Η Ελλάδα ενισχύεται με σημαντικά ευρωπαϊκά κονδύλια για τον εκσυγχρονισμό της ηλεκτροπαραγωγής της, σε δύσκολους καιρούς για χρηματοδότηση επενδύσεων, μετά από τροπολογία του ευρωβουλευτή του ΠΑΣΟΚ Νίκου Ανδρουλάκη, που ψηφίστηκε στην ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, με τη στήριξη όλων των Ελλήνων και Κυπρίων ευρωβουλευτών.
Ο κ. Ανδρουλάκης, σε συνέντευξή του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, τονίζει ότι η χώρα μας στη δεκαετία 2021-2030 θα ωφεληθεί με 150-200 εκατομμύρια ετησίως, για επενδύσεις, όπως η ηλεκτρική σύνδεση της Κρήτης με την ηπειρωτική Ελλάδα και των νησιών του Αιγαίου με την ηπειρωτική Ελλάδα, καθώς και με επενδύσεις σε καθαρές μορφές ενέργειας.
Όπως τονίζει ο ίδιος, με την τροπολογία (που ψηφίστηκε στο πλαίσιο της συζήτησης για την τροποποίηση του Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών), ζητούσαμε την ένταξη και της Ελλάδας στο Ταμείο Εκσυγχρονισμού. Η εν λόγω τροπολογία δεν έγινε δυνατόν να «περάσει» στο στάδιο της Επιτροπής Περιβάλλοντος, καθώς συνάντησε τις αντιδράσεις των Ανατολικοευρωπαίων και κυρίως των Πολωνών, που ήταν οι κύρια ωφελούμενοι.
Αρχικά, προβλεπόταν να εντάσσονται στο Ταμείο οι χώρες με ΑΕΠ κάτω του 60% του ευρωπαϊκού μέσου όρου, με βάση το 2013, έτος που η Ελλάδα είχε λίγο παραπάνω, ενώ με την τροπολογία συνυπολογίστηκαν τελικά και τα έτη 2014 και 2015, όταν η Ελλάδα βρέθηκε κάτω από το 60%.
Την τροπολογία ψήφισαν οι Σοσιαλιστές, μεγάλο μέρος του ΕΛΚ και η Αριστερά, ενώ αντιστάθηκαν μέχρι τέλους οι Ανατολικοευρωπαίοι. Με την αλλαγή αυτή, η μόνη χώρα που εντάχθηκε επιπλέον στο Ταμείο Εκσυγχρονισμού είναι η Ελλάδα.
Ακολουθεί ολόκληρη η συνέντευξη:
Αυτή τη βδομάδα ψηφίστηκε στην ολομέλεια του ΕΚ μια τροπολογία σας στο πλαίσιο της αναθεώρησης του Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών, από την οποία επωφελείται η Ελλάδα με νέα ευρωπαϊκά κονδύλια για επενδύσεις στην ηλεκτροπαραγωγή
Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Πριν λίγους μήνες είχα καταθέσει στην Επιτροπή Περιβάλλοντος του ΕΚ δύο τροπολογίες για την ένταξη της Ελλάδας σε δύο ταμεία, τα οποία συστήνονται στο πλαίσιο της αναθεώρησης του συστήματος εμπορίας ρύπων. Αυτά προβλέπονται στο άρθρο 10γ και στο άρθρο 10δ.
Το πρώτο άρθρο προβλέπει ότι τα κράτη-μέλη, τα οποία το 2013 είχαν κάτω από το 60% του μέσου όρου του ευρωπαϊκού ΑΕΠ, μπορούν να χρησιμοποιούν ως και το 40% των εσόδων τους, από τη δημοπράτηση των δικαιωμάτων ρύπων (που θα μοιράζονται σε κάθε κράτος-μέλος) προκειμένου να τα δώσουν στους ηλεκτροπαραγωγούς τους, να επενδύσουν για εκσυγχρονισμό του παρόντος δικτύου τους, ή να κάνουν επενδύσεις σε ΑΠΕ και καθαρότερες μορφές ενέργειας. Σ αυτό το άρθρο είχαμε καταφέρει να ενσωματώσουμε την Ελλάδα.
Το Ταμείο Εκσυγχρονισμού, που συστήνεται με βάση το άρθρο 10δ,προέβλεπε επίσης την ένταξη των χωρών που είχαν κάτω από το 60% του μέσου ευρωπαϊκού ΑΕΠ με βάση το 2013. Οι χώρες αυτές θα μπορούσαν να χρηματοδοτηθούν από το ταμείο, το οποίο προικοδοτείται με το 2% των δικαιωμάτων σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, πάλι για να χρηματοδοτηθούν έργα υποδομής στον ηλεκτροπαραγωγικό τομέα.
