Η ιστορία των διπλών πρακτόρων μπορεί να αναζητηθεί τόσο παλιά μέχρι την αρχαία Κίνα, ήταν όμως κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου που γενικεύτηκε η κρατική χρήση τους, για να γίνει φρενήρης στην περίοδο του Ψυχρού Πολέμου…

Dusan Popov: Ενεργός κατάσκοπος καθ’ όλη τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου που τιμήθηκε εκτεταμένα από τη βρετανική κυβέρνηση

Με κωδικό όνομα «Τρίκυκλο», η πραγματική εκδοχή του Τζέιμς Μποντ διέθετε ομορφιά, καλλιέργεια και αυτοπεποίθηση. Ο δικηγόρος από τη Γιουγκοσλαβία και αγαπημένος των γυναικών ήταν μάλιστα προσωπικός φίλος του Ίαν Φλέμινγκ, εμπνέοντας με τα κατασκοπικά του καμώματα ουκ ολίγες ιστορίες του πράκτορα 007! Γερμανοτραφής, μισούσε τον Χίτλερ και τις πολιτικές του, όταν λοιπόν τον προσέγγισαν οι ναζιστές να γίνει πράκτοράς τους, εκείνος επικοινώνησε με τη βρετανική μυστική υπηρεσία MI6 προσφέροντας τις υπηρεσίες του.

Μέσα σε λίγους μήνες, οι χιτλερικοί άρχισαν να τον θεωρούν πολυτιμότατο αγαθό, μέσα από τις προσεκτικά επιλεγμένες πληροφορίες που τους παρείχε για τις βρετανικές κινήσεις, κι έτσι κατάφερε να εξασφαλίσει την εμπιστοσύνη των ανώτατων στελεχών του Γ’ Ράιχ, υποκλέπτοντας πολύτιμα δεδομένα. Και κάτι ακόμα: το 1941, οι Γερμανοί τον έστειλαν στις ΗΠΑ για κατασκοπεία, δίνοντάς του ένα τρισέλιδο ερωτηματολόγιο για την αμερικανική άμυνα, στο οποίο έπρεπε να αναζητήσει τις απαντήσεις. Μία μάλιστα εκ των σελίδων ήταν εξολοκλήρου αφιερωμένη στο Περλ Χάρμπορ! Ο Popov ενημέρωσε τον διευθυντή του FBI, J. Edgar Hoover, για το χιτλερικό ενδιαφέρον για το νησί της Χαβάης, ο Hoover ωστόσο αγνόησε επιδεικτικά το γεγονός…

Elizabeth Van Lew: Βοήθησε αιχμάλωτους να δραπετεύσουν και ηγήθηκε κατασκοπικού κύκλου

Η Elizabeth Van Lew ήταν μια 43χρονη γυναίκα που ζούσε με τη μητέρα της όταν ξέσπασε ο αμερικανικός εμφύλιος. Ήταν κατά της δουλείας και προσφέρθηκε εθελοντικά να καταταγεί στις δυνάμεις τις Συνομοσπονδίας, για να κατασκοπεύει για λογαριασμό των Βορείων. Το έκανε μάλιστα από καθαρό πατριωτισμό και δεν πήρε ποτέ δεκάρα για τις υπηρεσίες της! Καθώς ήταν υπεράνω υποψίας, μπαινόβγαινε ανενόχλητη στα στρατόπεδα αιχμαλώτων των Νοτίων, δίνοντας στους ομήρους της Ένωσης πολύτιμες πληροφορίες, όπως τα σχέδια των φυλακών, βοηθώντας τους έτσι να αποδράσουν.

Έστελνε ακόμα και απόρρητα στρατιωτικά μυστικά των Νοτίων στον στρατηγό της Ένωσης Ulysses Grant μέσα σε σοκολατένια αυγά. Μέχρι και στον Λευκό Οίκο της Συνομοσπονδίας τρύπωσε, κάνοντας τον επικεφαλής στρατηγό των Βορείων, τον Grant, να την ανακηρύξει σε κινητήριο μοχλό της νίκης τους στον Εμφύλιο Πόλεμο! Κι όταν ο Ulysses Grant έγινε ο 18ος πρόεδρος των ΗΠΑ, τη διόρισε επικεφαλής του Richmond (που ανήκε άλλοτε στους Νότιους), κι αυτή προσέλαβε αρκετούς Αφρο-Αμερικανούς στο προσωπικό της…

