Τα ηλεκτρονικά καταστήματα αποτελούν ιδιαίτερα ενδιαφέροντα κανάλια λιανικής πώλησης για οίνους εξαιρετικής ποιότητας, καθώς προσφέρουν χώρο για την παροχή πληροφοριών για το προϊόν, όπως την ιστορία του οινοποιείου ή τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του προϊόντος.

Αυτό υπογραμμίζεται στην έρευνα του γραφείου Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων της πρεσβείας μας στο Λονδίνο για την αγορά οίνου στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Όπως αναφέρεται, δεδομένης της διάρθρωσης της ελληνικής αμπελο-οινικής παραγωγής, οι περισσότερες ευκαιρίες για το ελληνικό κρασί εστιάζονται στους εισαγωγείς οι οποίοι καλύπτουν την εξυπηρέτηση των high-end ανεξάρτητων καταστημάτων και το λιγότερο ευαίσθητο στις τιμές τομέα της μαζικής εστίασης. Οι καταναλωτές έχουν μεγαλύτερη επίγνωση των ποικιλιών και κρασιά από λιγότερο γνωστές ποικιλίες σταφυλιών και περιοχές στην Ευρώπη κερδίζουν σε δημοτικότητα. Η προώθηση μιας ποικιλίας με μια περιφερειακή ιστορία που αντικατοπτρίζει την ποικιλομορφία των οινοπαραγωγών είναι γενικά πιο εύκολα κατανοητή και αποδεκτή απ’ ό,τι στο παρελθόν.

Από την άλλη πλευρά, ο ανταγωνισμός στη βρετανική αγορά οίνου είναι ιδιαίτερα έντονος και θα ενταθεί ακόμα περισσότερο λόγω της εξόδου του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ. Για τη διατήρηση του μεριδίου και περαιτέρω ανάπτυξή του θα απαιτηθεί ένα πολυετές σχέδιο προώθησης του ελληνικού οίνου στη βρετανική αγορά με τη χρησιμοποίηση εξειδικευμένων τεχνικών marketing, πραγματοποίηση οινογευσιγνωσιών σε τακτά διαστήματα, χρηματοδότηση επισκέψεων αγοραστών και influencers σε ελληνικά οινοποιεία στην Ελλάδα, συσχέτιση του ελληνικού οίνου με το ευρύτερο τουριστικό και πολιτιστικό προϊόν που προσφέρει η Ελλάδα. Η πραγματοποίηση μιας ετήσιας εκδήλωσης οινογευσιγνωσίας για επαγγελματίες όπως έγινε κατά την περίοδο 2014 – 2017 είχε θετική αποδοχή τόσο στο κοινό που απευθύνθηκε, όσο και στους εδώ εισαγωγείς ελληνικού οίνου. Κρίνεται ότι μια τέτοια εκδήλωση μπορεί να αποτελέσει τη βάση της εκστρατείας προώθησης στη βρετανική αγορά και να πλαισιώνεται από παρεμφερείς προωθητικές ενέργειες, όπως αυτές που αναφέρθηκαν παραπάνω. Η συμμετοχή σε εκθέσεις, όπως η London Wine Fair, μπορεί, επίσης, να συμβάλλει θετικά στο στόχο αυτό.

Σε κάθε περίπτωση, απαιτείται συνέπεια και αξιοπιστία στην ποιότητα και την ποσότητα του προϊόντος. Ιδανικά, θα πρέπει να αναπτυχθεί η μοναδικότητα του προϊόντος (Unique Selling Point, USP), όπως ασυνήθιστη προέλευση, ποικιλία, ιστορίες παραγωγής / περιοχής, βιωσιμότητα / βιολογική καλλιέργεια ή άλλη πιστοποίηση. Οι ανεξάρτητοι έμποροι κρασιού μπορούν να προσεγγιστούν καλύτερα μέσω ενός εισαγωγέα που ειδικεύεται στην αγορά off-trade. Για τους μικρούς παραγωγούς ενδείκνυται η εύρεση εισαγωγέα με ηλεκτρονικό κατάστημα που προσφέρει κρασιά από λιγότερο γνωστές χώρες. Τα ηλεκτρονικά καταστήματα αποτελούν ιδιαίτερα ενδιαφέροντα κανάλια λιανικής πώλησης για οίνους εξαιρετικής ποιότητας, καθώς προσφέρουν χώρο για την παροχή πληροφοριών για το προϊόν, όπως την ιστορία του οινοποιείου ή τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του προϊόντος.

Παρουσία ελληνικών προϊόντων οίνου

Η Ελλάδακαταλαμβάνει την 21η θέση μεταξύ των εξαγωγέων οίνου στο ΗΒ με αξία εξαγωγών 2 εκατ. λίρες και ποσότητα εξαγωγής 528 χιλ. κιλά κατά το έτος 2018. Η αξία των ελληνικών εξαγωγών αυξήθηκε κατά 20% σε σχέση με το 2017, διατηρώντας μερίδιο 0,1% επί των συνολικών βρετανικών εισαγωγών. Σε σχέση με το παρελθόν, η Ελλάδα εξάγει μικρότερες ποσότητες οίνου, αλλά καλύτερης ποιότητας και σε υψηλότερες τιμές.

