Πέτρος Λεωτσάκος 

Μετά τον φόβο έρχεται ο λογαριασμός και θα είναι βαρύς και ασήκωτος.Το δόγμα του φόβου κυριαρχεί στην Ελλάδα και διεθνώς, ο κορωνοιός covid 19 που εξελίχθηκε σε πανδημία έχει οδηγήσει το παγκόσμιο σύστημα σε κατάρρευση.
Ένας εργαστηριακός ιός από το εργαστήριο ιολογίας του Wuhan της Κίνας (αμερικανική ερμηνεία) ή ένας κατασκευασμένος ιός σε κέντρο ερευνών βιολογικών όπλων στις ΗΠΑ (κινεζική ερμηνεία) αποκάλυψε πόσο χρεοκοπημένο είναι το παγκόσμιο οικονομικό σύστημα.
Ο πλανήτης τρομοκρατήθηκε όχι μόνο λόγω της επέλασης του κορωνοιού απόρροια περισσότερο της επιβολής καραντίνας – που πλέον αγγίζει 3 δισεκ. πολίτες – αλλά και σε κάποιο βαθμό της επιταχυνόμενης αύξησης των νεκρών ειδικά στην Ιταλία και Ισπανία.
Ο πλανήτης τρομοκρατήθηκε γιατί είδε ένα πανικόβλητο σύστημα εξουσίας κυβερνήσεις και κεντρικές τράπεζες να ρίχνουν στην μάχη του κορωνοιού 12 με 13 τρισεκ. δολάρια ποτέ στην ιστορία δεν δαπανήθηκαν τόσα χρήματα για ένα αόρατο εχθρό.
Ο πλανήτης τρομοκρατήθηκε γιατί είδε ο πανικός να οδηγεί σε κραχ τις χρηματιστηριακές αγορές σπάζοντας την αμαρτωλή φούσκα τοξικότητας που είχε δημιουργηθεί.
Ο πλανήτης τρομοκρατήθηκε γιατί για πρώτη φορά στην ιστορία μιας κρίσης όπως της πανδημίας του κορωνοιού συνέβησαν δύο πράγματα μαζί κατέρρευσε η προσφορά και κατέρρευσε η ζήτηση.
Στην χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 με αποκορύφωμα την χρεοκοπία της Lehman Brothers η προσφορά στρατηγικά δεν μειώθηκε, υπήρξε μεγάλη κάμψη της ζήτησης αλλά ένας εκ των δύο βασικών πυλών της ελεύθερης οικονομίας επιβίωσε η προσφορά… οπότε η κανονικότητα επέστρεψε σχετικά γρήγορα.
Με την πανδημία του κορωνοιού κατέρρευσε και η προσφορά, κατέρρευσε και η ζήτηση και σε συνδυασμό με το lockdown την καραντίνα σε σχεδόν 3 δισεκ. πολίτες του κόσμου το σοκ είναι συγκλονιστικό και τα 12 με 13 τρισεκ. δολάρια σε πακέτα στήριξης… δεν επιδρούν – ακόμη – στο διεθνές σύστημα και στις εθνικές οικονομίες.