Oleg Penkovsky: Απέτρεψε πυρηνικό πόλεμο

Με κωδικό όνομα «Ήρωας», είναι ο άνθρωπος που απέτρεψε τον Ψυχρό Πόλεμο από το να κλιμακωθεί σε πυρηνικό όλεθρο! Ήταν συνταγματάρχης της στρατιωτικής μυστικής υπηρεσίας των Σοβιετικών και ήταν αυτός που ενημέρωσε τον πρόεδρο Κένεντι για την πρόθεση των Ρώσων να εγκαταστήσουν αντιπυραυλικό σύστημα στην Κούβα. Κι όταν οι Αμερικανοί ήταν έτοιμοι να πατήσουν την πυρηνική σκανδάλη, ήταν πάλι ο Penkovsky που ενημέρωσε τη CIA για το σαφώς κατώτερο σοβιετικό οπλοστάσιο, αποτρέποντας έτσι τον ατομικό όλεθρο.

Αυτή μάλιστα έμελλε να είναι και η μόνη υπηρεσία που ο σοβιετικός συνταγματάρχης παρείχε ποτέ στις ΗΠΑ, κάνοντας τις μυστικές υπηρεσίες της Βρετανίας να ισχυριστούν ότι ο «Ήρωας» λειτούργησε υπέρ της ΕΣΣΔ για να αποτραπεί ο πυρηνικός πόλεμος. Σύμφωνα με τα μητρώα της CIA, o Oleg Penkovsky απήχθη κατόπιν από δρόμο της Μόσχας, κατηγορήθηκε για εθνική προδοσία και εκτελέστηκε, αν και η ΜΙ6 θεώρησε πως δεν δολοφονήθηκε, άλλαξε απλώς ταυτότητα για να μην αναγνωριστεί από τη βρετανική και αμερικανική αντικατασκοπεία…

Eddie Chapman: κακοποιός που έγινε γερμανός κατάσκοπος, πριν λειτουργήσει ως διπλός πράκτορας των Βρετανών

Με κωδικό όνομα «Ζιγκ Ζαγκ», ο Edward A. Chapman ήταν ειδικός στις εκρήξεις, στις κλειδαριές και συνήθιζε να ληστεύει κοσμηματοπωλεία. Το1939 πιάστηκε από την αστυνομία της Βρετανίας και κλείστηκε στις φυλακές των Channel Islands, και τότε η μοίρα πήρε τα ηνία της ζωής του: το 1940 οι Ναζί κατέλαβαν τα βρετανικά νησάκια και μετέτρεψαν τον Chapman σε κατάσκοπό τους. Αφού τον εκπαίδευσαν στο Παρίσι, τον έριξαν με αλεξίπτωτο στη βρετανική βιομηχανία κατασκευής αεροπλάνων de Havilland στο Hatfield, με αποστολή να την ανατινάξει.

Η MI5 γνώριζε όμως για τα σχέδια των Ναζί και συνέλαβε αμέσως τον Chapman μόλις κατέπεσε σε βρετανικό έδαφος, αναγκάζοντάς τον να λειτουργήσει πια ως διπλός πράκτορας, σχεδιάζοντας έτσι μια από τις εντυπωσιακότερες επιχειρήσεις εξαπάτησης του Β’ Παγκοσμίου: το πλαστό σαμποτάζ στη βάση de Havilland! Επιστρέφοντας στο Γ’ Ράιχ, οι κατενθουσιασμένοι χιτλερικοί τον παρασημοφόρησαν με τον Iron Cross(!), την υψηλότερη στρατιωτική τιμή του γερμανικού στρατού. Ο Chapman παραμένει ο μόνος Βρετανός που τιμήθηκε με το συγκεκριμένο μετάλλιο…

Dr. Humam Khalil Al-Balawi: Ο τριπλός πράκτορας που κατέφερε το καταστροφικότερο χτύπημα στη CIA στο Αφγανιστάν

Ο εξτρεμιστής Humam al-Balawi σπούδαζε ιατρική στην Κωνσταντινούπολη όταν μπήκε στο στόχαστρο της CIA εξαιτίας της δράσης του. Του πρότειναν λοιπόν να γίνει διπλός πράκτορας για λογαριασμό των ΗΠΑ, κάτι προφανώς λίγο γι’ αυτόν! Τον έστειλαν στο πολύπαθο Αφγανιστάν για να παρακολουθεί τις δραστηριότητες της αλ-Κάιντα, με τις αναφορές του να του εξασφαλίζουν σύντομα την πλήρη εμπιστοσύνη της CIA.