Το πρόβλημα ήταν ότι το 2013 η Ελλάδα είχε λίγο πάνω από το 60% γι αυτό εμείς θέλαμε να περάσουμε ως ημερομηνίες υπολογισμού και το 2014 και το 2015, όταν η Ελλάδα ήταν κάτω από το 60%. Για το ταμείο 10γ, που επρόκειτο για εθνικά χρήματα ήταν σχετικά εύκολο, γιατί δεν υπήρχαν πολλές αντιδράσεις. Αλλά για το 10δ, το Ταμείο Εκσυγχρονισμού, που ήταν ευρωπαϊκά χρήματα και η πίττα θα έμενε η ίδια, άρα η μοιρασιά θα ήταν μικρότερη αν έμπαινε και η Ελλάδα, αντέδρασαν οι ανατολικές κυρίως χώρες, με προεξάρχουσα την Πολωνία, γι’ αυτό και στο στάδιο της Επιτροπής δεν μπορέσαμε να το περάσουμε.
Η Ομάδα των Σοσιαλιστών το στήριζε, αλλά υπήρξαν αντιδράσεις από το ΕΛΚ και την Ομάδα των Συντηρητικών οι οποίες έχουν μεγάλες αντιπροσωπείες από την Πολωνία και τις άλλες ανατολικές χώρες. Μετά την απόρριψη της τροπολογίας μας στην Επιτροπή, είπαμε ότι θα καταθέσουμε τροπολογία στην ολομέλεια. Καταφέραμε και μαζέψαμε τις αναγκαίες υπογραφές και με τη βοήθεια της κ. Σπυράκη – συγκεντρώσαμε 41 έναντι 38 ή του 5% των ευρωβουλετών που ήταν απαραίτητες- υπέγραψαν και άλλοι ευρωβουλευτές και από τον ΣΥΡΙΖΑ, καθώς και η κ. Σακοράφα, ο κ. Χουντής και οι Κύπριοι ευρωβουλευτές.
Τελικά, καταφέραμε να ψηφιστεί από την ολομέλεια με 374 ψήφους έναντι 299 κατά. Υπερψήφισαν οι Σοσιαλιστές, το ΕΛΚ σε μεγάλο βαθμό-εκτός από τους ανατολικοευρωπαίους ευρωβουλευτές- και η Ομάδα της Αριστεράς.
Τι σημαίνει αυτό για την Ελλάδα;
Με την ένταξή της στο Ταμείο Εκσυγχρονισμού, η Ελλάδα αποκτά πρόσβαση σε νέα ευρωπαϊκά χρήματα, ενώ του Ταμείου 10γ ήταν εθνικά χρήματα, από τον εθνικό προϋπολογισμό και γι αυτό ήταν πιο εύκολο. Μπορούμε να υπολογίσουμε ότι θα είναι γύρω στα 150-200 εκατομμύρια το χρόνο. Αυτό θα εξαρτηθεί από την τιμή που θα έχουν τα δικαιώματα ρύπων το 2021, όταν πουληθούν και χρηματοδοτήσουν το ταμείο και από την κατανομή που θα γίνει μεταξύ των χωρών. Θα εξαρτηθεί επίσης από τις εκπομπές αερίων που έχουν οι χώρες καθώς και από το ΑΕΠ τους.
Πώς μπορεί η Ελλάδα να τα αξιοποιήσει;
Τα χρήματα αυτά μπορούν να αξιοποιηθούν για την κατασκευή υποδομών στον ηλεκτροπαραγωγικό τομέα, όπως είναι η κατασκευή του υποθαλασσίου καλωδίου μεταξύ της Κρήτης και της ηπειρωτικής Ελλάδας και μεταξύ των νησιών του Αιγαίου και της ηπειρωτικής Ελλάδας καθώς και για εκσυγχρονισμό των ήδη υπαρχουσών μονάδων ηλεκτρικής ενέργειας.
Ποιοι φορείς μπορούν να εκμεταλλευτούν αυτή τη χρηματοδότηση;
Ολοι οι πάροχοι ηλεκτρικής ενέργειας, είτε η ΔΕΗ είτε κάποιος ιδιώτης. Ο πάροχος καταθέτει τη μελέτη στο συγκεκριμένο Ταμείο, το οποίο ελέγχεται από την ΕΚΤ, από εκπροσώπους των μελών και από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, οι οποίοι θα ελέγχουν τη συμβατότητα των προτεινόμενων επενδύσεων με τις απαιτήσεις του Ταμείου. Να είναι δηλαδή οι επενδύσεις χαμηλών εκπομπών αερίων άνθρακα.
