Τα τελευταία χρόνια η Τριτοβάθμια Εκπαίδευση έχει γίνει «σουρωτήρι» από τις τόσες συχνές αλλαγές. Κάθε μία κυβέρνηση θέλει να εφαρμόσει το δικό της πρόγραμμα αλλάζοντας άρδην το τοπίο και προκαλώντας «πονοκέφαλο» σε δεκάδες χιλιάδες οικογένειες.

Στην βασική “ταυτότητα” των αλλαγών περιλαμβάνεται οτι από το 1980 ονομάζονται Πανελλήνιες Εξετάσεις, από 1984 Γενικές Εξετάσεις με το σύστημα των δεσμών, από το 1999 Πανελλαδικές Εξετάσεις Ενιαίου Λυκείου και από το 2005 μετονομάζονται Πανελλαδικές Εξετάσεις Γενικού Λυκείου. 

Το συνεχές “ράβε-ξήλωνε” των Πανελλαδικών Εξετάσεων δημιουργεί αβεβαιότητα σε γονείς και μαθητές , καθώς υπάρχει έλλειψη σχεδιασμού για το σύστημα εισαγωγής στα Πανεπιστήμια και οι μαθητές μετατρέπονται σε “πειραματόζωα” , ενώ οι γονείς αναγκάζονται να βάλουν βαθιά το χέρι στην τσέπη για να ανταπεξέλθουν στις συνεχείς αλλαγές. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε οτι όλοι οι υπουργοί Παιδείας θέλησαν να συνδέσουν το όνομα τους με μία μεταρρύθμιση στο εξεταστικό σύστημα που συνήθως “μεταφραζόταν” σε άγχος για τους

Δύο μήνες πριν από την έναρξη των φετινών Πανελλαδικών Εξετάσεων ο υπουργός Παιδείας Κώστας Γαβρόγλου εξέφρασε την πρόθεση από τον Ιούνιο του 2020 να ισχύσει ένα νέο σύστημα εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, με βάση το βαθμό απολυτηρίου. «Ως κυρίαρχη λογική, η πρόσβαση στα ΑΕΙ θα εξαρτάται από τον βαθμό του απολυτηρίου, σε ένα σχολείο, στο οποίο θα υπάρχει μία εντελώς νέα Β' και Γ' λυκείου», είπε και συμπλήρωσε ότι η Γ' λυκείου θα είναι «ένα είδος προπαρασκευαστικού έτους». Αναφέρθηκε, επίσης, στις αλλαγές στα προγράμματα σπουδών των μαθημάτων κορμού του λυκείου, χαρακτηρίζοντας «μεγάλο βήμα» για τη μεταρρύθμιση του λυκείου, τις αλλαγές στη Γλώσσα, τα Μαθηματικά, την Ιστορία και τις Φυσικές Επιστήμες. «Θα προχωρήσουμε με συντηρητικά βήματα και με ήπια μετάβαση, αλλά θα προχωρήσουμε», τόνισε.

Τα τελευταία χρόνια οι βασικές αλλαγές εστιάζονται σε: 

1983. Στην Γ' Λυκείου θεσπίζονται δέσμες μαθημάτων από τον τότε υπουργό Παιδείας Απόστολο Κακλαμάνη. Οι δέσμες των μαθημάτων ήταν 5 και οι εξετάσεις διενεργούνταν τον Ιούνιο. Ο μαθητής αλλά και ο απόφοιτος προηγούμενων ετών που επιθυμούσε να συμμετάσχει στις εξετάσεις, έπρεπε να υποβάλει τον Μάρτιο το μηχανογραφικό του δελτίο με το οποίο επέλεγε τις σχολές της αρεσκείας του. Προβλεπόταν κατοχύρωση επ' αόριστον της βαθμολογίας μέχρι και σε 3 μαθήματα της δέσμης.