Σημαντικό μέρος των ελληνικών εξαγωγών αφορά κρασιά με προστατευόμενη ονομασία προέλευσης ή γεωγραφική ένδειξη (ΠΟΠ/ΠΓΕ), ενώ λευκά και κόκκινα μοιράζονται μάλλον ισομερώς βάσει των περιορισμένων στοιχείων που παρέχει η δασμολογική κατάταξη. Οι δημοφιλέστερες γηγενείς ποικιλίες ελληνικού οίνου στο Ηνωμένο Βασίλειο είναι το Ασύρτικο, το Ξυνόμαυρο, το Αγιωργίτικο και η Μαλαγουζιά, ενώ διατηρεί τη διακριτή παρουσία της και η ρετσίνα, που είχε καταστεί συνώνυμη του ελληνικού οίνου μέχρι τα τέλη του περασμένου αιώνα.

Βάσει της έρευνας της πρεσβείας μας, υπάρχουν τουλάχιστον 25 εισαγωγείς ελληνικών κρασιών στο ΗΒ. Κάποιοι εξ αυτών εξειδικεύονται στην εισαγωγή και διανομή ελληνικού οίνου και είναι συνήθως ελληνικής καταγωγής. Πέραν 2-3 εταιρειών ελληνικών συμφερόντων που έχουν μακροχρόνια επιτόπια παρουσία στη βρετανική αγορά, αξιοσημείωτος αριθμός έχει αναδυθεί τα τελευταία έτη, ως αποτέλεσμα της ισχυρότερης παρουσίας Ελλήνων στο Ηνωμένο Βασίλειο. Αντιστοίχως, οι μεγαλύτερες εταιρείες διανομής οίνου έχουν συνήθως 1-5 ετικέτες ελληνικών κρασιών, συνεργαζόμενες με 1-3 παραγωγούς. Στην υποκατηγορία αυτή υπάρχει μεγάλο περιθώριο ανάπτυξης, είτε για τον εμπλουτισμό των καταλόγων αυτών που εισάγουν ήδη είτε για νέες συνεργασίες καθώς ένα σημαντικό ποσοστό εισαγωγέων/χονδρεμπόρων μεγάλου μεγέθους δεν έχει εντάξει στον κατάλογό του ελληνικό οίνο, παρότι διαθέτουν προϊόντα από χώρες-παραγωγούς αντίστοιχης ή μικρότερης σπουδαιότητας.

Κάποιες ετικέτες ελληνικών κρασιών είναι διαθέσιμες σε μεγάλες αλυσίδες σουπερ-μάρκετ, αλλά σε περιορισμένο αριθμό καταστημάτων. Συνηθέστερα, τα ελληνικά κρασιά είναι διαθέσιμα είτε σε ανεξάρτητες κάβες είτε σε διαδικτυακά καταστήματα πώλησης οίνου. Επίσης, ελληνικά κρασιά περιλαμβάνονται σε λίστες εστιατορίων μέσης και υψηλής εισοδηματικής στάθμης, χωρίς απαραίτητα τα εστιατόρια να είναι ελληνικής ή μεσογειακής κουζίνας. Ενισχυτική της διάδοσης των ελληνικών οίνων στη βρετανική αγορά μπορεί να αποτελέσει και η αυξανόμενη παρουσία Ελλήνων σεφ και sommeliers13 στην εστίαση, καθώς και η λειτουργία εστιατορίων ελληνικής κουζίνας με σύγχρονη αισθητική.

Οι τιμές των περισσότερων ελληνικών οίνων που κυκλοφορούν στη βρετανική αγορά είναι υψηλότερες των μέσων τιμών λιανικής με την πλειοψηφία αυτών να κατατάσσεται στην πρώτη και δεύτερη ακριβότερη κατηγορία τιμών βάσει της ανάλυσης της Euromonitor (βλ. Ενότητα: Τιμές λιανικής πώλησης), δηλαδή από £7 και πάνω. Είναι ευνόητο, επομένως, ότι η έμφαση δίνεται στην ποιότητα του προϊόντος και όχι στην τιμή.

Τρία στα 5 μπουκάλια κρασί που πουλάει η Ελλάδα στην Πολωνία είναι «ημίγλυκος»

«Ημίγλυκος» είναι οι 3 στις 5 πωλούμενες φιάλες ελληνικού κρασιού στην Πολωνία. Σύμφωνα με έρευνα του Γραφείου Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων της πρεσβείας μας στη Βαρσοβία, μέσω μεγάλων εισαγωγέων διακινούνται κυρίως οίνοι των επιχειρήσεων Μπουτάρη, Τσάνταλη και Κουρτάκη. Ελληνικοί οίνοι άλλων παραγωγών διακινούνται μέσω μικρότερων εισαγωγέων τοπικής εμβέλειας. Ιδιαίτερα δημοφιλής, μεταξύ των εδώ διατιθέμενων ελληνικών οίνων, είναι ο «Ημίγλυκος» (3 στις 5 πωλούμενες φιάλες ελληνικού κρασιού).