Το δόγμα του φόβου

Το δόγμα του φόβου αποτελεί πάγια πρακτική απολυταρχικών καθεστώτων.
Δεν είναι τυχαίο ότι η καραντίνα ως μια καθολική μορφή επιβολής της τάξης από μια μικρή νομενκλατούρα εφαρμόστηκε στην κομμουνιστική Κίνα, όπου οι πολίτες εύκολα πειθαρχούν γιατί ελλείψει πραγματικής δημοκρατίας το αστυνομικό κράτος δια του φόβου επιβάλλει την τάξη..
Οι πολίτες της Κίνας είναι συνηθισμένοι να υπακούν οπότε δέχθηκαν το lockdown την καραντίνα που κράτησε σχεδόν 12 εβδομάδες.
Η επιθετικότητα της νόσου, οι θάνατοι, τα χιλιάδες κρούσματα έσπειραν τον φόβο στις κοινωνίες που αποδέχθηκε στον ελεύθερο κόσμο και τα σύνορα να κλείσει και σε καραντίνα να μπει.
Στην Ευρώπη των ελεύθερων συνόρων, ένας κορωνοιός απέδειξε πόσο υποκριτικά σκέφτονται οι ευρωπαίοι… στην πρώτη δυσκολία κλείνουν τα σύνορα.
Το δόγμα του φόβου είναι χρήσιμο εργαλείο για να επιβληθούν κεντρικές αποφάσεις ακόμη και να μειώσουν την ατομική ελευθερία που αποτελεί την θεμέλιο λίθο της δημοκρατίας.
Ένας κορωνοιός ήρθε να αποδείξει ότι ζούμε, ζούσαμε και θα ζούμε σε ένα κόσμο υποκρισίας και παραπλανητικής θεσμικότητας.
Στην Ελλάδα η κυβέρνηση προσπαθεί - και αυτό είναι αληθές - με τα ελάχιστα μέσα που διαθέτει να αντιμετωπίσει και τον κορωνοιό ως πανδημία αλλά και τις οικονομικές επιπτώσεις.
Όμως το σοκ θα είναι ισχυρότερο των μέτρων που λαμβάνονται. 

Έρχεται η ώρα του λογαριασμού

Πολύς κόσμος δεν έχει καταλάβει τι πρόκειται να συμβεί.
Όπως δεν κατάλαβε όταν του είπαν ότι μια απαγόρευση κυκλοφορίας 14 ημερών και όλα καλά απέναντι στον αόρατο εχθρό….. ενώ η Κίνα η χώρα μηδέν από όπου ξεκίνησε η νόσος επέβαλλε καραντίνα 12 εβδομάδων.
Τώρα σιγά – σιγά αναφέρουν ότι η καραντίνα θα τραβήξει έως 10 Μαΐου ή 31 Μαΐου 2020.
Όμως και πάλι δεν λέγεται η αλήθεια.
Ακόμη και εάν επιβεβαιωθούν οι ημερομηνίες… η απόσυρση της καραντίνας θα είναι σταδιακή.
Για πολλούς μήνες μετά π.χ. δεν θα ισχύει ότι ξέραμε πριν τον κορωνοιό για τα αεροπορικά ταξίδια, για τις διακοπές, για τα κέντρα διασκέδασης ή για τα εστιατόρια, τα θέατρα ή τους κινηματογράφους.
Η αποκλιμάκωση των μέτρων θα είναι όπως τα capital controls στις τράπεζες… θα είναι αργή η διαδικασία.

Τι πρόκειται να συμβεί στην οικονομία και γιατί θα πληρώσουμε τον λογαριασμό;

Το βασικό σενάριο καραντίνα έως τον Μάιο 2020 και ακολούθως σταδιακή αποκλιμάκωση θα οδηγήσει σε ένα οικονομικό αποτέλεσμα το οποίο είναι πολύ ζοφερό για την αδύναμη ελληνική οικονομία.

