Είναι γνωστή η πρόταση φωτιά της ΥΦΥΠΕΞ των ΗΠΑ Νούλαντ προς τους Τούρκους ότι θα ενταχθούν εκ νέου στο πρόγραμμα των αμχητικών 5ης γενιάς F-35, αρκεί να "διευθετήσουν" το θέμα με τους Ρωσικούς S-400

Σημειωτέον ότι το παραπάνω θέμα είχε τεθεί ξανά το 2023, με την μορφή της παρότρυνσης των ΗΠΑ προς την Τουρκία για αποστολή των S-400  της στην Ουκρανία, οπότε και η Ουάσιγκτον εισέπραξε ένα μεγαλοπρεπές όχι από τους "γείτονες".

Τώρα όμως τα πράγματα είναι διαφορετικά, αφού φαίνεται να πνέει "ούριος άνεμος" στις Αμερικανο-τουρκικές σχέσεις, μετά την αποδοχή εισόδου στο ΝΑΤΟ από τους Τούρκους της Σουηδίας και την επιβράβευσή τους από τον Μπάϊντεν με επικείμενη την πώληση των 40 F-16 BOCK-70  σε αυτούς.

Πόσο ρεαλιστικό σενάριο είναι τώρα η μεταφορά των τουρκικών S-400 στην Ουκρανία;

Σε αυτό το ερώρτημα επιχειρεί να απαντήσει   το οποίο επισημαίνει:

"Το θέμα της μεταφοράς των τουρκικών S-400 στην Ουκρανία δεν ανήκει τόσο πολύ στη σφαίρα των σχέσεων Τουρκίας-ΗΠΑ όσο σε αυτή των  Τουρκο-ρωσικών σχέσεων.

Η "απομάκρυνση" από τους Τούρκους των όπλων που αγοράζονται από τη Ρωσία θα είναι σημαντικό πλήγμα στις ρωσοτουρκικές σχέσεις, ενώ θα υπονομεύσει την εικόνα της Τουρκίας ως διαπραγματεύσιμου και αξιόπιστου εταίρου.

Η ικανότητα διαπραγμάτευσης με Ανατολή και Δύση και η προθυμία να κάνει κάτι τέτοιο είναι το χαρακτηριστικό της εξωτερικής πολιτικής του Ερντογάν.

Η αλληλεπίδραση μεταξύ Τουρκίας και Ρωσίας

 Αυτή καλύπτει ένα ευρύ φάσμα θεμάτων σε διάφορους τομείς δραστηριότητας (εξαγωγή σιτηρών και ενεργειακών πόρων, πυρηνική ενέργεια, τουρισμός, αποφυγή κυρώσεων) και διάφορα γεωπολιτικά σημεία αντιπαράθεσης (Ουκρανία, Συρία, Λιβύη, Καύκασος, Κεντρική Ασία, Σαχέλ).

Θεωρητικά, ο Ερντογάν θα μπορούσε να συζητήσει αυτό το θέμα με τους Ρώσους με τέτοιο τρόπο και με τέτοιες προτάσεις που θα μπορούσαν να ενδιαφέρουν τους Ρώσους.

Ωστόσο, είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς τις συνθήκες υπό τις οποίες ο Πούτιν θα συμφωνούσε οικειοθελώς σε ένα άλλο μαχαίρωμα  στην πλάτη από τον Ερντογάν, ειδικά πριν από τις εκλογές στη Ρωσία.

Η διμερής αλληλεπίδραση μεταξύ Ερντογάν και Πούτιν αφορά πάντα τη συζήτηση περίπλοκων ζητημάτων και πολύωρων διαπραγματεύσεων, που συχνά έχουν αρνητικό αντίκτυπο στην εικόνα και τη θέση του Πούτιν.

Σε αυτό το πλαίσιο, μπορεί να μας έρθει στο μυαλό η κατάρριψη του ρωσικού Su-24, η δολοφονία του Ρώσου πρέσβη στην Άγκυρα και η αναμονή του Πούτιν για τον Ερντογάν πριν από κοινές φωτογραφίες.

