Η σκλήρυνση της τουρκικής στάσης σε Κύπρο και Αιγαίο δεν (θα έπρεπε να) αποτελεί κεραυνό εν αιθρία. Είναι εξαιρετικά σημαντικό –και καθόλου εύκολο- να προσπαθεί κανείς να κατανοεί τους στρατηγικούς στόχους, σχεδιασμούς και ανησυχίες ασφαλείας της άλλης πλευράς και ει δυνατόν να προβλέπει τις επόμενες κινήσεις της. Η σχετικά περιορισμένη κατανόηση της εσωτερικής πολιτικής κατάστασης και της τουρκικής στρατηγικής σκέψης δυστυχώς δεν μας επιτρέπει να επιδιδόμαστε σε τέτοιους είδους διανοητικές ασκήσεις με υψηλά ποσοστά επιτυχίας.

Η Τουρκία έχει εμπλακεί σε μια δυνητικά επικίνδυνη περιπέτεια με τη στρατιωτική εισβολή της στη Συρία και το σχετικά πρόσφατο παρελθόν στην ευρύτερη περιοχή έχει δείξει ότι η εμπλοκή είναι κατά κανόνα πολύ απλούστερη υπόθεση από την απεμπλοκή. Το συριακό/κουρδικό διακύβευμα για την Τουρκία είναι –τουλάχιστον αυτή είναι η τουρκική αντίληψη- ουσιαστικά υπαρξιακής φύσης και η Άγκυρα είναι διατεθειμένη να αγνοήσει τις θέσεις της Ουάσιγκτον στο Συριακό, διακινδυνεύοντας μια σημαντική περαιτέρω επιδείνωση των αμερικανο-τουρκικών σχέσεων.

Στην Ανατολική Μεσόγειο η Τουρκία θεωρεί ότι ‘παίζει το τελευταίο της χαρτί’, καθώς αν δεν αντιδράσει στις υλοποιούμενες και σχεδιαζόμενες διερευνητικές γεωτρήσεις κινδυνεύει με σημαντική αποδυνάμωση των διεκδικήσεών της, ιδιαίτερα σε περίπτωση που τα αποτελέσματα των γεωτρήσεων είναι θετικά (όπως άλλωστε φαίνεται από τις πρώτες ενδείξεις). Η Τουρκία θεωρεί ότι κινδυνεύει να βρεθεί εκτός νυμφώνα, τόσο όσον αφορά στις διεκδικήσεις επί της Κυπριακής ΑΟΖ, όσο και σχετικά με τη μελλοντική εκμετάλλευση υδρογονανθράκων.

Επιλέγει δε τον ‘αδύναμο κρίκο’, την Ιταλία, καθώς με τις ΗΠΑ και τη Γαλλία τέτοιες κινήσεις είναι βέβαιο ότι θα προκαλούσαν πολύ εντονότερες αντιδράσεις. Δεν μπορεί επίσης να αποκλειστεί το ενδεχόμενο πραγματοποίησης διερευνητικών γεωτρήσεων από τα ειδικά πλοία που η Τουρκία έχει αποκτήσει, σε σημείο της κυπριακής ΑΟΖ και χρονική στιγμή που θα επιλέξει η Άγκυρα.

Το τρίπτυχο των τουρκικών κινήσεων συμπληρώνεται από τα περιστατικά των Ιμίων, και ιδιαίτερα το σημερινό. Φοβούμενη ότι Αθήνα και Λευκωσία θα προσπαθήσουν να εκμεταλλευτούν την τουρκική εμπλοκή στο Αφρίν για να δημιουργήσουν τετελεσμένα (;), στέλνει μηνύματα και προβαίνει σε ενέργειες για να αποτρέψει μια τέτοια εξέλιξη. Μόνο που αυτοί οι όλο και συχνότεροι λεονταρισμοί της γειτονικής χώρας είναι αποτέλεσμα αυξανόμενης νευρικότητας και αποτελούν σημάδια μάλλον ανασφάλειας παρά αυτοπεποίθησης και ισχύος. Σε συνδυασμό με τα υψηλού ρίσκου παίγνια εξωτερικής πολιτικής που παίζει ο κ. Ερντογάν σε άλλα μέτωπα και την ανάγκη του να αναζητήσει πολιτικά ερείσματα στο εθνικιστικό άκρο του πολιτικού εκκρεμούς στο εσωτερικό της χώρας του, οι τουρκικές κινήσεις στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο εγκυμονούν καθόλου αμελητέους κινδύνους κλιμάκωσης λόγω σφάλματος ή ατυχήματος.

Θάνος Π. Ντόκος, Γενικός Διευθυντής στο ΕΛΙΑΜΕΠ

kathimerini.gr