Στα ελληνικά κρασιά αντιστοιχεί μικρό μερίδιο των συνολικών πολωνικών εισαγωγών οίνου. Τα σχετικά στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για τις εξαγωγές

οίνου το 2017 δείχνουν ότι ο κωδικός «Κρασιά από νωπά σταφύλια, στα οποία περιλαμβάνονται και τα εμπλουτισμένα με αλκοόλη κρασιά. Μούστος σταφυλιών, που έχει υποστεί μερική ζύμωση και που έχει αποκτημένο αλκοολικό τίτλο» είχε πωλήσεις σε αξία 1.082.617 ευρώ για 501.330 κιλά.

Σημειώνεται ότι σε σχέση με το 2016, το 2017 υπήρξε μικρή αύξηση των εξαγόμενων ποσοτήτων. Συγκεκριμένα το 2016 η χώρα μας κατατάσσεται στην 10η θέση μεταξύ των χωρών από τις οποίες εισάγει κρασί η Πολωνία με 160.000 κιβώτια 9 λίτρων ενώ στην ίδια θέση κατατάσσεται και το 2017 αλλά με 175.000 κιβώτια 9 λίτρων.

Μολονότι η πολωνική αγορά κρασιού είναι σχετικά νέα, ο ανταγωνισμός γίνεται ολοένα και πιο έντονος με την πάροδο του χρόνου. Λόγω του μικρού μεγέθους της αγοράς, μόνο λίγοι παίκτες έχουν καταφέρει να εξελιχθούν σε αγοραστές μείζονος σημασίας. Στο τμήμα της αγοράς που αντιστοιχεί στη διακίνηση μεγάλων ποσοτήτων κυριαρχούν λίγες μεγάλες επιχειρήσεις όπως οι Ambra (www.ambra.com.pl), Bartex-Bartol (www.bartex.com.pl), Domain Menada (www.domainmenada.pl), Partner Center (http://wina.net.pl) και CEDC (www.cedc.com).

‘Αξιο αναφοράς είναι το γεγονός ότι εισάγονται κρασιά όχι μόνον απευθείας από τις χώρες παραγωγής αλλά και μέσω τρίτων χωρών. Στην περίπτωση των μεγάλων οινοπαραγωγών χωρών ακολουθούνται παράλληλα και οι δύο διαδρομές. Οι ακόλουθες ενδεικτικές περιπτώσεις δίνουν το περίγραμμα αυτής της πραγματικότητας.

Κρασιά από την Κύπρο εισάγονται μέσω Γερμανίας.

Κρασιά από τις ΗΠΑ εισάγονται κατά πρώτο λόγο μέσω Γερμανίας (80%) και κατά δεύτερο απευθείας ή μέσω άλλων χωρών (Ην. Βασίλειο, Ιταλία, Βέλγιο, Τσεχία, Γαλλία και Σουηδία).

Κρασιά Ισπανίας, Ιταλίας, Γαλλίας, Χιλής, Πορτογαλίας και Αργεντινής εισάγονται κατά κύριο λόγο (>85%) απευθείας από τις αντίστοιχες χώρες. Μικρότερες ποσότητες κρασιών αυτών των χωρών εισάγονται μέσω Γερμανίας, Ην. Βασιλείου, Τσεχίας και Βελγίου.

Κρασιά Αυστραλίας και Ν. Αφρικής εισάγονται είτε απευθείας (>55%) είτε μέσω ενδιάμεσων χωρών και κυρίως μέσω Γερμανίας.

Επιπλέον, σημιεώνεται ότι η μη καταγεγραμμένη αγορά δεν είναι ευκαταφρόνητη στην Πολωνία, υπολογίζεται σε 20% γενικά για αλκοολούχα (λιγότερο για οίνους). Για παράδειγμα αναφέρεται ότι υπάρχουν ποσότητες παράνομης βότκας που εισέρχονται από τα ανατολικά σύνορα, ότι αυξάνεται η κατ’ οίκον παραγωγή φρουτώδους βότκας και συναφών ενώ στη Δυτική Πολωνία υπάρχουν μη καταγεγγραμμένες εισαγωγές οίνου.