1988. Ο τότε υπουργός Παιδείας Γιώργος Παπανδρέου προχωρά σε αλλαγές προκειμένου οι γενικές εξετάσεις να αποδεσμευτούν από το Λύκειο και να γίνουν εισαγωγικές εξετάσεις. Η συμμετοχή σε αυτές των τελειόφοιτων μαθητών δεν ήταν πλέον υποχρεωτική. Καταργήθηκε η συμμετοχή της μέσης γενικής βαθμολογίας των τριών τάξεων του Λυκείου στα κριτήρια επιλογής (25%).

1991. Προχωρά επί υπουργίας Γιώργου Σουφλιά σε νέες αλλαγές στο σύστημα πρόσβασης και ορίζεται συντελεστής για το βασικό μάθημα 1,15 και 0,95 για καθένα από τα άλλα τρία μαθήματα.

Καταργήθηκαν οι επί μέρους ομάδες και ο υποψήφιος μπορούσε να επιλέξει μέχρι και 60 τμήματα ΑΕΙ και ΤΕΙ από αυτά που περιλαμβάνονταν στην Ομάδα που αντιστοιχούσε στη Δέσμη του καθώς και αυτά της κοινής ομάδας. Καταργήθηκε η βάση στο βασικό μάθημα ως προϋπόθεση εισαγωγής.

1996. Καταργήθηκαν οι ειδικές διατάξεις που προέβλεπαν της χωρίς εξέταση εισαγωγή στα ΤΕΙ των αποφοίτων τμημάτων ειδικότητας ΤΕΛ και καθιερώθηκαν ειδικές εξετάσεις για αυτούς τους αποφοίτους σε τρία

1998. Στην εκπαιδευτική μεταρρύθμιση Αρσένη, η οποία συνοδεύτηκε από αναταραχή στον χώρο της εκπαίδευσης, προβλεπόταν ενίσχυση της γενικής παιδείας με την εξέταση όλων των μαθημάτων σε πανελλαδικές εξετάσεις για τη Β' και τη Γ' Λυκείου από τα αποτελέσματα των οποίων θα εισάγονταν οι μαθητές στα ΑΕΙ και ΤΕΙ. Το μέτρο ίσχυσε το 1999 για τη Β' Λυκείου και το 2000 για τη Γ' Λυκείου. 

2001. Ο τότε υπουργός Παιδείας Πέτρος Ευθυμίου μείωσε τα πανελλαδικώς εξεταζόμενα μαθήματα σε 9 για τη Β' Λυκείου και 9 ή 10 (μάθημα επιλογής για τις "Αρχές Οικονομικής Θεωρίας") για τη Γ' Λυκείου. Τα υπόλοιπα πέντε εξετάζονταν ενδοσχολικά.

Η Μαριέττα Γιαννάκου ως υπουργός Παιδείας από το 2004 έως το 2007κατήργησε τις πανελλαδικές εξετάσεις στη Β' Λυκείου, ενώ από την επόμενη σχολική χρονιά οι μαθητές της Γ' Λυκείου θα εξετάζονται στις πανελλαδικές εξετάσεις σε έξι μαθήματα αντί των εννέα . Ταυτόχρονα εισήχθη και το βαθμολογικό όριο του δέκα, με άριστα το 20, στον βαθμό πρόσβασης για εισαγωγή στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση. 

2010. Eπί υπουργίας Άννας Διαμαντοπούλου καταργείται το βαθμολογικό πλαφόν του 10 με αποτέλεσμα να αρχίσουν να εισάγονται χιλιάδες φοιτητές στα πανεπιστήμια και τα τεχνολογικά ιδρύματα με λιγότερα από 10.000 μόρια. Το 2013 ο τότε υπουργός Παιδείας Κωνσταντίνος Αρβανιτόπουλος θεσπίζει την Τράπεζα Θεμάτων για τις προαγωγικές εξετάσεις, αρχής γενομένης από τους μαθητές της Α' Λυκείου. Οι εξετάσεις πραγματοποιούνται κατά 50% μέσω κλήρωσης από την Τράπεζα θεμάτων. 