Από πότε ισχύει αυτό;
Θα ισχύσει για τη δεκαετία 2021- 2030 και η μόνη χώρα που εντάχθηκε με την τροπολογία μας είναι η Ελλάδα. Ως τώρα είχαν ενταχθεί 10 χώρες και με την προσθήκη του 2014 και 2015 ως ετών βάσης, η μόνη χώρα που προστέθηκε στο Ταμείο είναι η Ελλάδα. Το Ταμείο αυτό αποτελεί μια μορφή αλληλεγγύης προς τις χώρες που έχουν μεγαλύτερα προβλήματα για να εκσυγχρονίσουν τον ηλεκτροπαραγωγικό τους τομέα. Το επιχείρημα της αλληλεγγύης αξιοποιήσαμε και εμείς, για να πείσουμε τους ευρωβουλευτές να υπερψηφίσουν την τροπολογία, παρά τις αρχικές αντιδράσεις ότι η προσθήκη της Ελλάδας θα ανέτρεπε τον αρχικό συμβιβασμό που είχε επιτευχθεί στην Επιτροπή.
Μάλιστα η ένταξή μας αποκτά ιδιαίτερη σημασία, καθώς στη δεκαετία 2021-30 οι τιμές στα δικαιώματα ρύπων αναμένεται ότι θα είναι πιο υψηλές. Αν δεν είχαμε πρόσβαση σ’ αυτά τα χρήματα, θα ήταν πολύ πιο δύσκολο να κάνουμε επενδύσεις και να εκσυγχρονίσουμε την ηλεκτροπαραγωγή μας. Τώρα η τιμή του δικαιώματος είναι κάτω από 10 ευρώ και υπολογίζεται ότι μετά το 2021- επειδή θα μειωθούν τα δικαιώματα και θα μπουν νέοι κανόνες – η τιμή του δικαιώματος θα πάει γύρω στα 20 ευρώ.
Με τα χρήματα του ταμείου, ένας επενδυτής μπορεί να μην πληρώνει τα δικαιώματα ρύπων για την ενέργεια που παράγει. Απαιτείται βέβαια να γίνει επένδυση και μάλιστα σε καθαρότερες μορφές ενέργειας, γιατί το ζητούμενο είναι η επίτευξη των περιβαλλοντικών στόχων της ευρωπαϊκής πολιτικής.
Ποιο είναι το επόμενο βήμα;
Τώρα ολοκληρώθηκε η διαδικασία σε επίπεδο ΕΚ. Αυτό που καταφέραμε είναι να γίνει θέση του ΕΚ, η Ελλάδα να είναι μέσα στο Ταμείο Εκσυγχρονισμού Το επόμενο βήμα είναι να καταλήξει και το Συμβούλιο στη δική του θέση και να ξεκινήσουν διαπραγματεύσεις μεταξύ των δύο νομοθετών, του Συμβουλίου και του ΕΚ. Οι διαπραγματεύσεις θα ξεκινήσουν επί προεδρία της Μάλτας και αναμένεται να ολοκληρωθούν εντός του 2017.
Σημειώνεται (ΣΣ) ότι οι επιχειρήσεις που στη διάρκεια ενός χρονικού ορίου(έτους) επιτυγχάνουν μειώσεις των εκπομπών τους κάτω των ορίων, μπορούν να πουλήσουν την πλεονάζουσα ποσότητα (σε μορφή δικαιωμάτων) σε άλλες επιχειρήσεις που είτε δεν κατάφεραν να τηρήσουν τα όρια είτε σε αυτές που το κόστος για μείωση των εκπομπών υπερβαίνει το κόστος αγοράς δικαιωμάτων. Οι επιχειρήσεις που εφαρμόζουν ήδη τεχνολογίες για τη μείωση των εκπομπών τους, επωφελούνται άμεσα από την πώληση δικαιωμάτων εκπομπών. Σε περίπτωση μη συμμόρφωσης προβλέπεται η επιβολή υψηλού προστίμου, σημαντικά υψηλότερου του κόστους αγοράς δικαιωμάτων. Το κύριο πλεονέκτημα με την εν λόγω αγοραπωλησία είναι η επίτευξη των περιβαλλοντικών στόχων με οικονομικότερο τρόπο.