Τα προβλήματα για τους Έλληνες εξαγωγείς

Η υστέρηση των ελληνικών εξαγωγών σε κρασί αποδίδεται, κυρίως, στους ακόλουθους παράγοντες:

– Ανταγωνισμός: Ο ανταγωνισμός είναι ιδιαίτερα έντονος σε μια ανερχόμενη αγορά 38,5 εκ. κατοίκων, αφού, όπως προαναφέρθηκε, εισάγονται κρασιά από όλες σχεδόν τις οινοπαραγωγούς χώρες

– Τιμή: Η τελική τιμή πώλησης των ελληνικών κρασιών υπερβαίνει σημαντικά τον μ.ό. των ανταγωνιστικών προϊόντων (το 85% της αγοράς λιανικής κινείται στην τιμή των 25 Ζλότυ)

– Προβολή / Αναγνωρισιμότητα: Η σχετικά υψηλή τιμή πώλησης των ελληνικών κρασιών δε συνοδεύεται από αυξημένη αναγνωρισιμότητα, η οποία θα δικαιολογούσε τη διαφορά στην τιμή. Οι Πολωνοί καταναλωτές θα ήταν ίσως διατεθειμένοι να προτιμήσουν το ακριβότερο ελληνικό προϊόν εάν η φήμη του ήταν εξίσου ελκυστική με εκείνη του γαλλικού ή του ισπανικού. Το ελληνικό brand name γίνεται βεβαίως θετικά δεκτό στην εδώ αγορά, καθώς τη χώρα μας επισκέφθηκαν σχεδόν 1.000.000 Πολωνοί το 2017. Ωστόσο, ειδικά στο σκέλος του κρασιού, δεν υπάρχει ούτε η «αναγνωρισμένη υπεροχή» των γαλλικών κρασιών ούτε η έντονη και συστηματική προβολή των ιταλικών και άλλων κρασιών, μέσω εκδηλώσεων, διαφημίσεων και άλλων δράσεων.

– Ομογένεια / Επιχειρήσεις: Δεν υπάρχει ελληνική ομογένεια του μεγέθους άλλων χωρών (π.χ. Γερμανία), που θα μπορούσε να υποστηρίξει αποτελεσματικά την αγορά ελληνικών κρασιών. Δεν υφίσταται, επίσης, ελληνική αλυσίδα supermarket, μέσω της οποίας θα μπορούσαν να διακινηθούν ευκολότερα τα ελληνικά προϊόντα. Για λόγους σύγκρισης, αναφέρεται ότι η αλυσίδα BIEDRONKA (συμφερόντων Jeronimo Martins) έχει διευκολύνει κατά πολύ την είσοδο των πορτογαλικών προϊόντων στην εδώ αγορά. Μικρός είναι ο αριθμός των ελληνικών εστιατορίων (30-40) που θα μπορούσαν να απορροφήσουν ποσότητες ελληνικών κρασιών. Δεν υφίστανται, τέλος, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων πολύ μικρής εμβέλειας, σημεία λιανικής πώλησης αποκλειστικά ελληνικών προϊόντων

– Κατηγοριοποίηση: Μια συχνά εμφανιζόμενη πρακτική δυσκολία αφορά την ταξινόμηση ελληνικών ποικιλιών (π.χ. Αγιωργίτικο, Αθήρι, Μαλαγουζιά, Μοσχάτο, Ξυνόμαυρο κλπ.) σε γνωστές κατηγορίες με τις οποίες είναι εξοικειωμένοι εισαγωγείς, πωλητές και καταναλωτές (Pinot Noir, Chardonnay, Cabernet Sauvignon, Merlot, Syrah κλπ.). Η ταξινόμηση αυτή, αν και δεν είναι συμβατή με την επιθυμητή εικόνα των διακριτών ελληνικών ποικιλιών, μπορεί να αποδειχθεί χρήσιμη, ιδίως στην περίπτωση της ένταξης των ελληνικών προϊόντων στα μενού εστιατορίων, δεδομένης της συγκριτικά μειωμένης αναγνωρισιμότητας των ελληνικών κρασιών.

Ανάλυση εξαγωγών – εισαγωγών

Προχωρώντας στη ανάλυση με βάση τη χώρα προέλευσης, η βρετανική αγορά οίνου έχει υποστεί μετάλλαξη σε σχέση με πριν 20 χρόνια. Ενώ κάποτε το εμφιαλωμένο γαλλικό κρασί διατηρούσε την πρωτοκαθεδρία, η κυριαρχία αυτή άρχισε σταδιακά να διαβρώνεται, τόσο από κρασιά του Νέου Κόσμου, όσο και από τον Παλαιό (Ιταλία, Ισπανία). Η Αυστραλία έγινε ο σημαντικότερος προμηθευτής βάσει όγκου στο Ηνωμένο Βασίλειο το 2004, ενώ η Ιταλία εξάγει, πλέον, μεγαλύτερες ποσότητες εμφιαλωμένου οίνου από τη Γαλλία. Αντίστοιχες μεταβολές έχουν υπάρξει και για άλλους προμηθευτές, όπως για παράδειγμα η μετεωρική άνοδος χωρών όπως η Αργεντινή.