1)Η ύφεση θα φθάσει στο -8% σε ετήσια βάση και σε -15% σε τριμηνιαία βάση
Το ΑΕΠ θα καταρρεύσει υπό την εξής απλή παραδοχή.
Το ΑΕΠ ανέρχεται στα 187 δισεκ. που συνεπάγεται περίπου 45 δισεκ. κάθε τρίμηνο αν και λόγω της εποχικότητας του τουρισμού στην μέση της χρονιάς καταγράφεται μεγαλύτερο ακαθάριστο εγχώριο προϊόν.
Όμως για την ανάλυση μας ας υποθέσουμε ότι το ΑΕΠ που παράγεται κάθε τρίμηνο είναι 45 δισεκ.
Στο β΄ τρίμηνο 2020 όπου η οικονομία έχει καταρρεύσει καθώς μεγάλο μέρος έχει παγώσει το ΑΕΠ θα συρρικνωθεί από 45 δισεκ. στα 25-30 δισεκ. και στο γ΄ τρίμηνο του 2020 λόγω της κατάρρευσης του τουρισμού τα 45 δισεκ. θα είναι 20 δισεκ.
Στο δ΄ τρίμηνο παίρνουμε ως παραδοχή ότι θα έχει αντιμετωπιστεί ο κορωνοιός σε κάποιο βαθμό και η παραγωγή ΑΕΠ θα είναι πάνω από 50 δισεκ. χωρίς να μπορεί να προσδιοριστεί πόσο πάνω από 50 δισ.  
Άρα μέσα στο 2020 έχουμε απώλεια σχεδόν 40 δισεκ. ευρώ.
Εάν συμπεριλάβουμε τις παρεμβάσεις της κυβέρνησης και άλλα μέτρα η τελική ζημία ας υποθέσουμε ότι θα υποχωρήσει στα 25 δισεκ.
Αυτό σημαίνει ότι με ΑΕΠ 187 δισεκ. -25 δισεκ. που θα χαθεί συνεπάγεται 162 δισεκ. ή σε ένα εύρος 158 με 165 δισεκ.

2)Οι τραπεζικές συναλλαγές κυρίως επιχειρήσεων έχουν καταρρεύσει απόρροια του χάους που επικρατεί.
Αυτό το στοιχείο μας δείχνει ότι θα ανακύψουν και προβλήματα ρευστότητας που ακόμη δεν έχουν αξιολογηθεί το βάθος και η κλίμακα.

3)Η ανεργία θα εκραγεί καθώς ήδη 900 χιλιάδες εταιρίες αντιμετωπίζουν πρόβλημα ενώ τουλάχιστον 250 χιλιάδες εταιρίες έχουν αναστείλει τις συμβάσεις εργασίας των εργαζομένων τους.
Η ανεργία από 760 χιλιάδες θα εκτιναχθεί πάλι πάνω από 1 εκατ ή 22% από 16,5% της τρέχουσας περιόδου.
Υπολογίζεται ότι η ανεργία θα αυξηθεί κατά 250 χιλιάδες.

4)Ο τουρισμός και τα περιφερειακά επαγγέλματα με την στενή και διευρυμένη έννοια αντιστοιχούν στο 30% του ΑΕΠ ενώ ο τουρισμός με την στενή έννοια αγγίζει το 18% περίπου του ΑΕΠ.
Ας πάρουμε μια παραδοχή ότι τα 30 εκατ τουρίστες του 2019 θα μειωθούν στα 5 ή 10 εκατ στο καλό σενάριο και ταυτόχρονα λόγω κορωνοιού η κατάργηση της καραντίνας θα είναι σταδιακή.
Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι ο τουρισμός θα καταρρεύσει το 2020 στην Ελλάδα.
Ταυτόχρονα τα ταξίδια με αεροπλάνα και πλοία επίσης θα υποστούν κραχ, είναι προφανές ότι ο τουρισμός θα καταρρεύσει.
Βέβαια τα προηγούμενα χρόνια ο κλάδος των ξενοδοχείων πέρασε περίοδο οικονομικής ευμάρειας και ευρύτερα του τουρισμού, υπάρχουν αποθέματα ρευστότητας, οπότε ίσως να μην υπάρξουν πολλές χρεοκοπίες αλλά θα υπάρξει κατάρρευση τζίρων άρα η επίδραση στο ΑΕΠ θα είναι καταλυτική.

