Εξαιτίας της ασφυκτικής κατάστασης που έχει δημιουργηθεί από τις συνεχιζόμενες μεταναστευτικές ροές, η Κυβέρνηση προχωρά σε νέα μέτρα φτιάχνοντας περισσότερα κέντρα φιλοξενίας, ενώ δίνει την δυνατότητα στους μετανάστες που θέλουν να φύγουν από την χώρα οικονομικό βοήθημα που δεν ξεπερνά τα 1000 ευρώ.
Η ασφυκτική κατάσταση που έχει δημιουργηθεί στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου, με τις προσφυγικές και μεταναστευτικές ροές να συνεχίζονται κανονικά, τις μαζικές αιτήσεις ασύλου να τροφοδοτούν μια χρονοβόρα γραφειοκρατική διαδικασία και τα φαινόμενα παραβατικότητας να θέτουν σοβαρά ζητήματα ασφάλειας, τα κέντρα κράτησης μοιάζουν μονόδρομος παρά τις αντίθετες προεκλογικές δεσμεύσεις του κυβερνώντος κόμματος.
Αλλωστε έχει περάσει αρκετός καιρός από την εποχή που ο σημερινός πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας ως αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης δεσμευόταν ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα κλείσει τα κέντρα κράτησης με την ανάληψη της εξουσίας και κορυφαία στελέχη του διαδήλωναν έξω από την Αμυγδαλέζα μαζί με μετανάστες ζητώντας να μπει λουκέτο.
Στο πλαίσιο αυτό, την περασμένη Τρίτη δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως η κοινή απόφαση των υπουργών Εσωτερικών και Υγείας Παναγιώτη Σκουρλέτη και Ανδρέα Ξανθού και των αναπληρωτών υπουργών Εσωτερικών, Οικονομίας και Ανάπτυξης και Οικονομικών, Νίκου Τόσκα, Αλέξη Χαρίτση και Γιώργου Χουλιαράκη, ίδρυσης Προαναχωρησιακού Κέντρου Κράτησης στη Σάμο. Πρόκειται για το 9ο κατά σειρά κέντρο κράτησης, μετά την έναρξη λειτουργίας του αντίστοιχου κέντρου στην Κω, δυναμικότητας 300 κρατουμένων, που θα κατασκευαστεί εντός των εγκαταστάσεων του στρατοπέδου «Πρώην Πεδίο Βολής Βαθέος Σάμου» και θα λειτουργεί ως υπηρεσία της Ελληνικής Αστυνομίας σε επίπεδο αστυνομικού σταθμού.
Στο σκεπτικό της απόφασης γίνεται αναφορά σε σχετικό έγγραφο του προϊσταμένου του Κλάδου Αλλοδαπών και Προστασίας Συνόρων του Αρχηγείου της ΕΛ.ΑΣ., «με το οποίο εισηγείται την άμεση και επείγουσα δημιουργία Προαναχωρησιακού Κέντρου Κράτησης Αλλοδαπών στη Σάμο και εκθέτει τους έκτακτους λόγους, τις απρόβλεπτες ανάγκες και κινδύνους προς τούτο». Το προκαλούμενο κόστος από την κατασκευή του κέντρου θα ανέλθει στις 600.000 ευρώ, ενώ τα λειτουργικά έξοδα για την τρέχουσα χρονιά εκτιμώνται σε 3,7 εκατ. ευρώ και για το 2018 σε 4,9 εκατ. ευρώ.
Οπως αναφέρει ο γενικός γραμματέας Δημόσιας Τάξης, Δημήτρης Αναγνωστάκης, στο προοίμιο της συμφωνίας συγχρηματοδότησης από ευρωπαϊκούς πόρους -κατά ποσοστό 75%- της λειτουργίας των κέντρων κράτησης με συνολική χωρητικότητα 6.627 ατόμων, «η εθνική πολιτική των επιστροφών εμπεριέχει τη διατήρηση της λειτουργίας των προαναχωρησιακών κέντρων κράτησης παράτυπων μεταναστών ως έσχατο μέσο για την αναγκαστική επιστροφή στην χώρα καταγωγής τους. Η εξασφάλιση των ανωτέρω κέντρων αποτελεί μέρος του συνολικού σχεδίου της αποτελεσματικής διαχείρισης των παράτυπων μεταναστών». Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του αρμόδιου υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής και βάσει της καταγραφής της περασμένης Πέμπτης, στην ελληνική επικράτεια βρίσκονται αυτή τη στιγμή συνολικά 62.270 πρόσφυγες και μετανάστες – στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου, όπου υφίσταται και το μεγαλύτερο πρόβλημα, φιλοξενούνται 14.759 άτομα.