Σχηματικά, η ανάλυση βάσει της χώρας προέλευσης θα εντόπιζε τρεις μεγάλες κατηγορίες εισαγωγέων. Στην πρώτη κατηγορία, εντάσσονται οι 11 σημαντικότερες χώρες-εξαγωγείς. Οι εισαγωγές οίνου από τον Παλαιό Κόσμο (Γαλλία, Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία, Γερμανία) γίνονται ως επί το πλείστον με τον παραδοσιακό τρόπο του εμφιαλωμένου οίνου. Οι εισαγωγές από το Νέο Κόσμο (Αυστραλία, Νέα Ζηλανδία, ΗΠΑ, Αργεντινή, Χιλή, Νότια Αφρική) γίνονται όλο και περισσότερο σε μορφή χύμα και εμφιάλωση εντός του Ηνωμένο Βασίλειο. Τα πιο ευκρινή παραδείγματα αυτής της τάσης είναι η Αυστραλία και οι ΗΠΑ.

Στη δεύτερη κατηγορία εντάσσονται χώρες με σαφώς μικρότερη, αλλά διακριτή εξαγωγική δραστηριότητα, όπως Αυστρία, Ουγγαρία, Ρουμανία, Λίβανος, Ελλάδα, Ισραήλ, Βουλγαρία, Μολδαβία (μόνο χύμα). Στην τρίτη κατηγορία είναι χώρες που καταγράφονται στα στατιστικά χωρίς οινική παραγωγή (μάλλον αφορά διεθνή διακίνηση οίνου/επανεξαγωγή και όχι εξαγωγή τοπικών προϊόντων), ενώ υπάρχουν δεκάδες χώρες με εξαγωγές αξίας κάτω του 1 εκατ. λιρών ετησίως.

Επίσης, μια σημαντική μεταβολή των τελευταίων ετών είναι η αλματώδης άνοδος των εισαγωγών κρασιού σε χύμα μορφή (συνήθως σε flexi-tanks ισοδύναμης χωρητικότητας 32.000 φιαλών) και εμφιάλωσή του στο Ηνωμένο Βασίλειο. Τα οφέλη για τους εδώ δραστηριοποιούμενους από την εισαγωγή χύμα είναι πολλά καθώς με τη μέθοδο αυτή μειώνεται το κόστος μεταφοράς, καθυστερείται η έναρξη της διάρκειας ζωής του κρασιού και μειώνεται ο κίνδυνος ζημιάς στις φιάλες.

Επιπρόσθετα, διαφοροποίηση παρατηρείται και στις κατηγορίες εισαγόμενου οίνου. Ενώ τα τελευταία έτη παρατηρείται αρνητική τάση ή στασιμότητα, αναφορικά με τον όγκο εισαγωγών ήρεμου οίνου (still wine), οι αφρώδεις οίνοι παρουσιάζουν σημαντική άνοδο λόγω της στροφής των καταναλωτών σε αυτό το είδος.

Για το 2018, οι ήρεμοι οίνοι σε εμφιαλωμένη μορφή αντιπροσωπεύουν το 63% της αξίας εισαγωγών και το 50% του όγκου, οι ήρεμοι οίνοι σε χύμα μορφή αντιπροσωπεύουν το 17% της αξίας και το 39% του όγκου, και οι αφρώδεις οίνοι το 21% της αξίας και το 11% του όγκου. Είναι χαρακτηριστικό των δομικών μεταβολών, ότι το 1996, οι εισαγόμενοι οίνοι σε μορφή χύμα αντιπροσώπευαν μόλις το 5% σε αξία και το 10% σε όγκο.

Σημειώνεται ότι τα τελευταία χρόνια έχει συντελεστεί μεγάλη μεταβολή, ως προς τη μορφή που εισάγεται ο οίνος στο Ηνωμένο Βασίλειο από συγκεκριμένες χώρες. Για χώρες όπως η Αυστραλία, η Νέα Ζηλανδία, οι ΗΠΑ, η Ν. Αφρική, η Χιλή και η Αργεντινή, η τάση είναι να εισάγεται ο οίνος σε χύμα μορφή και να εμφιαλώνεται επιτοπίως. Η τάση συνδέεται με την ελαχιστοποίηση του κόστους και τη βελτίωση του περιθωρίου κέρδους είτε μεγάλων οινοπαραγωγών είτε μεγάλων λιανεμπόρων, όπως τα σούπερ μάρκετ που προωθούν προιόντα ιδιωτικής ετικέτας σε πιο προσιτές τιμές.

Ακόμη αναφέρεται ότι, η Γαλλία συνεχίζει, παρά την πτωτική τάση της, να αποτελεί τη σημαντικότερη προμηθεύτρια χώρα εμφιαλωμένου ήρεμου οίνου σε αξία, ακολουθούμενη από την Ιταλία, την Ισπανία, τη Νέα Ζηλανδία και τη Χιλή. Η Ελλάδα βρίσκεται μεν στην 21η θέση, αλλά εάν ληφθεί υπόψη ότι καταγράφονται χώρες με πολύ μικρή οινική παραγωγή, αλλά έντονη συμμετοχή στη διεθνή διακίνηση οίνου (Ελβετία, Βέλγιο, Ολλανδία, Δανία, Ιρλανδία), ως παραγωγός χώρα, εκτιμάται, ότι βρισκόταν το 2018 στην 16η θέση της κατάταξης.