Πλήγμα στην "εικόνα" του Πούτιν

Η μεταφορά ρωσικών όπλων στην Ουκρανία από τον Τούρκο ηγέτη θα ήταν ένα απίστευτο πλήγμα για τη διεθνή και εγχώρια εικόνα του Κρεμλίνου και του Πούτιν προσωπικά.

Όμως οι συζητήσεις για τη μεταφορά των S-400 και η προσφορά των Αμερικανών είναι ένα ενδιαφέρον ατού για το παιχνίδι μεταξύ Τούρκων και Ρώσων, που εύστοχα έριξε η Νούλαντ στο τραπέζι την παραμονή της επίσκεψης του Πούτιν στην Τουρκία, που θα πιθανώς να πραγματοποιηθεί στις 12 Φεβρουαρίου (η ημερομηνία δεν είναι οριστική).

Η μεταφορά των S-400 στην Ουκρανία σε αντάλλαγμα για τα F-35 που είχαν παραγγελθεί προηγουμένως, από τη σκοπιά των Ρώσων, δεν είναι ένα εξωπραγματικό σενάριο, αλλά μια πιθανή και αρκετά σημαντική απειλή για τη ρωσική ομοσπονδία στον πόλεμο κατά της Ουκρανίας.

 Επιπλέον, υπάρχουν αρκετά νέα επιχειρήματα σε αυτό το στάδιο.

Η ανάπτυξη εγχώριων αντιαεροπορικών συστημάτων από την Τουρκία

Πρώτα απ 'όλα είναι οι επιτυχίες της Τουρκίας στην ανάπτυξη των δικών της συστημάτων αεράμυνας Hisar και SİPER μεσαίου και μεγάλου βεληνεκούς.

Η αγορά  S-400 στη Ρωσική Ομοσπονδία ήταν μια ενδιάμεση απόφαση με στόχο να καλύψει την έλλειψη τέτοιων συστημάτων αεράμυνας στην Τουρκία.

Τον Δεκέμβριο του 2023, η Τουρκία ξεκίνησε σε σειριακή παραγωγή συστήματα αεράμυνας SİPER μεγάλης εμβέλειας. Φήμες λένε ότι η πρόοδος της Τουρκίας στην ανάπτυξη αυτών των συστημάτων αεράμυνας επιτεύχθηκε με τον δανεισμό των τεχνολογιών των ρωσικών S-400, κάτι που είναι αρκετά πιθανό.

Επιπλέον, οι ΗΠΑ συμφώνησαν στην αγορά μαχητικών F-35 από την Ελλάδα με αντάλλαγμα την έναρξη της μεταφοράς σοβιετικών συστημάτων αεράμυνας στην Ουκρανία.

Η Δύση ενδιαφέρεται να διατηρήσει την ισορροπία μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας και να επιτρέψει την πώληση F-35 στην Τουρκία  που μαζί με την αποδυνάμωση της τουρκικής αεράμυνας είναι μια θέμα  διμερούς συνεργασίας που οι Ηνωμένες Πολιτείες ή το Ηνωμένο Βασίλειο θα είναι έτοιμοι να συνεχίσουν να συζητούν στο μέλλον.

Αυτή είναι μια λογική και προβλέψιμη κατεύθυνση της διπλωματίας τους, την οποία γνωρίζει η Ρωσική Ομοσπονδία.

Τι θα σήμαινε για την Ουκρανία η αποστολή των S-400 από την Τουρκία

Αν υποθέσουμε ότι η Τουρκία όντως συμφώνησε με την αμερικανική πρόταση και αγνόησε τις ανησυχίες των Ρώσων, τότε αυτό θα ήταν μια αρκετά καλή αύξηση των δυνατοτήτων της ουκρανικής αεράμυνας.

