Η αναμέτρηση με τη φύση είναι για το ανθρώπινο είδος μια διαρκής πηγή προκλήσεων, πολύ συχνά και το καύσιμο για την εξελικτική διαδικασία σε ερευνητικό επίπεδο. Είναι παράλληλα και το πανάρχαιο κίνητρο που ωθεί τον άνθρωπο να ξεπεράσει τον εαυτό του και να ανακαλύψει τα όρια του.

Πολλές φορές αυτή η απόπειρα έχει αποδειχτεί μοιραία για εκείνον που τολμά. Η υπέρβαση των δυνατοτήτων κόντρα στη φύση ιντρίγκαρε από τα πανάρχαια χρόνια τον άνθρωπο και κάπως έτσι προέκυψε ο μύθος της πτήσης του Δαίδαλου και του Ικάρου πάνω από το Αιγαίο Πέλαγος. Ο συμβολισμός σαφής: Ο συνετός νικά, ο επηρμένος χάνει.

Ο μύθος αναβίωσε το 1988, με ένα εγχείρημα που έμεινε στην ιστορία και χάρισε σε έναν ξεχωριστό Έλληνα αθλητή μια θέση στο βιβλίο Γκίνες. Ήταν ένα τολμηρό πείραμα της αεροναυπηγικής, που προέβλεπε την πτήση του ανθρώπου πάνω από τη θάλασσα αποκλειστικά μέσω της αντοχής και της μυϊκής του δύναμης.

Το ανθρωποκίνητο αεροσκάφος που σχεδιάστηκε δεν διέθετε κινητήρα και θα έπρεπε να καλύψει την απόσταση των 119 χιλιομέτρων από την Κρήτη έως το κοντινότερο μεγάλο νησί, που είναι η Σαντορίνη. 

Το σκάφος θα ήταν πεταλοκίνητο και ένας από αυτούς που δήλωσαν υποψηφιότητα για να το επανδρώσουν ήταν ο σπουδαίος ποδηλάτης Κανέλλος Κανελλόπουλος. Μεταξύ των πολλών διακρίσεων του ήταν τα 15 πρωταθλήματα Ελλάδας, τα 16 μετάλλια σε βαλκανικούς αγώνες και η συμμετοχή του στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Λος Άντζελες το 1984.

Το 1961 είχε γίνει η πρώτη ανθρωποκίνητη απογείωση στην ιστορία, ενώ το 1979 ο Αμερικανός πιλότος Μπράιαν Άλεν δημιούργησε νέο ρεκόρ σε απόσταση, διασχίζοντας εξουθενωμένος τα 35 χιλιόμετρα του καναλιού της Μάγχης.

Έκτοτε, φοιτητές του Πανεπιστημίου της Μασαχουσέτης (Μ.Ι.Τ.) παρακολουθούσαν την εξέλιξη των ανθρωποκίνητων πτήσεων και αποφάσισαν να δημιουργήσουν μία πειραματική πτήση. Για τρία χρόνια μια ομάδα με περισσότερους από 40 σχεδιαστές, πιλότους και βοηθούς εργάστηκε για να επιτευχθεί μία πτήση κατά μήκος του Αιγαίου, που θα παρέπεμπε στο μύθο του Δαιδάλου.

Για αυτό και επιλέχθηκε ως αφετηρία της διαδρομής η Κρήτη. Ο υποψήφιος πιλότος θα έπρεπε να ποδηλατεί σε σταθερή απόσταση 5 μέτρα πάνω από τη θάλασσα καταναλώνοντας ενέργεια δύο μαραθωνίων. Αν ο «ιπτάμενος ποδηλάτης» σταματούσε για μερικά δευτερόλεπτα το πεντάλ ή άλλαζε ρυθμό, μέσα σε 30 δευτερόλεπτα το πτητικό μηχάνημα θα βρισκόταν στο νερό!

Η επίδοση της μηχανής είχε άμεση εξάρτηση από τις καιρικές συνθήκες και την ανθρώπινη αντοχή. Τα ανοδικά και πτωτικά ρεύματα που δημιουργεί η ηλιακή ακτινοβολία είχαν ως αποτέλεσμα την καταστροφή ενός από τα αεροσκάφη του πειράματος. Το «Daedalus 87» έσπασε όταν ο καιρός ζέστανε και φύσηξαν ανοδικά αέρια ρεύματα. Συνολικά κατασκευάσθηκαν τρία αεροσκάφη: το πρωτότυπο «Light Eagle», που είχε αεροναυπηγικές ατέλειες, το «Daedalus 87» που συνετρίβη και το «Daedalus 88», βάρους 34 κιλών, που προκρίθηκε για το μεγάλο εγχείρημα.

