Η σημερινή απόφαση του Eurogroup «ξεκλειδώνει» και συνάμα… κλειδώνει την διαπραγμάτευση σε ένα νέο πλαίσιο. Από τη μία αποφασίζεται η επιστροφή των θεσμών και από την άλλη θεσπίζονται νέα δημοσιονομικά μέτρα, σε περίπτωση που η Ελλάδα δεν πιάσει τον στόχο πρωτογενούς πλεονάσματος 3,5% του ΑΕΠ, μετά το τέλος του προγράμματος.
Η απόφαση του Eurogroup εστιάζει σε δύο σημεία: στην αποδοχή της ελληνικής πλευράς για προνομοθέτηση δημοσιονομικών μέτρων σε συντάξεις και φορολογικό (όπως ζητούσε το ΔΝΤ) και την επιστροφή των τεχνικών κλιμακίων των θεσμών στην Αθήνα.
Τα τεχνικά κλιμάκια επιστρέφουν από τις αρχές της επόμενης εβδομάδας στην Αθήνα, έτσι ώστε να υλοποιήσουν τα όσα δέχθηκε η ελληνική κυβέρνηση για τα εναπομείναντα ζητήματα της δεύτερης αξιολόγησης (όπως το δημοσιονομικό κενό για το 2018) και έπειτα το πακέτο μέτρων που θα κληθεί να θεσμοθετήσει η κυβέρνηση για μετά το 2018.
Αναφορικά με το δεύτερο σκέλος, δηλαδή την προνομοθέτηση, τα επικρατέστερα σενάρια προβλέπουν τη θεσμοθέτηση δημοσιονομικών μέτρων ύψους 2% του ΑΕΠ ή 3,6 δισ. ευρώ, με μείωση συντάξεων και μείωση του αφορολόγητου.
Η ουσία τους είναι πως η κυβέρνηση θα νομοθετήσει από τώρα για την περίοδο μετά το τέλος του προγράμματος, μέτρα τα οποία θα ενεργοποιούνται, στην περίπτωση που η ελληνική πλευρά δεν καταφέρει να πιάσει τον στόχο του 3,5% πρωτογενούς πλεονάσματος. Βέβαια, προϋπόθεση αυτού είναι να συνεχίσει η κυβέρνηση να πιάνει το πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% για περίπου μία πενταετία, κάτι που δεν έχει καταφέρει κανένα κράτος της ΕΕ
Ως αντάλλαγμα, οι δανειστές δέχθηκαν η ελληνική κυβέρνηση να προνομοθετήσει άλλα μέτρα, δικής της έμπνευσης, έτσι ώστε, σε περίπτωση που το πρωτογενές πλεόνασμα περάσει το 3,5%, να ενεργοποιούνται αυτόματα δημοσιονομικές δαπάνες, με στόχο την ανάπτυξη. Βέβαια, τα μέτρα αυτά θα πρέπει πρώτα να τα αποδεχθούν οι θεσμοί και να δώσουν το πράσινο φως.
Από την πλευρά της, η κυβέρνηση καλλιεργεί την εικόνα του «ούτε ένα ευρώ λιτότητα», εξηγώντας πως, στην περίπτωση ενεργοποίησης του νέου «κόφτη» σε συντάξεις και αφορολόγητο, τα αντισταθμιστικά μέτρα θα παράγουν ισόποση αναδιανομή, μέσω της ανάπτυξης που θα προκαλέσουν.
Το «non paper» του Μαξίμου λέει μεν πως το «δημοσιονομικό ισοζύγιο θα είναι απολύτως ουδέτερο», δεν ξεκαθαρίζει όμως τι ακριβώς σημαίνει αυτό. Ένα ουδέτερο, ή ισοσκελισμένο δημοσιονομικό ισοζύγιο σημαίνει πως η κυβέρνηση «κόβει» από συντάξεις και αφορολόγητο, δεν έχει όμως το δικαίωμα να το αναδιανέμει, όπως έκανε με τις συντάξεις και τον ΦΠΑ στα νησιά στο τέλος του 2016.
Το παρασκήνιο του Eurogroup
Το σημερινό Eurogroup ήταν αρκετά ασυνήθιστο ως προς το γεγονός πως ξεκίνησε στην ώρα του και ολοκληρώθηκε σε αστραπιαίο χρόνο. Σύμφωνα με ευρωπαϊκές πηγές, η συζήτηση για την Ελλάδα δεν ξεπέρασε τη μισή ώρα.
Αυτό οφείλεται στην προπαρασκευαστική εργασία που είχε γίνει από όλες τις πλευρές. Κοινοτικός αξιωματούχος εξήγησε πως η Επιτροπή είχε κάνει αρκετές επαφές στο πλαίσιο της προετοιμασίας του Eurogroup.
Καθοριστικής σημασίας ήταν η πολυμερής συνάντηση Τσακαλώτου – Χουλιαράκη πριν την εκκίνηση του Eurogroup με όλη την ομάδα των δανειστών, έτσι ώστε να συμφωνηθεί το πλαίσιο της συμφωνίας επί της αρχής, που επετεύχθη, και οδήγησε στην επιστροφή των θεσμών.
Το… non program του «non paper»
Μυστήριο και ερωτηματικά δημιουργεί το εξαγγελθέν πρόγραμμα εργασίας από το «non paper» του Μαξίμου, ένα πρόγραμμα χρηματοδότησης ύψους τριών δισ. ευρώ για την δημιουργία τουλάχιστον 100.000 θέσεων εργασίας τα επόμενα 2,5 χρόνια.
Από την πλευρά του, ο επίτροπος Οικονομικών Υποθέσεων, Πιερ Μοσκοβισί, υπογράμμισε πως η Επιτροπή είναι έτοιμη να στηρίξει την Ελλάδα, προκειμένου να βρει χρηματοδότηση για την προώθηση ενεργών πολιτικών απασχόλησης και πως διερευνά όλες τις δυνατές λύσεις.
Κοινοτικές πηγές αναφέρουν πως δεν γνωρίζουν τις λεπτομέρειες και δεν έχει κλείσει ακόμα τίποτα, ούτε και έχει συμφωνηθεί. Επίσης, δεν είναι γνωστό το αν θα βασίζεται σε ένα νέο δάνειο ή κάποια πολιτική επιδοτήσεων, κάτι που εγείρει τεράστια ερωτήματα, καθώς δεν νοείται πρόγραμμα επιδοτήσεων της ΕΕ, που να επιδοτεί μονομερώς ένα μόνο κράτος-μέλος.