Και τότε ήταν που ξεδίπλωσε τα «ταλέντα» του σε όλη τους την έκταση. Αφού ενημέρωσε την αμερικανική αντικατασκοπεία ότι είχε στην κατοχή του πολύτιμες πληροφορίες για τον τωρινό Νο 1 της αλ-Κάιντα, τον Ayman al-Zawahiri, προσκλήθηκε αμέσως στο στρατηγείο της CIA στο Αφγανιστάν, ένα μοιραίο όπως αποδείχθηκε λάθος καθώς ο «γιατρός» λειτουργούσε πια ως τριπλός πράκτορας! Ζωσμένος με εκρηκτικά, ανατινάχθηκε μέσα στο αρχηγείο της CIA, στέλνοντας 7 πράκτορες και 2 στρατιωτικούς στον άλλο κόσμο, σε αυτό που θεωρείται το φονικότερο χτύπημα κατά της CIA στα τελευταία 25 χρόνια…

James Rivington: Ο κατάσκοπος του Τζορτζ Ουάσιγκτον

Μπορεί να γεννήθηκε στη Βρετανία, έγινε ωστόσο πατριώτης Αμερικανός από τους λίγους! Ο εκδότης της αμερόληπτης εφημερίδας «New York Gazetteer» (1773) ξεκίνησε την καριέρα του ως πατριώτης Βρετανός: μέχρι το 1775 ήταν το πιο μισητό πρόσωπο της Αμερικής, με την αυτονομιστική οργάνωση Sons of Liberty να του καίει σπίτι και εφημερίδα, αναγκάζοντάς τον το 1775 να επιστρέψει στην Αγγλία. Όταν όμως το 1777 οι Βρετανοί απέκτησαν και πάλι την κυριότητα της Νέας Υόρκης, ο Rivington επέστρεψε στις ΗΠΑ, λειτουργώντας πια ως βασιλικότερος του βασιλέα.

Κάτι που τον έκανε τον τελευταίο άνθρωπο που θα υποπτευόταν ποτέ το βρετανικό στέμμα για προδοσία, αν και ακριβώς αυτό συνέβαινε! Γιατί πια ο Rivington λειτουργούσε ως διπλός κατάσκοπος της Αμερικής, μεταφέροντας στον στρατηγό Τζορτζ Ουάσιγκτον όλες τις απόρρητες πληροφορίες για τις κινήσεις του βρετανικού στρατού. Κι έτσι, όταν η Νέα Υόρκη εκκενώθηκε, ο Rivington ήταν ο μόνος που παρέμεινε στην πόλη! Μετά το 1783 όμως η φήμη του ως διπλού πράκτορα έγινε τόσο θρυλική που κανείς πια δεν τον εμπιστευόταν, την ίδια στιγμή που οι προγενέστερες απόψεις του απομάκρυναν τους αναγνώστες από τη νέα του εφημερίδα. Πέρασε το υπόλοιπο της ζωής του μέσα σε φτώχεια καταραμένη…

