Tη σύγκληση νέας Συνόδου Κορυφής των χωρών του ευρώ τον ερχόμενο Μάρτιο ανακοίνωσε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Ντόναλντ Τουσκ, προκειμένου να συνεχιστεί η συζήτηση για τη μεταρρύθμιση της ευρωζώνης, με τον Economist να αναφέρει όλες τις νέες κινήσεις που θα απαιτηθούν προκειμένου η ευρωζώνη να ενδυναμωθεί περαιτέρω.
Όπως ανέφερε ο Τουσκ κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου που ακολούθησε μετά την τελευταία Σύνοδο Κορυφής της χρονιάς, στόχος είναι να ληφθούν οι «πρώτες αποφάσεις» τον Ιούνιο και γι’ αυτό τους επόμενους έξι μήνες οι υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης καλούνται να επικεντρωθούν στους τομείς που υπάρχει «σύγκλιση», δηλαδή στην ολοκλήρωση της τραπεζικής ένωσης και τη μετατροπή του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας σε ένα Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο.
H Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ δήλωσε την Παρασκευή, μετά το τέλος της Συνόδου Κορυφής, πως θέλει να καταλήξει με τη Γαλλία σε μια κοινή συμφωνία για τη θρυλούμενη αυτή μεταρρύθμιση.
Σε κοινή συνέντευξη τύπου με τον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν, η κα Μέρκελ υποστήριξε πως θέλει να υπάρξει μια συμφωνία με τη Γαλλία ως το Μάρτιο.
Όπως μεταδίδει το Reuters, η ίδια τόνισε πως η ανταγωνιστικότητα πρέπει να έχει κεντρικό ρόλο στη μεταρρύθμιση της ευρωζώνης, προσθέτοντας πως το χρήμα δεν βοηθάει σε όλα.
Ο κ. Μακρόν ανέφερε από την πλευρά του πως οι ηγέτες της ευρωζώνης πρέπει να συμφωνήσουν σε ένα οδικό χάρτη για τη μεταρρύθμιση της ευρωζώνης ως τον Ιούνιο. Ο Γάλλος πρόεδρος υπογράμμισε πως στόχος είναι να υπάρξει σύγκλιση με τη Γερμανία για το μέλλον της ευρωζώνης ως τον Μάρτιο.
Ο ίδιος επισήμανε πως δεν είπε ποτέ ότι αποτελεί προτεραιότητα του να συγκροτηθεί ένας κοινός προϋπολογισμός της ευρωζώνης που θα ανέρχεται σε ένα συγκεκριμένο ποσοστό του ΑΕΠ της ευρωζώνης. Όπως σημείωσε, η δημοσιονομική ικανότητα της ευρωζώνης θα καθοριστεί από κοινά έργα που θα εξελίξουν τα κράτη μέλη της ευρωζώνης.
«Οι συζητήσεις αναφορικά με τις υπόλοιπες ιδέες χρειάζονται περισσότερο χρόνο» τόνισε την Παρασκευή ο Τουσκ, σημειώνοντας ότι νέα Σύνοδος Κορυφής του ευρώ θα πραγματοποιηθεί το Μάρτιο.
«Κι όσον αφορά σε ιδέες για την μεταρρύθμιση της ευρωζώνης… έχουμε πολλές», σημειώνει το άρθρο:
Καταρχήν, έχουμε την Κομισιόν, η οποία παρουσίασε πριν 10 ημέρες το σχεδιό της για τη μεταρρύθμιση της ευρωζώνης επιλέγοντας μία χρονική στιγμή κατά την οποία οι δύο πρωταγωνιστές, η Γερμανία και η Γαλλία, είναι απόντες από τις ευρωπαϊκές εξελίξεις, λόγω της γερμανικής πολιτικής αποσταθεροποίησης που στερεί το Βερολίνο από μία ισχυρή κυβέρνηση.
Οι κύριοι άξονες των προτάσεων του προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ είναι η δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Νομισματικού Ταμείου, ο ορισμός ενός ‘’υπουργού Οικονομικων» της ευρωζώνης που θα είναι πρόεδρος του Eurogroup και αντιπρόεδρος της Επιτροπής και η ενεργοποίηση μηχανισμών τόσο για τη δημοσιονομική σταθερότητα, όσο και για την προώθηση διαρθρωτικών αλλαγών στα κράτη μέλη της ΕΕ.
