Το έργο που πρόκειται να εγκαινιάσει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος το ερχόμενο Σάββατο 22 Απριλίου στη Δίβρη Ηλείας τυπικά είναι το μουσείο της οικογένειας Πετραλιά. Στην ουσία, όμως, είναι ένα μουσείο φτιαγμένο για να αναδείξει την περιοχή και, μέσω αυτής, ένα ιδιαίτερο κεφάλαιο της Ελληνικής Ιστορίας. Διότι αυτό που στεγάζεται στο επιβλητικό διατηρητέο πέτρινο οίκημα το οποίο η πρώην υπουργός Φάνη Πάλλη-Πετραλιά και η αδελφή της Τίτη Ψιλάκη δώρισαν στον τοπικό δήμο το 2003 είναι κάτι πολύ ευρύτερο, σύνθετο και πρωτότυπο.
Το Κέντρο Πολιτισμού και Περιβάλλοντος Δίβρης «Αρχοντικό Πετραλιά», όπως είναι η πλήρης ονομασία του, συνιστά παράδειγμα για το πώς μπορεί να διασωθεί η συλλογική ιστορία μέσα από την ιδιωτική. Και ως εκ τούτου το Αρχοντικό Πετραλιά υποδεικνύει μια όχι και τόσο συνηθισμένη στην Ελλάδα τάση αξιοποίησης της πολιτιστικής κληρονομιάς. Επιπλέον, δε, η αφήγηση της διαδρομής των Πετραλιάδων ανά τους αιώνες μέσα από πλήθος κειμηλίων, εκθεμάτων, σπάνιων πρωτότυπων χειρογράφων κ.λπ. που μελετήθηκαν και προσφέρθηκαν από την ίδια την οικογένεια αναδεικνύει γενικότερα πολιτισμικά, ιστορικά αλλά και περιβαλλοντικά στοιχεία που καθιστούν μοναδική τη συγκεκριμένη περιοχή της Πελοποννήσου. Μέλη της οικογένειας διαδραμάτισαν πρωταγωνιστικό ρόλο στην πολιτική και κοινωνική ζωή της Ελλάδας αδιαλείπτως επί σχεδόν διακόσια χρόνια, από τότε δηλαδή που οι πρόγονοι της Φάνης χορηγούσαν πολεμοφόδια στους οπλαρχηγούς του αγώνα για την εθνική ανεξαρτησία έως το 2009, όταν η ίδια ήταν βουλευτής και υπουργός της τότε κυβέρνησης.
Οι Πετραλιάδες και το 1821
«Από Ιωάννη και Αγγελή Πετραλιαίους εις μπαρούτην έλαβον οκάδας 150 και εις 15 σακέτα βόλια οκάδας 330» έγραφε το 1822 ένα από τα πρωτοπαλίκαρα του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, δίνοντας λεπτομερή αναφορά στον πολέμαρχο. Σύμφωνα με έγγραφα τα οποία εκτίθενται στο «Αρχοντικό Πετραλιά», πιστοποιείται ότι ο Αγγελής Πετραλιάς την περίοδο της Επανάστασης προσέφερε δωρεάν πυρίτιδα στους αγωνιστές. Προηγουμένως είχε μετατρέψει τους μύλους του ώστε αντί για σιτηρά να επεξεργάζονται νίτρο και θείο, δηλαδή τις πρώτες ύλες για την παραγωγή της μπαρούτης. Ο Αγγελής Πετραλιάς υπήρξε από τους πρώτους Πελοποννήσιους που είχαν μυηθεί στη Φιλική Εταιρεία. Είχε προσφέρει περισσότερα από 100.000 γρόσια, ποσό τεράστιο για τα δεδομένα της εποχής, προκειμένου να ενισχύσει τους ηγέτες των επαναστατημένων Ελλήνων, όπως τους Ζαΐμη, Λόντο, Σισίνη και οπωσδήποτε τον Κολοκοτρώνη. Μάλιστα, ο Γέρος του Μοριά επισκεπτόταν τακτικά τους Πετραλιάδες στη Δίβρη. Υπάρχουν ακόμη και δημοτικά τραγούδια που αναφέρονται στη φιλία του Κολοκοτρώνη με την οικογένεια, με στίχους όπως «στον πλάτανο καθίσανε όλοι οι καπεταναίοι, Κολοκοτρώνης, Πετραλιάς και οι Πετιμεζαίοι».
Το επιβλητικό Αρχοντικό Πετραλιά στη Δίβρη Ηλείας μετατρέπεται σε μουσείο το οποίο θα εγκαινιαστεί στις 22 Απριλίου από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλο
Η τελετή εγκαινίων του Κέντρου Πολιτισμού και Περιβάλλοντος Δίβρης «Αρχοντικό Πετραλιά» θα τελεστεί παρουσία του Προέδρου της Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλου στη Δίβρη Ηλείας το Σάββατο 22 Απριλίου στις 12.30. Την ευθύνη εκτέλεσης του έργου είχαν ο ΕΟΤ και οι εταιρείες ΟΙΚΟΜ και Tetragon.