Το «νέο» σύστημα προς εφαρμογή στις πανελλαδικές εξετάσεις του 2016 αποτελεί τροποποίηση του συστήματος του Νέου Λυκείου αλλά στην ουσία είναι σύστημα πρόσβασης στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, που προσομοιάζει με το σύστημα των δεσμών.Στη Β΄ τάξη του Γενικού Λυκείου οι μαθητές επιλέγουν μία από τις δύο ομάδες προσανατολισμού (Ανθρωπιστικών ή Θετικών Σπουδών). 

Φέτος πάντως οι υποψήφιοι πρέπει να έχουν υπόψη τους ότι υπάρχουν δύο μεγάλες αλλαγές. Η πρώτη είναι η κατάργηση του 4ου Επιστημονικού Πεδίου, το οποίο περιελάμβανε όλες τις Παιδαγωγικές Σχολές, οι οποίες από φέτος θα είναι προσβάσιμες από όλα τα επιστημονικά πεδία. Η δεύτερη αφορά την ίδρυση του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής, το οποίο προκύπτει από τη συγχώνευση των δύο ΤΕΙ Αθήνας και Πειραιά.

Οι βάσεις στις Παιδαγωγικές φέτος θα έχουν ιδιαίτερη σημασία, καθώς είναι η πρώτη φορά που οι υποψήφιοι μπορούν να διεκδικήσουν μία θέση σε αυτές τις σχολές από όλα τα επιστημονικά πεδία. Εφέτος στις Πανελλαδικές Εξετάσεις, οι υποψήφιοι θα διεκδικήσουν 74.692 θέσεις στα ΑΕΙ (46.663 στα πανεπιστήμια -πλην Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής-, 23.396 στα ΤΕΙ και 4.633 στο ΠΔΑ).

Η έναρξη των εξετάσεων στις 8 Ιουνίου για τα γενικά λύκεια και στις 7 Ιουνίου για τα Επαγγελματικά Λύκεια, θα γίνει με την εξέταση της Νεοελληνικής Γλώσσας . Ωστόσο, η διάρκεια των Εξετάσεων φέτος θα είναι κατά δύο ημέρες μικρότερη για τα ΓΕΛ, εξαιτίας της κατάργησης της εξέτασης στα μαθήματα της Ιστορίας και των Μαθηματικών Γενικής Παιδείας.

Υπενθυμίζεται, ότι φέτος τα Επιστημονικά Πεδία θα είναι συνολικά 4, μετά την κατάργηση του Πεδίου των Επιστημών της Εκπαίδευσης και θα είναι αριθμημένα ως εξής:

1ο Επιστημονικό Πεδίο: Ανθρωπιστικές, Νομικές και Κοινωνικές Επιστήμες

2ο Επιστημονικό Πεδίο: Θετικές και Τεχνολογικές Επιστήμες

3ο Επιστημονικό Πεδίο: Επιστήμες Υγείας και Ζωής

4ο Επιστημονικό Πεδίο: Επιστήμες Οικονομίας και Πληροφορική.

Οι υποψήφιοι για την εισαγωγή σε ένα Επιστημονικό Πεδίο, θα εξεταστούν σε 4 μαθήματα, ενώ οι υποψήφιοι για εισαγωγή σε δύο Επιστημονικά Πεδία, θα εξεταστούν σε ένα επιπλέον μάθημα, Γενικής Παιδείας ή Προσανατολισμού. Οι Πανελλαδικές των ΓΕΛ θα διαρκέσουν από τις 8 έως τις 19 Ιουνίου, ενώ για τα ΕΠΑΛ από τις 7 έως τις 21 Ιουνίου. Οι εξετάσεις των ειδικών μαθημάτων θα πραγματοποιηθούν από τις 22 έως και τις 30 Ιουνίου και οι πρακτικές δοκιμασίες και υγειονομικές εξετάσεις, για όσους επιθυμούν να εισαχθούν στα ΤΕΦΑΑ, θα διεξάγονται από τις 19 μέχρι και τις 29 Ιουνίου. Πριν από τις Πανελλαδικές, θα διεξαχθούν οι απολυτήριες εξετάσεις στα λύκεια, σε τέσσερα μαθήματα: Γλώσσα και Λογοτεχνία ,Ιστορία, Μαθηματικά και Βιολογία.