Αναλυτικότερα η σημερινή δέσμη μέτρων που υιοθέτησε η Επιτροπή περιλαμβάνει τις εξης πρωτοβουλίες:
1. Πρόταση για τη σύσταση Ευρωπαϊκού Νομισματικού Ταμείου (ΕΝΤ) το οποίο θα εδράζεται στο νομικό πλαίσιο της ΕΕ και θα βασίζεται στην καθιερωμένη δομή του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ΕΜΣ). Η Επιτροπή αναφέρει πως κατά τα τελευταία χρόνια, ο ΕΜΣ έχει διαδραματίσει αποφασιστικό ρόλο στη διασφάλιση της σταθερότητας της ζώνης του ευρώ, παρέχοντας βοήθεια στα κράτη μέλη για να ανακτήσουν ή να διατηρήσουν την πρόσβαση στις αγορές κρατικών ομολόγων. Το ΕΝΤ αναμένεται, κατά την Επιτροπή, να βασιστεί στην αρχιτεκτονική του ΕΜΣ, με ουσιαστική διατήρηση των υφιστάμενων χρηματοπιστωτικών και θεσμικών δομών του, μεταξύ άλλων όσον αφορά τον ρόλο των εθνικών κοινοβουλίων. Κατ’ αυτόν τον τρόπο θα συνεχίσει να συνδράμει τα κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ που αντιμετωπίζουν χρηματοοικονομικές δυσχέρειες, τονίζει η Επιτροπή υπογραμμίζοντας επιπροσθέτως, ότι το ΕΝΤ θα παρέχει τον κοινό μηχανισμό ασφαλείας για το Ενιαίο Ταμείο Εξυγίανσης και θα ενεργεί ως δανειστής έσχατης ανάγκης για να διευκολύνει την ομαλή εξυγίανση των προβληματικών τραπεζών. Προβλέπεται επίσης ταχύτερη λήψη αποφάσεων σε επείγουσες περιπτώσεις και πιο άμεση συμμετοχή στη διαχείριση προγραμμάτων χρηματοδοτικής συνδρομής. Με την πάροδο του χρόνου, το ΕΝΤ θα μπορεί επίσης να αναπτύξει νέα χρηματοδοτικά μέσα, για παράδειγμα να υποστηρίξει πιθανή σταθεροποιητική λειτουργία. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο καλούνται από την Επιτροπή να εγκρίνουν αυτή την πρόταση έως τα μέσα του 2019.
2. Πρόταση για την ενσωμάτωση των ουσιωδών διατάξεων της Συνθήκης για τη Σταθερότητα, τον Συντονισμό και τη Διακυβέρνηση στο νομικό πλαίσιο της ΕΕ. Εν προκειμενω η Επιτροπή λαμβάνει υπόψη την κατάλληλη ευελιξία που προβλέπεται στο Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης, αλλά και ότι το 2012, τα κράτη μέλη της ΕΕ δεσμεύθηκαν νομικά να ενσωματώσουν τις ουσιώδεις διατάξεις της εν λόγω Συνθήκης στο δίκαιο της ΕΕ πέντε χρόνια μετά την έναρξη ισχύος της, που αντιστοιχεί στην 1η Ιανουαρίου 2018. Αυτό έχει ζητηθεί και από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Η πρόταση ενσωματώνει στο δίκαιο της Ένωσης τα κύρια στοιχεία της Συνθήκης για την υποστήριξη υγιών δημοσιονομικών πλαισίων σε εθνικό επίπεδο και συνάδει πλήρως με τους ισχύοντες κανόνες που ορίζονται στο πρωτογενές και παράγωγο δίκαιο. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο καλούνται να εγκρίνουν αυτή την πρόταση έως τα μέσα του 2019.
3. Ανακοίνωση σχετικά με τα νέα δημοσιονομικά μέσα για μια σταθερή ζώνη του ευρώ εντός του πλαισίου της ΕΕ που προσδιορίζει τον τρόπο με τον οποίο μπορούν να αναπτυχθούν ορισμένοι δημοσιονομικοί μηχανισμοί, ουσιαστικοί για τη ζώνη του ευρώ και το σύνολο της ΕΕ, στο πλαίσιο των υφιστάμενων και μελλοντικών δημόσιων οικονομικών της ΕΕ.