Η αίθουσα πολιτιστικής κληρονομιάς
Η Φάνη Πάλλη-Πετραλιά μπροστά στη φωτογραφία του προγόνου της Αντώνιου Πετραλιά που διετέλεσε βουλευτής και δεν απαρνήθηκε τη φουστανέλα ούτε στη Βουλή
Από τη Δίβρη στη Βουλή
Ο Αγγελής ήταν εγγονός του γενάρχη Σελάιδου Πετραλιά, ο οποίος γεννήθηκε το 1715, ημερομηνία που θεωρείται από την οικογένεια η αρχή της πορείας της στον χρόνο. Ο πατέρας του Σελάιδου, ο οποίος είχε ακριβώς το ίδιο ονοματεπώνυμο, ήταν μια κάπως μυθιστορηματική φιγούρα, καθώς έφτασε ακόμη και να αλλαξοπιστήσει, αυτός ένας Καθολικός, για χάρη μιας σχισματικής, δηλαδή ορθόδοξης Ελληνίδας, η οποία τον είχε μαγέψει με την εξαίσια ομορφιά της. Υπηρετώντας ως αξιωματικός της ενετικής φρουράς της Γλαρέντζας (Κυλλήνη) στην Ηλεία, ο Σελάιδος ή Σελαϊδής ερωτεύτηκε και παντρεύτηκε μια Ελληνίδα από ορθόδοξη αρχοντική οικογένεια. Αποτέλεσμα του γάμου αυτού ήταν να αποκηρυχθεί από την καθολική οικογένειά του και να διαγραφεί από το γενεαλογικό τους δέντρο, χάνοντας κάθε τίτλο και αξίωμα που κατείχε. Ωστόσο, από το ρίζωμα του Σελαϊδή στη Δίβρη προέκυψε το γένος των Πετραλιάδων, οι οποίοι διακρίθηκαν στον στίβο της πολιτικής, της επιστήμης αλλά και του αθλητισμού. Ο Θάνος, παππούς της Φάνης Πετραλιά, διετέλεσε βουλευτής Αχαιοήλιδας το 1910 και το 1920.
Μουσείο-φόρος τιμής
Ο γιος του Θάνου Πετραλιά, Επαμεινώνδας, καίτοι ουδέποτε πολιτεύτηκε, υπήρξε προσωπικότητα με καθοριστική επιρροή σε πολλούς τομείς της ελληνικής δημόσιας ζωής. Διαπρεπής δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω, πρωτοστάτησε στην ίδρυση πληθώρας αθλητικών συλλόγων και κοινωφελών φορέων όπως το ΠΙΚΠΑ, ενώ σε όλη του τη ζωή παρέμεινε αφοσιωμένος λάτρης του αθλητισμού και του Ολυμπισμού. Στο Αρχοντικό Πετραλιά, το οποίο ο Επαμεινώνδας Πετραλιάς κληροδότησε στις κόρες του Φάνη και Τίτη, μία από τις αίθουσες του μουσείου είναι αφιερωμένη σε κάποια από τα επιτεύγματα, τις αναρίθμητες διακρίσεις του και στην κυριολεκτικά μοναδική συλλογή από μετάλλια, διπλώματα, έγγραφα, αναμνηστικά κ.οκ. της αθλητικής και ολυμπιακής πορείας του. Ο Επαμεινώνδας Πετραλιάς υπηρέτησε με αφοσίωση το Ολυμπιακό Ιδεώδες επί σχεδόν μισό αιώνα, ως ένα από τα πλέον διακεκριμένα και μακροβιότερα μέλη της Ελληνικής Ολυμπιακής Επιτροπής.
Υλοποιώντας ένα όραμα που περιποιεί τιμή στους προγόνους αλλά και στην ιδιαίτερη πατρίδα τους, η Φάνη Πάλλη-Πετραλιά και η Τίτη Ψιλάκη προχώρησαν στη δωρεά του Αρχοντικού της Δίβρης στον Δήμο Αρχαίας Ολυμπίας. Αμφότερες επιμελήθηκαν προσωπικά και επέβλεψαν τη μετατροπή του Αρχοντικού Πετραλιά σε σύγχρονο, φιλόξενο, διαδραστικό μουσείο τo οποίο ανοίγει ένα παράθυρο στο λαμπερό φως της Ιστορίας, της Μυθολογίας, ακόμη και του ιδιαίτερου οικοσυστήματος της Δίβρης. Και όπως λέει η κυρία Πετραλιά, «το Κέντρο Πολιτισμού δεν είναι μόνο η κατάληξη μιας πορείας. Είναι επίσης και μια αρχή - για εμένα τουλάχιστον. Ψάχνοντας στα αρχεία της οικογένειάς μου έχω ανακαλύψει έναν ολόκληρο, άγνωστο και αφάνταστα γοητευτικό κόσμο».
