Οι τελευταίοι μήνες σηματοδοτούν κομβικές εξελίξεις στο πεδίο των ερευνών υδρογονανθράκων, καθώς παράλληλα με την υπογραφή της συμφωνίας για την είσοδο της ExxonMobil στο “μπλοκ 2”, βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη οι διαπραγματεύσεις με την Chevron για τις περιοχές νότια της Πελοποννήσου και νότια της Κρήτης.
Προχωρημένες συζητήσεις με Chevron-Helleniq Energy
Σύμφωνα με την Ελληνική Διαχειριστική Εταιρεία Υδρογονανθράκων και Ενεργειακών Πόρων, που έχει την ευθύνη των συνομιλιών με την κοινοπραξία Chevron-Helleniq Energy, οι οικονομικοί όροι έχουν ήδη κλείσει και πλέον οι συζητήσεις επικεντρώνονται στο νομικό σκέλος των συμβάσεων.
Οι δύο εταιρείες έχουν ανακηρυχθεί προτιμητέοι επενδυτές για τέσσερις περιοχές:
Νότια της Πελοποννήσου
Περιοχή Α2
«Νότια της Κρήτης 1»
«Νότια της Κρήτης 2»
Το χρονοδιάγραμμα προβλέπει ότι μετά την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων και την υπογραφή των συμβάσεων θα ακολουθήσει έλεγχος από το Ελεγκτικό Συνέδριο και στη συνέχεια κατάθεση στη Βουλή για κύρωση.
Η συμφωνία-ορόσημο στο Ιόνιο
Ακόμη πιο ώριμες είναι οι εξελίξεις στο Ιόνιο, όπου την περασμένη εβδομάδα υπεγράφη η συμφωνία-ορόσημο για την είσοδο της ExxonMobil στο “μπλοκ 2” δυτικά της Κέρκυρας, στα σύνορα με την ΑΟΖ της Ιταλίας.
Η συμφωνία αυτή ανοίγει τον δρόμο για την πρώτη ερευνητική γεώτρηση στην Ελλάδα μετά από 40 χρόνια, γεγονός που θεωρείται καθοριστικό για την ενεργειακή προοπτική της χώρας.
Διατλαντική συνεργασία και πολιτική διάσταση
Η υπογραφή της συμφωνίας για το «μπλοκ 2» πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της διακυβερνητικής διατλαντικής συνεργασίας για την ενέργεια (P-Tec), που φιλοξενήθηκε στην Αθήνα.
Ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Σταύρος Παπασταύρου, χαρακτήρισε την εξέλιξη ως «ιστορική ευκαιρία» για την Ελλάδα, τονίζοντας ότι, εφόσον επιβεβαιωθεί η ύπαρξη εμπορικά εκμεταλλεύσιμων κοιτασμάτων, θα δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για ενεργειακή αυτάρκεια της χώρας.
Κατανομή συμμετοχών στην Κοινοπραξία
Με βάση τη συμφωνία, η ExxonMobil αποκτά το 60% της Κοινοπραξίας, ενώ η Energean διατηρεί το 30% και η Helleniq Energy το 10%. Τα επόμενα βήματα περιλαμβάνουν τις απαραίτητες αδειοδοτήσεις, την παράταση της ερευνητικής περιόδου που λήγει τον επόμενο Μάρτιο, καθώς και την επανεκτίμηση των σεισμικών δεδομένων που έχουν συλλεγεί τα προηγούμενα χρόνια. Στη συνέχεια θα ληφθεί η επενδυτική απόφαση για ερευνητική γεώτρηση, κόστους 50–100 εκατ. δολαρίων.
Το “παράθυρο ευκαιρίας” για την εξασφάλιση του απαιτούμενου εξοπλισμού τοποθετείται στα τέλη του 2026 με αρχές 2027, καθώς η Energean διαθέτει option για χρήση γεωτρύπανου που έχει ήδη δεσμεύσει για τις δραστηριότητές της στο Ισραήλ.
Προοπτικές μετά την πρώτη γεώτρηση
Εφόσον τα αποτελέσματα της ερευνητικής γεώτρησης είναι θετικά, θα ακολουθήσουν νέες γεωτρήσεις για εκτίμηση του μεγέθους και στη συνέχεια παραγωγική γεώτρηση. Οι επενδύσεις για την κατασκευή εγκαταστάσεων άντλησης, επεξεργασίας και μεταφοράς φυσικού αερίου υπολογίζονται σε 5 δισ. δολάρια, με στόχο το αέριο να αρχίσει να ρέει μετά το 2030.