Το μεγαλεπήβολο σχέδιο Μακρόν
Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν ζητεί μεγαλύτερη δημοσιονομική ενοποίηση μεταξύ των 19 χωρών-μελών της Ευρωζώνης για να αντιμετωπισθούν τουλάχιστον ορισμένες από τις ατέλειες του ευρώ.
Δεδομένου ότι η Γερμανία φαίνεται ανοικτή στις εκκλήσεις του κ. Μακρόν, ίσως η πολιτική συγκυρία είναι ευνοϊκή για την αναδιάταξη του σχεδίου του ευρώ και την επανεκκίνηση της Ε.Ε. Ας δούμε τις προτάσεις που έχουν παρουσιασθεί και τα εμπόδια στα οποία προσκρούουν. Ο κ. Μακρόν έχει προτείνει τη θέσπιση προϋπολογισμού της Ευρωζώνης που θα διευκολύνει τη χρηματοδότηση των επενδύσεων με σκοπό την τόνωση της ανάπτυξης, τη χορήγηση έκτακτης οικονομικής βοήθειας και τον συντονισμό της Ευρωζώνης όταν αντιδρά σε οικονομικές κρίσεις. Οι εθνικοί προϋπολογισμοί θα παραμένουν στη διακριτική ευχέρεια των χωρών-μελών, αλλά αυτός ο κοινός πόρος ενός προϋπολογισμού της Ευρωζώνης θα μπορούσε να είναι ευεργετικός σε περιόδους οικονομικής δυσπραγίας. Θα βοηθούσε, άλλωστε, ώστε η ανάπτυξη της Ευρωζώνης να μην εξαρτάται πια τόσο από την ΕΚΤ. Θα δικαιούται πρόσβαση στα κονδύλια αυτού του προϋπολογισμού όποια χώρα συμμορφώνεται με τους κανόνες της Ευρωζώνης.
Η Γερμανίδα καγκελάριος έχει δηλώσει σύμφωνη με την ιδέα. Σε συνέντευξη Τύπου στις 13 Ιουλίου υπενθύμισε ότι είχε η ίδια προτείνει έναν μικρότερο προϋπολογισμό για την Ευρωζώνη εν μέσω της κρίσης χρέους το 2012, αλλά η ιδέα της απορρίφθηκε. Ο Γάλλος πρόεδρος έχει, επίσης, προτείνει να θεσπισθεί χαρτοφυλάκιο υπουργού Οικονομικών της Ευρωζώνης που θα τελεί υπό την εποπτεία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Σύσταση ενός ευρωπαϊκού ΔΝΤ από τις στάχτες του ESM
Μια από τις ιδέες που αναμένεται να προωθηθούν είναι ο νέος ρόλος του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας ως ενός «Ευρωπαϊκού Νομισματικού Ταμείου» [ως αντίβαρο στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο], μια θέση που ευαγγελίζονται και προωθούν από κοινού το Βερολίνο, το Παρίσι και η Κομισιόν.
Οι εμπνευστές του όλου σχεδίου δεν είναι άλλοι από την τετράδα Σόιμπλε-Μέρκελ-Γιούνκερ-Μακρόν.
Προσφάτως ο γάλλος πρόεδρος επανέλαβε τη θέση του υπέρ της ίδρυσης του Ευρωπαϊκού Νομισματικού Ταμείου και τάχθηκε εκ νέου υπέρ της θέσπισης θέσης υπουργού Οικονομικών της Ευρωζώνης.
Ουσιαστικά, η πρόταση Μακρόν «πατούσε» πάνω στην ιδέα του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε για τη δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Νομισματικού Ταμείου, το οποίο θα μπορούσε να προφυλάξει καλύτερα το κοινό νόμισμα σε περίπτωση νέων οικονμικών κρίσεων τύπου Ελλάδας.