Αντιστοίχως, όσον αφορά τον όγκο, η Ιταλία βρίσκεται τα τελευταία χρόνια στην πρώτη θέση της κατάταξης ακολουθούμενη από τη Γαλλία και την Ισπανία. Η περίπτωση της Αυστραλίας είναι αξιομνημόνευτη καθώς στα μέσα του 2000 βρέθηκε στην κορυφή, αλλά έκτοτε υπέστη σημαντική πτώση, καθώς ο μεγάλος όγκος του αυστραλιανού κρασιού έρχεται πλέον σε χύμα μορφή και εμφιαλώνεται στην Αγγλία.

Σχετικά με τις μεταβολές στις εισαγωγές μεταξύ επιλεγμένων ετών, η αξία του εισαγόμενου εμφιαλωμένου ήρεμου οίνου μεταξύ 2017 και 2018 ήταν σχεδόν αμετάβλητη, παρά τη μείωση του όγκου κατά -9%. Η Γαλλία, π.χ. παρουσίασε το 2018 σε σχέση με το 2017 μείωση εξαγωγών κατά -21% σε όγκο, αλλά αύξηση 2% σε αξία. Σημαντική θετική μεταβολή στο ίδιο διάστημα παρουσίασαν χώρες όπως Αυστρία, Ρουμανία, Ελλάδα. Αντιθέτως, εάν η σύγκριση γίνει με πέντε έτη πριν ή ακόμα παλαιότερα βγαίνουν διαφορετικά συμπεράσματα. Σε σχέση για παράδειγμα με το 1996, οι γαλλικές εξαγωγές έχουν αυξηθεί μεν σε αξία κατά 52%, αλλά μειωθεί κατά -40% σε όγκο. Αντίστοιχα σημαντικές πτώσεις βάσει όγκου σημειώνουν οι Βουλγαρία (-96%), ΗΠΑ (-87%), Ρουμανία (-81%), Ελλάδα (-66%), Γερμανία (-40%) και Αυστραλία (-36%).10 Στον αντίποδα, χώρες του Νέου Κόσμου, όπως Νέα Ζηλανδία, Χιλή, Αργεντινή παρουσιάζουν εκρηκτική άνοδο τόσο σε όγκο όσο και σε αξία. Θετικές επιδόσεις στην ίδια περίοδο καταγράφουν και χώρες από τον Παλαιό Κόσμο, όπως Αυστρία, Λίβανος, Ισπανία και Ιταλία. Αξιοσημείωτη, επίσης, είναι η επάνοδος από το 2010 και μετά των κρασιών της Ρουμανίας.

Τέλος, αναφορικά με τα μερίδια η Γαλλία διατηρεί παραδοσιακά ένα μερίδιο 30% – 35% βάσει αξίας, παρότι έχει απολέσει σημαντικό μερίδιο επί του όγκου. Οι πρώτες 11 χώρες στην κατάταξη αντιστοιχούν στο 95,8% των συνολικών εισαγωγών εμφιαλωμένου ήρεμου οίνου επί της αξίας και 97% επί του όγκου. Το 2005 τα αντίστοιχα ποσοστά ήταν 97,5% και 98,2%, ένδειξη μιας μικρής και σταδιακής διαφοροποίησης από τους παραδοσιακούς προμηθευτές του παλαιού (Γαλλία, Ισπανία, Ιταλία, Γερμανία, Πορτογαλία) και του νέου (Νέα Ζηλανδία, Αυστραλία, Νότια Αφρική, Χιλή, Αργεντινή, ΗΠΑ) σε πιο μικρές χώρες παραγωγούς (Ουγγαρία, Αυστρία, Ρουμανία, Λίβανος, Ελλάδα, Ισραήλ, Βουλγαρία, κ.ά.).

Εντυπωσιακή η αύξηση εξαγωγών του ελληνικού μελιού στη Γαλλία

Η Ελλάδα έχει αυξήσει σημαντικά τις εξαγωγές μελιού προς τη Γαλλία, τα τελευταία χρόνια, με μέσο ετήσιο ρυθμό αύξησης 25,6% σε όρους αξίας και 37% σε όρους ποσότητας, σύμφωνα με την έρευνα του Γραφείου Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων της πρεσβεία της Ελλάδος στο Παρίσι.

Πιο συγκεκριμένα, οι πρώτοι δέκα προμηθευτές μελιού της Γαλλίας διαμορφώθηκαν ως εξής:

1. Ισπανία: με μερίδιο 23% επί των συνολικών εισαγωγών μελιού που πραγματοποίησε η Γαλλία το 2018 (σε όρους αξίας), η χώρα κατέχει την 1η θέση μεταξύ των προμηθευτών της Γαλλίας. Οι εξαγωγές της, συνολικής αξία 25,2 εκατ. ευρώ και ποσότητας περίπου 6 χιλ. τόνων εμφάνισαν πτώση κατά 15,4% και 7,8 αντιστοίχως σε σχέση με το 2017.

