Στο υπουργείο Εξωτερικών έφτασε λίγο μετά τις 10:30 ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας, Χακάν Φιντάν, προκειμένου να συναντηθεί με τον Έλληνα ομόλογό του, Γιώργο Γεραπετρίτη.
Ο Γεραπετρίτης στη Ηurriyet: "Οι δύο γείτονες πρέπει να ζήσουν ειρηνικά" - Τι είπε για Αιγαίο, ΑΟΖ και εξοπλιστικά
Σύμφωνα με το επίσημο πρόγραμμα αρχικά υπήρξε κατ’ ιδίαν συνάντηση των δύο υπουργών και ακολούθησαν διευρυμένες συνομιλίες των αντιπροσωπειών και περίπου στις 12:30 μ.μ., επρόκειτο να πραγματοποιηθούν κοινές δηλώσεις με την επίσκεψη του Τούρκου ΥΠΕΞ να ολοκληρώνεται με γεύμα εργασίας, όμως η συνάντηση ξεπέρασε σε διάρκεια τον αρχικό προγραμματισμό.
Τον Τούρκο ΥΠΕΞ περίμενε στην είσοδο ο Έλληνας ομόλογός του με τους δύο να ανταλλάσουν θερμή χειραψία και ασπασμό πριν να μπουν στο κτήριο και να κατευθυνθούν στο γραφείο του κ. Γεραπετρίτη για την κατ' ιδίαν συνάντησή τους.
Τι θα συζητήσουν
Η συνάντηση, η οποία διεξάγεται στο νέο θολό διεθνές περιβάλλον που δημιουργεί η εκλογή Τραμπ στην προεδρία των ΗΠΑ, πραγματοποείται σε αναζήτηση της λεπτής ισορροπίας μεταξύ της προσπάθειας σύγκλισης, ώστε να μπορεί να ανοίξει η συζήτηση για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας, και της διατήρησης του ήπιου κλίματος, ακομη και σε περίπτωση αποτυχίας.
Οι ηγέτες των δύο χωρών Κυρ. Μητσοτάκης και Τ. Ερντογαν θέλησαν να στείλουν θετικό μήνυμα από την Βουδαπέστη που βρέθηκαν για την Σύνοδο της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας, όπου σε ένα δείγμα κανονικότητας στις σχέσεις συναντήθηκαν στον προθάλαμο της Συνόδου σε κοινή θέα και ενώ οι κάμερες κατέγραφαν την συνάντηση. Και μάλιστα παρουσία του Προέδρου της Κυπρου Ν. Χριστοδουλίδη και του Αλβανού πρωθυπουργού Ε. Ράμα, που έσπευσε να προσκολληθεί στην «ομήγυρη». Ο πρωθυπουργός μάλιστα, σύμφωνα με πληροφορίες, απευθυνόμενος στον Χ. Φιντάν που συνόδευε τον τούρκο ηγέτη εξέφρασε την ελπίδα «η συνάντηση με τον Γ. Γεραπετρίτη να είναι παραγωγική».
Αν και η συνάντηση είχε «κυπριακό άρωμα», καθώς δεν είναι συνηθισμένη η συνύπαρξη και πολύ περισσότερο η συζήτηση του τούρκου ηγέτη με τον πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας την οποία δεν αναγνωρίζει η Τουρκία, οι δύο ηγέτες φέρεται να συζήτησαν και για τα επόμενα βήματα στα ελληνοτουρκικά αλλα και για τις περιφερειακές εξελίξεις.