Αναφορικά με τις αιτήσεις ασύλου που καταγράφηκαν στα νησιά από τις 20 Μαρτίου 2016 μέχρι τις 11 Ιουνίου 2017 στο πλαίσιο της Κοινής Δήλωσης Ε.Ε. – Τουρκίας, ο αριθμός τους έφτασε τις 19.970. Από τις αιτήσεις αυτές διεθνή προστασία έλαβαν 881 άτομα, ενώ για τη συντριπτική πλειονότητα των υπολοίπων έχει ξεκινήσει μακρά διαδικασία εξέτασης του αιτήματός τους σε δεύτερο βαθμό.
Για όσους πρόσφυγες και μετανάστες εισήλθαν στην ελληνική επικράτεια μετά τις 20 Μαρτίου 2016, με πρόσφατη απόφαση της διευθύντριας της Υπηρεσίας Ασύλου Μαρίας Σταυροπούλου ορίζεται ότι «στα δελτία αιτούντων διεθνή προστασία, τα οποία χορηγούνται από τις Περιφερειακές Υπηρεσίες Λέσβου, Ρόδου, Σάμου, Κω, Λέρου και Χίου, επιβάλλεται περιορισμός κυκλοφορίας των αιτούντων στα νησιά Λέσβο, Ρόδο, Σάμο, Κω, Λέρο και Χίο αντίστοιχα», περιορισμός που αίρεται εάν παραπεμφθεί η εξέταση της υπόθεσης σε περιφερειακή υπηρεσία της Υπηρεσίας Ασύλου της ηπειρωτικής Ελλάδας.
Οπως σημειώνεται από τον κ. Αναγνωστάκη, «λόγω των ιδιαίτερων συνθηκών που επικρατούν στα νησιά και της μεγάλης συσσώρευσης μεταναστευτικού πληθυσμού δημιουργείται ένα νέο πακέτο επανένταξης με στόχο την ενίσχυση των εθελοντικών επιστροφών από τα νησιά της Λέσβου, της Χίου, της Σάμου, της Λέρου και της Κω». Οπως σημειώνεται δε από τον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης, «το πακέτο ισοδυναμεί με επιπλέον βοήθεια σε μετρητά. Ενα επιπλέον ποσό, ύψους 500 ευρώ ανά δικαιούχο, δίνεται στο αεροδρόμιο λίγο πριν από την αναχώρηση.
Το συγκεκριμένο ποσό δεν αντικαθιστά αυτό που ήδη λαμβάνουν οι δικαιούχοι προ της αναχώρησης με στόχο την κάλυψη των βασικών αναγκών μετά την αναχώρησή τους από την Ελλάδα. Αντιθέτως, διπλασιάζει την παρεχόμενη βοήθεια που δίνεται στους δικαιούχους. Για παράδειγμα, κάποιος που έχει εγγραφεί στο πρόγραμμα Εθελοντικών Επιστροφών από το νησί της Λέσβου θα λάβει το ήδη προβλεπόμενο ποσό των 500 ευρώ συν την επιπλέον οικονομική βοήθεια των 500 ευρώ. Σύνολο, δηλαδή, 1.000 ευρώ».
Γενικότερα, το πρόγραμμα των υποβοηθούμενων εθελούσιων επιστροφών στοχεύει σε 16.200 αποχωρήσεις μέχρι το 2019 και έχει προϋπολογισμό 32,4 εκατ. ευρώ. Εξάλλου, μοχλός ενθάρρυνσης προς τους υποψήφιους αποχωρούντες θεωρούνται ταινίες που πρόκειται να γυριστούν, οι οποίες θα προβάλλουν το success story μεταναστών που εγκατέλειψαν την Ελλάδα και επέστρεψαν στην πατρίδα τους.