5)Σε επίπεδο εργασιακών δικαιωμάτων και μισθών είναι προφανές ότι θα υπάρξει σημαντικό πλήγμα καθώς οι περισσότερες επιχειρήσεις θα βγουν βαθειά πληγωμένες.
Η κυβέρνηση που όντως προσπαθεί να πάρει μέτρα στήριξης δεν έχει την δύναμη να προσφέρει πραγματική βοήθεια στην μαστιζόμενη οικονομία.
Έχουν αναφέρει ότι θα χορηγήσουν 800 ευρώ για το διάστημα 15 Μαρτίου με 30 Απριλίου αυτό σημαίνει ότι στο μήνα αντιστοιχούν 533 ευρώ.
Τα 533 ευρώ τον μήνα μαζί με ορισμένες μνημονιακές διατάξεις που πέρασαν σχεδόν μεσάνυκτα διαμορφώνουν ένα νέο τοπίο.
Ας αναλογιστούμε ότι 250 χιλιάδες επιχειρήσεις έχουν αναστείλει τις συμβάσεις εργασίας των εργαζομένων τους.
Πόσες από αυτές θα τους επαναπροσλάβουν ή θα τις επανενεργοποιήσουν τις συμβάσεις εργασίας;

6)Το χρηματιστήριο είναι προεξοφλητικός μηχανισμός, είναι πρόδρομος δείκτης για το τι θα επακολουθήσει.
Το ελληνικό χρηματιστήριο με τέτοιο σκηνικό ύφεσης και χάους και με καραντίνα στις ΗΠΑ νομοτελειακά θα καταρρεύσει, θα πέσει ακόμη περισσότερο, οι 350 μονάδες είναι ορατές.

7)Η Ελλάδα το επόμενο διάστημα θα έχει το εξής δίλημμα να χρησιμοποιήσει ή να μην χρησιμοποιήσει το κεφαλαιακό μαξιλάρι των 30 δισεκ. ευρώ
Η Ελλάδα δεν θα πάρει ευρωομόλογο, δεν θα πάρει όμως και προληπτική πιστωτική γραμμή, η Ελλάδα θα πρέπει να πάρει μια πολύ δύσκολη απόφαση.
Όμως όπως διαμορφώνεται η κατάσταση το χρέος θα αυξηθεί και αντί 354 δισεκ. θα αυξηθεί εκ νέου όπως και σε όλη την Ευρώπη ενώ την ίδια στιγμή θα εκτοξευθεί το δημοσιονομικό έλλειμμα, καθώς δεν μιλάμε για πρωτογενές πλεόνασμα αλλά για δημοσιονομικό έλλειμμα που θα μπορούσε να φθάσει στο -3% του ΑΕΠ.

8)Υπάρχει και ένα ζήτημα εθνικό το οποίο μέσα στον φόβο και τρόμο το έχουμε λησμονήσει.
Όχι την προκλητική Τουρκία αλλά το λαθρομεταναστευτικό.
Η κυβέρνηση σχεδόν αθόρυβα μεταφέρει λαθρομετανάστες στην ενδοχώρα – παραδόξως δεν υπάρχει απαγορευτικό για τους λαθρομετανάστες – ενώ π.χ. και ο Δήμος Αθηναίων άνοιξε το κέντρο φιλοξενίας στην Αχαρνών και Λιοσίων για να μεταφέρει λαθρομετανάστες.
Την ίδια ώρα που η κοινωνία φοβάται τον κορωνοιό, η κυβέρνηση μεταφέρει τους λαθρομετανάστες στην ενδοχώρα δημιουργώντας νέα γκέτο αναρχίας, οικονομικής ανέχειας και θρησκευτικού φονταμενταλισμού.

Συμπέρασμα

Μετά τον φόβο έρχεται ο λογαριασμός και θα είναι βαρύς και ασήκωτος.
Στο τέλος πάλι ο έλληνας φορολογούμενος θα πληρώσει τα σπασμένα, το πακέτο διάσωσης και ότι άλλα μέτρα ληφθούν.

Πέτρος Λεωτσάκος
www.bankingnews.gr