Και μόνο όμως η συνάντηση τους θέλει να δείξει την ύπαρξη βούλησης σε ανώτατο επίπεδο για συνέχιση του ήπιου κλίματος και για συζήτηση του μεγάλου προβλήματος στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, που για την Ελλάδα είναι αποκλειστικά το θέμα της οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας, σε αντίθεση με την Τουρκία που ζητά την συζήτηση ως πακέτου όλων των «αλληλένδετων» θεμάτων στα οποία περιλαμβάνονται όλες οι μονομερείς διεκδικήσεις της Τουρκίας, ενώ παράλληλα τίθεται και το ζήτημα της «τουρκικής» όπως την αποκαλούν μειονότητα της Δ.Θράκης
Η αφετηριακή γραμμή των δύο πλευρών δείχνει το μεγάλο χάσμα που υπάρχει στις θέσεις των δύο χωρών αλλά και το μεγάλο πρόβλημα της εξεύρεσης μιας διαδικασίας στην οποία η έγερση των αμφισβητήσεων της ελληνικής κυριαρχίας και των κυριαρχικών δικαιωμάτων δεν θα οδηγήσει σε νομιμοποίηση τους και δημιουργία διαπραγματευτικού κεκτημένου για την Τουρκία.
Ανώτερη διπλωματική πηγή τόνιζε στο ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ την περασμένη Κυριακή ότι η πιθανότητα να υπάρξει συμφωνία στην σημερινή συνάντηση είναι απειροελάχιστη, ενώ πιθανό θεωρείται το ενδεχόμενο οι δύο πλευρές να διαπιστώσουν ότι υπάρχει πεδίο περαιτέρω συζητήσεων ώστε να αναζητηθεί η στοιχειωδης σύγκλιση.
Στις ταυτόχρονες συνεντεύξεις των Γ. Γεραπετριτη και Χ. Φινταν που δημοσιεύθηκαν χθες στα ΝΕΑ και στην Χουριέτ (και σε μια από τις πιο έγκυρες διπλωματικές συντάκτριες και παρουσιάστριες στην Τουρκία που βρίσκεται πολύ κοντά στο Προεδρικό Μέγαρο, τη Χαντέ Φιράτ) οι δύο υπουργοί με χαμηλούς τόνους παρουσίασαν τις διαμετρικά αντίθετες θέσεις τους.
Ο Χ.Φιντάν επέμεινε ότι πρέπει να αντιμετωπιστούν όλα τα «αλληλένδετα» ζητήματα και όχι μόνο το θεμα της οριοθέτησης της υφαλοκρηπιδας/ΑΟΖ χωρίς να τα απαριθμήσει (καθως δεν ρωτήθηκε γι’ αυτό) στα οποία βεβαίως πριν από λίγες ημέρες είχε συμπεριλάβει τα χωρικά ύδατα και τον εναέριο χώρο τις «γκρίζες ζώνες», την αποστρατικοποίηση, τις ζώνες ελληνικής δικαιοδοσίας στο Αιγαίο κλπ επαναλαμβάνοντας την τουρκική θέση ότι εάν τα προβλήματα αυτά δεν επιλυθούν μέσω του διαλόγου θα μπορούν να παραπεμφθούν στην Διεθνή Δικαιοδοσία με μια «ολιστική προσέγγιση» και εφοσον η Ελλάδα άρει τις επιφυλάξεις που εχει καταθέσει στο ΔΔ της Χάγης για την προσφυγή σε θέματα που αφορούν την κυριαρχία και την Εθνική Ασφάλεια.
Ο Γ. Γεραπετρίτης σε αυτό το άτυπο… ντιμπέιτ επανέλαβε την ελληνική θέση για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ), που είναι η μία και μοναδική διαφορά μεταξύ της Ελλάδας και της Τουρκίας που μπορεί να αχθεί ενώπιον διεθνούς δικαιοδοσίας. Και ο Έλληνας υπουργός εξωτερικών τόνισε ότι σε περίπτωση που δεν μπορεί να επιτευχθεί συμφωνία εντος εύλογου χρονικού διαστήματος «τα ενδιαφερόμενα κράτη πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να προσφύγουν στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης βάσει συνυποσχετικού» αν και παραδέχεται ότι πρόκειται για ένα δύσκολο εγχείρημα.
Το πιθανότερο είναι πάντως ότι οι δύο υπουργοί θα χρειαστούν και άλλες συναντήσεις μέχρι την σύγκληση του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας των δύο χωρών στην Τουρκία στις αρχές του 2025,εφόσον βεβαίως δεν διαπιστώσουν ότι η συζήτηση αυτή δεν έχει περιθώρια επιτυχίας.