Arthur Owens: ο μόνος διπλός πράκτορας που πρόδωσε και τις δύο πλευρές

Με κωδικό όνομα «Χιόνι», ο ιρλανδός εθνικιστής και μηχανικός του ναυτικού δεν έτρεφε καμία εκτίμηση στους Βρετανούς. Κι έτσι, με τον Β’ Παγκόσμιο να φαντάζει πλέον προφανής, ο Owens στρατολογήθηκε από τη γερμανική κατασκοπεία για να τους δώσει στο πιάτο τις κινήσεις του Βασιλικού Στόλου της Αγγλίας. Πράγμα που φυσικά έκανε, γινόμενος κατόπιν κανονικό μέλος των χιτλερικών μυστικών υπηρεσιών, αν και σύντομα αποφάσισε να δοκιμάσει την τύχη του στην επικράτεια του διπλού πράκτορα. Η MI5 τον δέχτηκε στις τάξεις της, κάνοντάς τον έτσι τον πρώτο διπλό πράκτορα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Ο Owens παρείχε ασύλληπτα πολύτιμες υπηρεσίες στους Συμμάχους, εξαρθρώνοντας κυκλώματα γερμανικής κατασκοπείας που έφτασαν στους 120 πράκτορες, επιτρέποντας έτσι τόσο στην MI5 όσο και την MI6 να τους τροφοδοτούν με πλαστές πληροφορίες. Όταν όμως το 1941 οι Ναζί εκτέλεσαν τον δεύτερο διπλό πράκτορα Charles Dicketts και άφησαν ανέγγιχτο τον Owens, οι Βρετανοί κατάλαβαν ότι κάτι δεν πήγαινε καλά. Και πράγματι ο Owens δεν δούλευε για καμία πλευρά παρά μόνο για τον εαυτό του, εκμεταλλευόμενος τον πόλεμο για ίδιο όφελος. Η MI5 τον μάντρωσε σε νοσοκομείο μέχρι το τέλος του πολέμου. Μετά τον πόλεμο, απείλησε τις μυστικές υπηρεσίες της Αγγλίας για αποκάλυψη της περιπέτειάς του, αποσπώντας παχυλό ποσό για να κρατήσει το στόμα του κλειστό…

Aldrich Ames: ο κατάσκοπος που ξεγέλασε τον πολυγράφο. Δύο φορές!

Ο Ames έγινε στη δεκαετία του 1990 ένας από τους πρώτους ανθρώπους που «έσπασαν» τον πολυγράφο, και το έκανε περισσότερες της μίας φορές! Ο πράκτορας της CIA είχε όμως προβλήματα αλκοολισμού, εξώγαμες σχέσεις και θέματα με το εκρηκτικό του ταμπεραμέντο, κάτι που δεν θα τον έκανε θρυλικό κατάσκοπο.

Κι όμως έγινε, αν και για τους εντελώς λάθος λόγους. Προσφάτως χωρισμένος και χρωστώντας πολλά, στράφηκε στην πρεσβεία της Σοβιετικής Ένωσης, η οποία αποδείχθηκε πρόθυμη να του παρέχει το ποσό που ζητούσε για να γίνει διπλός πράκτορας. Στα χρόνια που ακολούθησαν, ο διπλός πράκτορας παρείχε πολύτιμες υπηρεσίες στους Σοβιετικούς με το αζημίωτο φυσικά, καθώς φέρεται να πήρε κάπου 4,6 εκατ. δολάρια για τις απόρρητες πληροφορίες του, όπως την αποκάλυψη των πρακτόρων της CIA μέσα στις τάξεις της KGB (όλοι τους εκτελέστηκαν). Η CIA τον τσάκωσε κάποια στιγμή λόγω του υπερπολυτελούς τρόπου ζωής του και περνά σήμερα το υπόλοιπο της ζωής του πίσω από τα κάγκελα της φυλακής…

Kim Philby: ο πλέον υπέροχος σοβιετικός κατάσκοπος του Ψυχρού Πολέμου, παρασημοφορημένος από τους Βρετανούς

Ο Kim Philby είναι για την MI6 ότι ο Aldrich Ames ήταν για τη CIA, με μόνη διαφορά ότι ο Kim Philby ήταν σαφώς μεγαλύτερο «φαινόμενο»! Κι αυτό γιατί ο πράκτορας ήταν η μεγαλύτερη τρύπα στην κομμουνιστική αντικατασκοπεία των Δυτικών, μέλος του φημισμένου κύκλου των σοβιετικών κατασκόπων Cambridge Five, των πέντε πρακτόρων που έγιναν φιλοκομμουνιστές κατά τη διάρκεια των σπουδών τους στο Πανεπιστήμιο του Cambridge.