2. Βέλγιο: πραγματοποίησε εξαγωγές αξίας 19,6 εκατ. ευρώ και ποσότητας 6,3 χιλ. τόνων προς τη Γαλλία το 2018, μειωμένες κατά 5,4% και 17,5% αντιστοίχως. Το μερίδιο των βελγικών εξαγωγών ανήλθε σε 18% σε όρους αξίας και 19,6% σε όρους ποσότητας επί των συνολικών γαλλικών εισαγωγών μελιού.

3. Γερμανία: σε αντίθεση προς τις προηγούμενες χώρες, οι εξαγωγές μελιού της Γερμανίας προς τη Γαλλία αυξήθηκαν το 2018 κατά 17,6% σε όρους αξίας και 18,4% σε όρους ποσότητας και ανήλθαν σε 18,7 εκατ. ευρώ και 4,5 χιλ. τόνους, που αντιστοιχούν σε μερίδιο 17,1% και 14% αντιστοίχως επί των συνολικών εισαγωγών της Γαλλίας.

4. Ουκρανία: με εξαγωγές αξίας 9,1 εκατ. ευρώ και ποσότητας 4,7 χιλ. τόνων, η χώρα κατέγραψε αύξηση των εξαγωγών της κατά 4% σε αξία, παραμένοντας στα ίδια επίπεδα με το 2017 σε όρους ποσότητας. Οι επιδόσεις αυτές αντιστοιχούν σε μερίδιο 8,4% σε αξία και 14,8% σε ποσότητα επί των συνολικών εισαγωγών της Γαλλίας.

5. Ουγγαρία: οι εξαγωγές της κινήθηκαν σε αξία στα ίδια επίπεδα με αυτές της Ουκρανίας (9,1 εκατ. ευρώ), αντιστοιχώντας, ωστόσο, σε ποσότητα σημαντικά χαμηλότερη ύψους 2,4 χιλ. τόνων. Η χώρα κατέγραψε μικρές αυξήσεις τόσο ως προς την αξία των εξαγωγών της (2,3%) όσο και ως προς την ποσότητα (3,4%).

6. Πολωνία: με εξαγωγές μειωμένες κατά 3,5% σε όρους αξίας και 10,9% σε όρους ποσότητας, η χώρα κατέλαβε μερίδιο 4,5% και 6,1% αντιστοίχως επί των συνολικών εισαγωγών της Γαλλίας. Οι εξαγωγές της διαμορφώθηκαν σε 4,9 εκατ. ευρώ σε αξία και σχεδόν 2 χιλ. τόνους σε ποσότητα.

7. Ιταλία: οι εξαγωγές της προς τη Γαλλία ανήλθαν σε 4,5 εκατ. ευρώ και 584 τόνους, έχοντας μειωθεί σημαντικά κατά 23% και 34,7% αντιστοίχως σε σχέση με το 2017, και καταλαμβάνοντας μερίδιο 4,2% και 1,8% αντιστοίχως επί των συνολικών γαλλικών εισαγωγών.

8. Αργεντινή: σημαντική μείωση κατά 28% σε όρους ποσότητας κατέγραψαν οι εξαγωγές της χώρας προς τη Γαλλία το 2018, οι οποίες διαμορφώθηκαν σε 1,6 χιλ. τόνους. Σε όρους αξίας, η μείωση ήταν πιο ήπια της τάξης του 12,3%, με αποτέλεσμα αυτές να ανέλθουν σε 3,5 εκατ. ευρώ.

9. Ρουμανία: σημαντική μείωση κατά 20,8% σε όρους αξίας και 32% σε όρους ποσότητας κατέγραψαν και οι εξαγωγές της Ρουμανίας, οι οποίες ανήλθαν σε 2,5 εκατ. ευρώ και 614 τόνους, καταλαμβάνοντας μερίδιο 2,3% και 1,9% αντιστοίχως επί των συνολικών εισαγωγών της Γαλλίας.

10. Ελλάδα: η χώρα μας κατέλαβε τη 10η θέση μεταξύ των προμηθευτών της Γαλλίας, έχοντας επιτύχει εντυπωσιακή αύξηση των εξαγωγών της προς τη Γαλλία σε σχέση με το 2017 της τάξης του 42% σε όρους αξίας και σχεδόν 50% σε όρους ποσότητας. Οι ελληνικές εξαγωγές ανήλθαν σε 1,9 εκατ. ευρώ και 597 τόνους, καταλαμβάνοντας μερίδια 1,8% και 1,85% αντιστοίχως επί των συνολικών εισαγωγών μελιού της Γαλλίας.

Από τους υπόλοιπους προμηθευτές μελιού της Γαλλίας, αξίζει να σημειωθεί η θεαματική αύξηση των εξαγωγών της Νέας Ζηλανδίας κατά 460% σε όρους αξίας και 950% σε όρους ποσότητας, η οποία κατέλαβε τη 12η θέση μεταξύ των προμηθευτών της Γαλλίας, καθώς και οι σημαντικές αυξήσεις των εξαγωγών της Ουρουγουάης, του Μεξικού και της Ρωσίας (109%, 133% και 177% αντίστοιχα). Αντίθετα, τις σημαντικότερες απώλειες κατέγραψαν οι εξαγωγές της Βουλγαρίας, της Τουρκίας και της Κίνας, οι οποίες μειώθηκαν σε όρους αξίας κατά 43%, 66% και 50% αντιστοίχως.