Για τις ανάγκες αυτού ο Κανέλλος Κανελλόπουλος προσεγγίστηκε από το γιατρό, Κώστα Παύλου. Μαζί του επιλέχθηκαν και άλλοι δύο Έλληνες ποδηλάτες, οι οποίοι όμως δεν κατάφεραν να αντεπεξέλθουν στις δοκιμασίες. Ο πρωταθλητής ποδηλασίας ταξίδεψε στις ΗΠΑ, όπου συνάντησε άλλους 4 Αμερικάνους υποψηφίους. Κανένας από αυτούς δεν ήταν πιλότος. Προπονούνταν στη βάση Εdwards, που συνεργαζόταν με τη ΝΑΣΑ, για να μάθουν να πετούν. Καθημερινά προετοιμάζονταν για έξι μήνες σε ανεμοπλάνα και ανθρωποκίνητα αεροσκάφη, ενώ διένυαν και τεράστιες αποστάσεις με τα ποδήλατα.

Ο «εκλεκτός» θα έπρεπε να είναι σε τέλεια σωματική και πνευματική κατάσταση, διότι θα πέταγε πάνω από αχαρτογράφητα… νερά. Κανείς, ποτέ, δεν είχε δοκιμάσει κάτι ανάλογο. Αποστολή του ήταν να συντρίψει το προηγούμενο ρεκόρ, αφού θα έκανε τρεις φορές την απόσταση που κάλυψε ο Άλεν.

Μια ομάδα μετεωρολόγων μελετούσε τον καιρό κατά μήκος της διαδρομής για τρία χρόνια! Είχαν συμπεράνει ότι μετά την άνοιξη υπήρχαν 2-3 ημέρες που το Κρητικό Πέλαγος ήταν ήρεμο. Οι υποψήφιοι πιλότοι επέστρεψαν στην Ελλάδα χωρίς να γνωρίζουν την ακριβή ημερομηνία που θα γίνει η πτήση. Για 40 ημέρες προπονούνταν εκ περιτροπής μέχρι να βρεθεί η μέρα με τις κατάλληλες καιρικές συνθήκες. Αυτή ήταν τελικά η 23η Απριλίου του 1988. Και ο πιλότος που επιλέχθηκε, πιθανότατα και λόγω καταγωγής, ήταν ο Έλληνας πρωταθλητής.

«Το προηγούμενο βράδυ δεν μπόρεσα να κοιμηθώ από την αγωνία. Ένιωθα ευθύνη απέναντι στη χώρα και στην ομάδα που δούλευε για το εγχείρημα», έχει δηλώσει στη «Μηχανή του Χρόνου» ο Κανελλόπουλος, ο οποίος απογειώθηκε με ευνοϊκό αέρα από το Ηράκλειο εκείνο το πρωινό. Κατά τη διάρκεια της διαδρομής τον παρακολουθούσαν δυνάμεις του Ναυτικού και της Αεροπορίας, ενώ μαζί του κουβαλούσε 6 λίτρα υγρού με ηλεκτρολύτες για να μην πέφτει το γλυκογόνο του.

Κατά τη διάρκεια της πτήσης του ανακοίνωσαν ότι είχε ξεπεράσει το προηγούμενο καταγεγραμμένο ρεκόρ, αυτό όμως ήταν λεπτομέρεια για τον Κανελλόπουλο, που θα θεωρούσε εαυτόν αποτυχημένο αν δεν έφτανε έως το τέλος της διαδρομής. Πέταξε αποκλειστικά με τη μυϊκή δύναμη και την αερόβια ικανότητα του για 119 χιλιόμετρα μέχρι τις ακτές της Σαντορίνης, καλύπτοντας την απόσταση σε 3 ώρες, 54 λεπτά και 59 δευτερόλεπτα.

Η επίδοση του δημιούργησε νέο παγκόσμιο ρεκόρ αποστάσεως και διάρκειας πτήσεως, με αεροσκάφος κινούμενο με μυϊκή δύναμη, επίδοση που καταγράφηκε στο Βιβλίο Γκίνες και δεν έχει έως σήμερα καταρριφθεί.

Αντίθετα πάντως με τον Κανελλόπουλο, το «Daedalus 88» δεν έφτασε στο νησί. Λίγο πριν από την προσγείωση, ο αρχηγός του προγράμματος ζήτησε από τον πιλότο να κάνει μια στροφή και να προσγειωθεί παράλληλα με την παραλία. Ήταν μια απόφαση της τελευταίας στιγμής, χωρίς να ζυγιστεί σωστά η φορά του αέρα. Μια ριπή ανέμου έσπασε την άτρακτο και το φτερό, με αποτέλεσμα το σκάφος να καταστραφεί και να πέσει στο νερό. Ο «σύγχρονος Δαίδαλος» όμως δεν είχε το τέλος του… Ικάρου. Ο Κανελλόπουλος απεγκλωβίστηκε άμεσα από το αεροσκάφος, δεν έπεσε μαζί του στη θάλασσα και βγήκε μέσα σε λίγα λεπτά σώος στην παραλία.

Ο μύθος είχε αναβιώσει με happy end. Η φύση, έστω και την τελευταία στιγμή, «τιμώρησε» την ανθρώπινη απερισκεψία, αλλά ο Πατρινός ποδηλάτης είχε φροντίσει ήδη να στέψει με επιτυχία το εγχείρημα, πετυχαίνοντας κάτι που έως και τη στιγμή της απογείωσης του φάνταζε ανθρωπίνως αδύνατο σε διεθνές επίπεδο.

* Με πληροφορίες από τη Μηχανή του Χρόνου