Τα επιχειρήματα σχετικά με την αδυναμία συντήρησης και την έλλειψη πυρομαχικών δεν είναι σοβαρά, αφού η επανεκπαίδευση των πληρωμάτων των  S-300 σε S-400 μπορεί να γίνει σχετικά γρήγορα.

Επιπλέον, οι Ένοπλες Δυνάμεις έχουν θετική εμπειρία στη χρήση κατεχόμενων ρωσικών συστημάτων αεράμυνας, του ίδιου Pantsir-S1.

Όσον αφορά το θέμα της συντήρησης και των πυρομαχικών, το σημαντικό είναι ότι πρόκειται για πρόσθετα συστήματα που θα μεταφερθούν με μια συγκεκριμένη ποσότητα πυρομαχικών και θα μπορούν να συνεισφέρουν θετικά με τον αριθμό των πυραύλων τους.

Έτσι  μπορεί να ενισχυθούν οι αντιαεροπορικές δυνατότητές των Ουκρανών ακόμη και με περιορισμένο αριθμό πυραύλων και ανταλλακτικών.

Είναι καλύτερο να έχουν ένα σύστημα αεράμυνας με περιορισμένα πυρομαχικά παρά να μην έχουν καθόλου, ειδικά τώρα που η Ουκρανία που δέχεται συνεχείς επιθέσεις με πυραύλους και UAV σε στρατιωτικές και πολιτικές υποδομές καθημερινά.

Τι μέλλει γενέσθαι

Εκτίμησή μας είναι ότι η Τουρκία δεν πρόκειται να στείλει τους S-400 στην Ουκρανία αφού αυτό θα ήταν ασυγχώρητο από τον Πούτιν.

Η πιθανότητα να δοθούν ωστόσο οι Ρωσικοί S-400  προκειμένου οι Τούρκοι να ενταχθούν στο πρόγραμμα των F-35 είναι σχετικά πιθανή, με επικρατέστερη την Αίγυπτο αρχικά , η οποία εισήλθε πρόσφατα στους BRICKS και την οποία ο Ερντογάν επιχειρεί να προσεγγίσει με απώτερο σκοπό την χάραξη ΑΟΖ μεταξύ τους στη ΝΑ Μεσόγειο στα πρότυπα του παράνομου τουρκολιβυκού μνημονίου.

Ο Ερντογάν επιθυμεί η οριοθέτηση  της τουρκικής ΑΟΖ με την Αίγυπτο να γίνει ανατολικότερα του 28ου μεσημβρινού περιλαμβάνοντας την θαλάσσια περιοχή μεταξύ Ρόδου-Καστελορίζου-Κύπρου, αφού η μεν οριοθέτηση των ΑΟΖ Ελλάδας-Αιγύπτου είναι μερική και τελειώνει δυτικότερα του εν λόγω μεσημβρινού, ενώ Ελλάδα και Κύπρος δεν έχουν οριοθετήσει τις ΑΟΖ τους, καλύπτοντας την συγκεκριμένη θαλάσσσια περιοχή.

Πεποίθησή μας είναι ωστόσο ότι οι Τούρκοι μάλλον "γέρνουν" στην απόκτηση 40 Eurofighter μαζί με  τα 40 F-16 BLOCK 70 των ΗΠΑ και συνέχιση του προγράμματος του εγχώριου μαχητικού τους 5ης γενιάς ΚΑΑΝ, παρά να αγοράσουν Αμερικανικά F-35.

Οι λόγοι είναι οικονομικοί αφού η κατασκευή του ΚΑΑΝ μαζί με  αγορά F-35 από τις ΗΠΑ είναι απαγορευτική για την κακή οικονομία της Τουρκίας, ενώ παράλληλα η Τουρκική Αεροπορία με F-16 και F-35 θα εξαρτιόταν αποκλειστικά από τις ΗΠΑ, υποθηκεύοντας την εξωτερική πολιτική  της ακροβασίας μεταξύ Ανατολής και Δύσης του Ερντογάν.