Συμπερασματικά. αναφέρονται στην έρευνα τα εξής παρακάτω:

Η Γαλλία διαθέτει μεγάλη ποικιλία μελιού, με πάνω από 40 τύπους, και μία σημαντική εγχώρια παραγωγή, η οποία ανήλθε σε περίπου 17.000 τόνους το 2017. Ταυτόχρονα, οι Γάλλοι καταναλωτές βρίσκονται αρκετά υψηλά μεταξύ των μεγαλύτερων καταναλωτών μελιού στην Ευρώπη, καταναλώνοντας περίπου 40.000 τόνους μελιού ετησίως. Ως εκ τούτου, η χώρα εισάγει σημαντικές ποσότητες μελιού, προκειμένου να καλύψει το χάσμα μεταξύ εγχώριας παραγωγής και κατανάλωσης.

Το 2018, η Ελλάδα κατέλαβε τη 10η θέση μεταξύ των προμηθευτών της Γαλλίας, έχοντας επιτύχει εντυπωσιακή αύξηση των εξαγωγών της προς τη Γαλλία σε σχέση με το 2017 της τάξης του 42% σε όρους αξίας και σχεδόν 50% σε όρους ποσότητας. Οι ελληνικές εξαγωγές ανήλθαν σε 1,9 εκατ. ευρώ και 597 τόνους, καταλαμβάνοντας, ωστόσο, μόλις το 1,8% σε όρους αξίας και το 1,85% σε όρους ποσότητας επί των συνολικών εισαγωγών μελιού.

Ο χαμηλός όγκος εξαγωγών της Ελλάδας οφείλεται κυρίως στον έντονο ανταγωνισμό που υφίσταται από τις λοιπές χώρες παραγωγούς μελιού και ιδίως την Ισπανία, το Βέλγιο και τη Γερμανία.

Το ελληνικό μέλι, ωστόσο, είναι ιδιαίτερα υψηλής ποιότητας, χάρη στο ευνοϊκό κλίμα και τη σημαντική βιοποικιλότητα που διαθέτει η χώρα μας. Πρόκειται για ένα παραδοσιακό προϊόν με μεγάλη ιστορία και φήμη, το οποίο όμως ανταποκρίνεται στις σύγχρονες καταναλωτικές απαιτήσεις, και ιδιαίτερα των Γάλλων καταναλωτών, οι οποίοι αναζητούν προϊόντα που όχι μόνο είναι ωφέλιμα για την υγεία και διαθέτουν ανώτερη ποιότητα και γεύση, αλλά και υιοθετούν υπεύθυνες μεθόδους παραγωγής, που σέβονται το περιβάλλον, όπως τα βιολογικά.

Τα δίκτυα προώθησης των πωλήσεων που συγκεντρώνουν σημαντικές προοπτικές ανάπτυξης εστιάζονται στις αλυσίδες λιανικού εμπορίου, στα καταστήματα βιολογικών προϊόντων καθώς και στα ντελικατέσσεν. Οι τιμές διαφοροποιούνται σε αντιστοιχία με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά που προσθέτουν αξία στο προϊόν: (1) βιολογικός χαρακτήρας, (2) Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης (Π.Ο.Π). Τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά δυνητικά αποτελούν την κινητήριο δύναμη για το ελληνικό μέλι, καθώς το ελληνικό «brand- name» είναι διεθνώς γνωστό για την εξαιρετική του ποιότητα και γεύση. Επίσης, τα καταστήματα βιολογικών προϊόντων και ντελικατέσσεν απευθύνονται σε ένα καταναλωτικό κοινό υψηλού μορφωτικού επιπέδου με αυξημένη αγοραστική δύναμη, θετικά διακείμενο σε προϊόντα που θεωρεί υψηλής ποιότητας και κατεξοχήν υγιεινά, χωρίς να συναρτά την επιλογή του αυστηρά προς το ύψος της τιμής.

Κρίσιμα στοιχεία για την επιτυχή διείσδυση στη γαλλική αγορά αποτελούν η ανάδειξη του προϊόντος μέσω της καλαίσθητης συσκευασίας και ετικέτας, η σωστή τοποθέτηση του προϊόντος, καθώς και η στοχευμένη προώθηση και προβολή του προϊόντος.

Εν κατακλείδι, υφίστανται σημαντικά περιθώρια βελτίωσης του μεριδίου των Ελλήνων μελισσοκόμων στη γαλλική αγορά, καθώς η εγχώρια παραγωγή υπολείπεται σημαντικά της κατανάλωσης και η χώρα πραγματοποιεί αξιόλογες εισαγωγές για να καλύψει την εγχώρια ζήτηση