλιέργησε αγρό γύρω από τους πρόποδες της Ακρόπολης, όπου αργότερα αφιερώθηκε το αλέτρι του, πριν όμως ο ήρωας αυτός διδάξει τη σπορά και καταστεί εθνικός ήρωας της Αθήνας ήτανγενάρχης ιερατικού γένους των Βουζύγων που αργότερα αυτοί επέβλεπαν τις εορτές αυτές και διατηρούσαν μεγάλο αριθμό βοών στην Αθήνα και την Ελευσίνα.

Οι Βουζύγοι (αρχ. «Βουζύγαι») αποτελούσαν ένα από τα παλαιότερα και επιφανέστερα γένηευπατριδών της αρχαίας Αθήνας.

Ήταν κυρίως γένος ιερατικό που επιμελούνταν τη φύλαξη του ιερού αγάλματος της Παλλαδίου Αθηνάς και του ιερού αρότρου όπου και κατ΄ επέκταση είχε την εποπτεία των τελετών των ιερών αρότρων. Εκτός όμως από τα ιερά αυτά καθήκοντα είχε και την ιερατεία των ιερών του Διός του Παλλαδίου και του Διός του Τελείου.

Στην αρχαία Αθήνα με το όνομα βουζύγιον φέρονταν ιερός αγρός στους βόρειους πρόποδες της Ακρόπολης, που ήταν ένας από τους τρεις εκείνους αγρούς που γινόταν η τελετή των ιερών Αρότων.

Στον αγρό αυτό που ήταν παρά το ιερό της θεάς Δήμητρος Χλόης και της Γης της Κουροτρόφου, υπήρχε η παράδοση ότι πρωτο-καλλιεργήθηκε η γη με άροτρο και στη συνέχεια έγινε η πρώτη σπορά σίτου από τον μυθικό Βουζύγη, εξ ου και η ονομασία του.

Στο Βουζύγιο πιθανόν να φύονταν και το σιτάρι, που προοριζόταν για τις τελετές υπέρ του «Πολιέως Διός». Σημειώνεται ότι υπήρχε και προσδιοριστικό επίθετο και επίκληση «Βουζυγία» για την θεά Αθηνά και στις τρεις αυτές τελετές ως εφευρέτης του αρότρου, εξ ου και η ονομασία αυτών των τελετών.

Η Αροτρίοση είναι η ιερότερη στιγμή της ημέρας, διότι η άροση, η σπορά και η συλλογή καρπών αντιπροσωπεύουν βασικά έργα βιοπορισμού και τα έργα του κύκλου αυτού, καθώς και τα εργαλεία του, καλύφθηκαν προαιώνια με το πέπλο του μυστηρίου και της ιερότητος.

Την καταγωγή του από αυτό το γένος καυχιόταν ότι είχε ο Ξάνθιππος (Αθηναίος πολιτικός) και εξ αυτού ο γιος του ο Περικλής.

Το γένος αυτών των ευπατριδών δεν έπαψε ν΄ αναφέρεται μέχρι τα μέσα του 4ου αιώνα π.χ.