Ενθαρρυντικές πρώτες ενδείξεις
Οι πρώτες εκτιμήσεις είναι θετικές για δύο λόγους:
Η επεξεργασία των σεισμικών δεδομένων δείχνει ότι οι πιθανοί πόροι στη δομή «Ασωπός» του “μπλοκ 2” φθάνουν τα 200 δισ. κυβικά μέτρα, σε βάθος νερού 850 μέτρων και συνολικό βάθος 4.000 μέτρων.
Στη Δυτική Ελλάδα υπάρχει επιβεβαιωμένο πετρελαϊκό σύστημα, γεγονός που ενισχύει τις προοπτικές.
Παράλληλες έρευνες και γεωτρήσεις
Ο αντιπρόεδρος της ExxonMobil, Tζον Άρντιλ, ανέφερε ότι βρίσκεται σε εξέλιξη η ερμηνεία των σεισμικών δεδομένων και στα άλλα δύο θαλάσσια μπλοκς δυτικά και νοτιοδυτικά της Κρήτης, όπου η εταιρεία συμμετέχει με την Helleniq Energy. Οι αποφάσεις για το αν θα προχωρήσουν και εκεί ερευνητικές γεωτρήσεις αναμένονται στα μέσα του 2026.
Γεωπολιτική διάσταση και P-Tec
Ιδιαίτερα σημαντικές ήταν οι συμφωνίες που υπεγράφησαν στο πλαίσιο της P-Tec, για τη διοχέτευση υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) από τις ΗΠΑ μέσω του ελληνικού συστήματος προς χώρες της περιοχής, μέχρι και την Ουκρανία. Το σχέδιο αυτό καθιστά τις ΗΠΑ βασικό προμηθευτή και την Ελλάδα κομβικό σημείο διαμεταφοράς, με τη συμμετοχή της ελληνικής ναυτιλίας και του στόλου LNG. Ο υπουργός Ενέργειας των ΗΠΑ, Chris Wright, έκανε ειδική αναφορά στον ελληνικό στόλο, ενώ συμμετείχε και ο υπουργός Εσωτερικών Doug Burgum.
Αυξανόμενη ζήτηση και ενεργειακό κενό
Η διακοπή των εισαγωγών ρωσικού φυσικού αερίου έως το τέλος του 2027, σύμφωνα με τις αποφάσεις της ΕΕ, δημιουργεί πρόσθετες ανάγκες. Οι εκτιμήσεις της ελληνικής αγοράς προβλέπουν αύξηση ζήτησης φυσικού αερίου στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη κατά 15–17 δισ. κυβικά μέτρα ετησίως, ενώ άλλα 15–16 δισ. κυβικά μέτρα θα λείψουν από τη διακοπή του ρωσικού αερίου.
Η Ελλάδα μπορεί να καλύψει σημαντικό μέρος αυτών, καθώς το δυναμικό εξαγωγών από το ελληνικό σύστημα φθάνει τα 10 δισ. κυβικά μέτρα, δηλαδή περίπου το ένα τρίτο των πρόσθετων αναγκών.
Εμπορικές συμφωνίες και νέα συμβόλαια
Η περαιτέρω αύξηση των εξαγωγών προϋποθέτει εμπορικές συμφωνίες. Το πρώτο βήμα έγινε με την υπογραφή της συμφωνίας της ATLANTIC – SEE LNG TRADE (κοινή εταιρεία του ομίλου AKTOR και της ΔΕΠΑ Εμπορίας) για αγορά LNG από την αμερικανική Venture Global, έναν από τους μεγαλύτερους παραγωγούς LNG στις ΗΠΑ. Την ίδια ημέρα υπεγράφησαν συμφωνίες με εταιρείες της Ρουμανίας και της Ουκρανίας για μεταπώληση του αερίου.
Σύμφωνα με πηγές της ΔΕΠΑ, το συμβόλαιο με τη Venture Global είναι το πρώτο μακροχρόνιο συμβόλαιο LNG στην περιοχή, ενώ η εταιρεία θα είναι η μόνη που θα διαθέτει παράλληλα και συμβόλαιο για αέριο από αγωγό (ΤΑΡ).
