Το χωριό Πυργί της Χίου μοιάζει να είναι βγαλμένο από άλλη εποχή...
Στενοί, πέτρινοι δρόμοι, ο ναός των Αγίων Αποστόλων, που χρονολογείται από τον 13ο αιώνα, πλήθος άλλων εκκλησιών αλλά κυρίως η γεωμετρική διακόσμηση των εξωτερικών τοίχων των σπιτιών, κάνουν το Πυργί πραγματικά μοναδικό.
Τα σπίτια, το ένα κολλητά με το άλλο, συνδέονται με τα απέναντι με εντυπωσιακές αψίδες, ενώ ο εξωτερικός τοίχος των πιο «απομακρυσμένων» κτισμάτων είναι μεσαιωνική περίβολος.
Η αίσθηση πως το χωριό χτίστηκε ώστε να παρέχει προστασία στους κατοίκους του είναι διάχυτη καθώς ο επισκέπτης περπατά στα γραφικά δρομάκια του.
Το «σφραγίζει» άλλωστε αυτό ο αμυντικός πύργος, στο κέντρο του χωριού, που λειτουργούσε σαν καταφύγιο σε περίπτωση επίθεσης.
Όσο εντυπωσιακό είναι το εξωτερικό του τόσο εντυπωσιακοί είναι και οι εσωτερικοί χώροι του, με τοιχογραφίες, έργο του Αντωνίου Δομεστίχου του Κρητός.
Χρονολογούνται από το 1665, με πολύ έντονο το λαϊκό στοιχείο αλλά και χαρακτηριστικά από την τεχνοτροπία της Κρητικής Σχολής. Οι προσόψεις των σπιτιών είναι το σήμα κατατεθέν του χωριού, με τα περίφημα «ξυστά» να δημιουργούν ιδιαίτερα γεωμετρικά σχήματα και να δίνουν στο Πυργί τον μοναδικό χαρακτήρα του.
Η εντυπωσιακή τεχνική, που τα σκαλίσματα γίνονται με το χέρι, περιλαμβάνει μαύρη άμμο που ασπρίζεται και στη συνέχεια ξύνεται. Έτσι δημιουργούνται τα περίφημα μαύρα μοτίβα πάνω σε άσπρο φόντο, απλά ή σύνθετα, που διατηρείται ζωντανή έως τις μέρες μας.