Ο Philby ήταν ένας από τους καλύτερους διπλούς πράκτορες της Ιστορίας: εργαζόταν πυρετωδώς για λογαριασμό των Βρετανών, μεταφέροντας παράλληλα ευαίσθητες πληροφορίες στους Σοβιετικούς κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου και των αμέτρητων αποστολών του σε Αυστρία, Ισπανία, Τουρκία, ΗΠΑ, Λίβανο και Αγγλία φυσικά. Για τις υπηρεσίες του η βρετανική κυβέρνηση τον τίμησε με τη μεγαλύτερη τιμή, το « The Order of the British Empire»! Και θα έπρεπε να περάσουν 8 χρόνια ερευνών για να καταλάβουν ότι ο Philby τους είχε προδώσει, με εκείνον πια να απολαμβάνει τιμές εθνικού ήρωα στη Μόσχα, όπου και κατέφυγε για το υπόλοιπο της ζωής του. Ο ίδιος μάλιστα το έκανε από καθαρή ιδεολογία, καθώς μισούσε τους «τυραννικούς και διψασμένους για αίμα καπιταλιστές»…

Juan Pujol Garcia: ο μόνος άνθρωπος του κόσμου που έλαβε τις υψηλότερες στρατιωτικές τιμές τόσο από τους Βρετανούς όσο και τους Ναζί!

Ο «πατέρας» των διπλών πρακτόρων και καλλιτέχνης της εξαπάτησης, με κωδικό όνομα «Garbo», ο αποτυχημένος σε όλες τις βαθμίδες της ζωής 32χρονος Σπανιόλος έμελλε να γνωρίσει επιτυχία ζηλευτή με το ξέσπασμα του Β’ Παγκοσμίου. Αφού απορρίφθηκε από την MI5 και την αμερικανική αντικατασκοπεία, στράφηκε στους Γερμανούς, τους οποίους και έπεισε για τα χιτλερικά του αισθήματα, κι εκείνοι τον ξαπέστειλαν στο Λονδίνο για λογαριασμό τους.

Εκείνος όμως δεν μιλούσε γρι αγγλικά και πήγε αντ’ αυτού στη Λισαβόνα, στέλνοντας καρτ-ποστάλ με το Μπιγκ Μπεν και άλλα βρετανικά αξιοθέατα στους ναζί αξιωματούχους, την ίδια ώρα που οι «απόρρητες πληροφορίες» που υπέκλεπτε ήταν μείγμα δικών του επινοήσεων με την τρέχουσα πολεμική ειδησεογραφία! Δεν έμεινε όμως εκεί, καθώς σκάρωσε ακόμα και -πλαστό φυσικά!- κύκλο κατασκόπων για λογαριασμό των χιτλερικών, καταφέρνοντας έτσι να ξεγελάσει τους φοβερούς και τρομερούς ανώτατους αξιωματούχους του Γ’ Ράιχ.

Τότε ο Garcia προσέγγισε ξανά την MI5, η οποία με το στόμα ανοιχτό τον προσέλαβε. Μέχρι τον Ιούνιο του 1944, αυτός και ο κύκλος των 27 κατασκόπων του ήταν το μεγαλύτερο «αυτί» των Ναζί, ή έτσι τουλάχιστον είχαν πιστέψει. Ο Garcia έκανε τον ίδιο τον Χίτλερ να πιστέψει ότι η Απόβαση στη Νορμανδία ήταν ψεύτικη, με τον Αδόλφο να αφήνει έτσι τα γερμανικά πάντσερ στο Βέλγιο. Θα περίμενε βέβαια κανείς ότι μετά το φιάσκο με τη Νορμανδία, οι Γερμανοί θα καταλάβαιναν τη διπλή του φύση ως πράκτορα και θα τον εκτελούσαν.

Αντ’ αυτού, οι Ναζί τον τίμησαν με τον Iron Cross έναν μόλις μήνα μετά την Απόβαση στη Νορμανδία! Τον Νοέμβριο του 1944 τιμήθηκε και με το «Order of the British Empire» από τη βασίλισσα της Αγγλίας για τις πραγματικές του υπηρεσίες, παραμένοντας ο μόνος άνθρωπος που τιμήθηκε ταυτοχρόνως από τους δύο αντιμαχόμενους πόλους του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Και ένας φυσικά από τους ελάχιστους που ξεγέλασε τον Χίτλερ και έζησε για να το πει στους μεταγενέστερους. Το 1945 σκηνοθέτησε τον θάνατό του και κατέφυγε στη Βενεζουέλα, όπου άνοιξε βιβλιοπωλείο και πέρασε τα υπόλοιπα 40 χρόνια της ζωής του…