Παράλληλα όμως με την διαδικασία στα ελληνοτουρκικά κινείται και το Κυπριακό καθώς δρομολογείται από τον ΓΓ του ΟΗΕ η σύγκληση της Πενταμερούς Διάσκεψης αν και η Τουρκία επιμένει ότι θα πρέπει να είναι Τετραμερής. Η Κύπρος και η Ελλάδα θεωρούν ότι πρέπει να σηματοδοτεί αυτή η Διάσκεψη την επανέναρξη των συνομιλιών για λύση στην βάση των αποφάσεων του ΣΑ του ΟΗΕ, αντιθέτως η Τουρκία πιστεύει ότι αυτή η Διάσκεψη θα είναι αναγνωριστική για να διαπιστώσει απλώς ότι η «σελίδα Επανένωσης της Κύπρου έχει κλείσει οριστικά» Και ο κ. Φιντάν ο οποίος φαίνεται ότι έχει πάρει στον «φάκελο» του το Κυπριακό παραμερίζοντας τον κατοχικό ηγέτη Ε.Τατάρ.
Για την Ελλάδα είναι σαφές ότι οι διεργασίες στον ΟΗΕ αλλά και η διευρυμένη συνάντηση θα πρέπει να έχει σαφές αντικείμενο και στόχο την επιδίωξη λύσης στο πλαίσιο των αποφάσεων του ΟΗΕ και, όπως τονίζει ο Γ. Γεραπετρίτης, «εμείς παραμένουμε στη διάθεση του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ για να συμβάλουμε στον διάλογο για την εξεύρεση μιας δίκαιης, βιώσιμης και λειτουργικής λύσης του Κυπριακού προβλήματος στο πλαίσιο των Ψηφισμάτων του ΟΗΕ».
Ο ίδιος ο Ν. Χριστοδουλίδης σε δηλώσεις του στην Βουδαπέστη μετα την συνάντηση του με τον Τ.Ερντογάν και τον Χ.Φιντάν δήλωσε ότι το μήνυμα του ήταν η «ανάγκη επίλυσης του Κυπριακού στην βάση του συμφωνημένου πλαισίου και η ετοιμότητα μας να ενισχύσουμε τις ευρωτουρκικές σχέσεις σε συνάρτηση με την συγκεκριμένη πρόοδο στο Κυπριακό». Και ξεκαθάρισε ότι στόχος της Λευκωσιας είναι η «επανέναρξη ουσιαστικών διαπραγματεύσεων στην συμφωνημένη βάση και οτιδήποτε εκφευγει δεν μπορεί να συζητηθεί. Και αυτή είναι και η θέση της Ε.Ε…».
Η Αθήνα πάντως θέτει σε προτεραιότητα την διατήρηση του ήπιου κλίματος ακόμη και σε ενδεχόμενο διαπίστωσης αδιεξόδου ή δυσκολιών για σύγκλιση των θέσεων για την οριοθέτηση. Εξάλλου στην σημερινή συνάντηση των δύο υπουργών Εξωτερικών θα εξεταστεί και το πλέγμα των διμερών σχέσεων και η θετική ατζέντα και το μεταναστευτικό, τομείς που η συνεργασία αποδίδει καρπούς.
Οι δυο υπουργοί θα συναντηθούν το πρωί της Παρασκευής στις 10.30 στο Υπουργείο Εξωτερικών και στις 12.30 θα προβούν σε δηλώσεις. Ο Χ.Φιντάν θα μεταβεί μετα το γεύμα που θα παραθέσει ο κ. Γεραπετρίτης και στην τουρκική πρεσβεία όπου είθισται να συναντάται με τους ψευδομουφτήδες και με εκπροσώπους της λεγόμενης «Ανώτατης Συμβουλευτικής Επιτροπής Τούρκων Δ. Θράκης».