«Η ευρωζώνη πρέπει να αποκτήσει ένα Νομισματικό Ταμείο. Τουλάχιστον αυτό πιστεύει ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Β. Σόιμπλε. Οι πιο επιφανείς υποστηρικτές της θέσης αυτής προέρχονται από το γερμανικό περιβάλλον: Ο πρόεδρος της Μπούντεσμπανκ Γενς Βάιντμαν και ο Κλάους Ρέγκλινγκ. Ελπίζουν με ένα Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο (ENT) να σώσουν όλη την ευρωζώνη», αναφέρει η Deutsche Welle.
Η ιδέα αυτή του, πλέον τέως, Γερμανού υπουργού Οικονομικών άρχισε να κυοφορείται ήδη από το 2010, όταν ξεκίνησε η ελληνική κρίση χρέους. Έμεινε όμως στο συρτάρι, επειδή η καγκελάριος Μέρκελ επέμεινε για τη συμμετοχή του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου στα προγράμματα διάσωσης χωρών που βρίσκονται σε κρίση.
«Η ιδέα του Σόιμπλε έχει ως στόχο να μειώσει τον κίνδυνο νέων κρίσεων. Θέλει να καταστήσει το ευρώ ανεξάρτητο από τις πολιτικές αλλαγές στα κράτη μέλη, ανεξάρτητο από τις εκλογές. Σε αντίθεση με το παρελθόν θα πρέπει να θεωρείται άνευ σημασίας για τη σταθερότητα του νομίσματος αν έρθει στην εξουσία μια αριστερή, μια φιλελεύθερη, μια συντηρητική ή ακόμη μια εθνικιστική κυβέρνηση. Για την περίπτωση που προκύψουν προβλήματα σε νομισματικό επίπεδο, θα πρέπει να ισχύουν οι ίδιοι αυτοματοποιημένοι μηχανισμοί», σημειώνει, επίσης, η γερμανική εφημερίδα Suddeutsche Zeitung.
Ειδικότερα, σύμφωνα με την πρόταση Σόιμπλε, οι χώρες που απειλούνται με πτώχευση θα πρέπει να λαμβάνουν ειδικό δάνειο-γέφυρα προκειμένου να εκπληρώσουν τις άμεσες υποχρεώσεις τους, διασφαλίζοντας παράλληλα την ομαλή λειτουργία της νομισματικής ένωσης. Ως αντάλλαγμα οι χώρες αυτές θα μπορούν να μειώσουν τα χρέη τους με συμμετοχή των πιστωτών.
Yπέρ της σύστασης ενός Ευρωπαϊκού Νομισματικού Ταμείου (ΕΝΤ) τάσσεται και η Γερμανίδα καγκελάριος, που θεωρεί πως ο ESM θα μπορούσε να οδηγήσει στο να διαδραματίσει ένα τέτοιο Ταμείο απέναντι σε μελλοντικά προβλήματα χωρών της Ευρωζώνης «μεγαλύτερο ρόλο, ενδεχομένως και τον μοναδικό».
«Τίποτα από όλα αυτά δεν θα είναι εύκολο, καθώς Γερμανοί και Ολλανδοί θα αποφύγουν κάθε απόφαση που θα παραπέμπει στην -φορολογούμενη- εκλογική τους βάση», γράφει το Economist.
«Ο Τουσκ εμφανίζεται αισιόδοξος πως θα έχουμε συμφωνία τον Ιούνιο του 2018. Οι Γερμανοί, πάλι, όχι», σημειώνει το δημοσίευμα.
«Μερικές φορές όμως το να έχεις βάλει χαμηλά τον πήχη των προσδοκιών σου δεν είναι δα και τόσο κακό. Kι αυτό γιατί βρισκόμαστε σε μια χρονική συγκυρία όπου επίκεινται ιταλικές εκλογές, επικρέμεται το φάντασμα του Brexit, η Πολωνική κυβέρνηση υποβαθμίζει την δικαιοσύνη, ενώ εκκρεμούν και δύσκολες συζητήσεις σε θέματα όπως το άσυλο, το προσφυγικό, η ευρωπαϊκή άμυνα και ο προϋπολογισμός της ευρωζώνης», συμπληρώνει το άρθρο, καταλήγοντας με νόημα πως «η Ε.Ε. πρέπει να επιλέξει τις μάχες που θα δώσει».
