Η Μαρία Πριματσένκο είναι μια από τους σημαντικότερους αυτοδίδακτους καλλιτέχνες του 20ου αιώνα και σύμβολο της Ουκρανικής εθνικής ταυτότητας.

Οι πίνακές της βρίσκονται στα μεγαλύτερα μουσεία της χώρας και έχει εμφανιστεί στα ουκρανικά γραμματόσημα.

Όμως, 25 χρόνια μετά το θάνατό της, η ρωσική εισβολή απειλεί την πολιτιστική κληρονομιά της. Το ουκρανικό υπουργείο πολιτισμού ανακοινωσε ότι κάποια από τα έργα της ήταν ανάμεσα σε εκείνα που καταστράφηκαν στο μουσείο της ιδιαίτερης πατρίδας της, το Ιβάνκιφ, 70 χιλιόμετρα βορειοδυτικά από το Κίεβο.

Το μουσείο τυλίχθηκε στις φλόγες μετά από επίθεση με πυρά πυροβολικού και τα πολύχρωμα έργα της ανακοινώθηκε αρχικά ότι χάθηκαν.

Λίγο αργότερα, όμως, άρχισαν να κυκλοφορούν πληροφορίες ότι τα έργα της Πριματσένκο σώθηκαν, καθώς τα έβγαλε από το μουσείο ένας κάτοικος της περιοχής. «Ένας ηρωικός κάτοικοςκατάφερε να απομακρύνει τα έργα από τη φωτιά», είπε εκπρόσωπος του Οικογενειακού Ιδρύματος Μαρία Πριματσένκο στο CNNi. Η δικηγόρος του ιδρύματος επιβεβαίωσε ότι διασώθηκαν 14 έργα. Όμως το ίδρυμα έχει χάσει κάθε επαφή με τον άντρα που έχει στην κατοχή του τα έργα, καθώς οι μάχες συνεχίζονται στα περίχωρα του Κιέβου.

«Μισούν τον πολιτισμό μας»

Η τέχνη της Πριματσένκο ανήκει στη σχολή του ναΐφ, ένας όρος που χρησιμοπιείται για τους αυτοδίδακτους καλλιτέχνες.

Η Πριματσένκο γεννήθηκε το 1908 από φτωχή οικογένεια. Το 1970 πήρε τον τίτλο του Καλλιτέχνη του Λαού της Ουκρανίας, όταν η χώρα ήταν μέρος της Σοβιετικής Ένωσης. Η δουλειά της αναγνωρίστηκε διεθνώς, όμως παρέμεινε προσηλωμένη στις ουκραικές της ρίζες.

Η εκτίμηση του Ρώσου Προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν ότι η Ουκρανία είναι ιστορικά και πολιτιστικά μέρος της Ρωσίας, εγείρει φόβους ότι οι Ρώσοι μπορεί να προσπαθήσουν να καταστρέψουν μέρος της πολιτιστικής της κληρονομιάς.

Η δικηγόρος του Ιδρύματος Πριματσένκο πιστεύει ότι το χτύπημα στο μουσείο της πόλης της ήταν στοχευμένο. «Προσπαθούν να καταστρέψουν τις ουκρανικές μας ρίζες, τις μισούν», είπε.

Περίπου το ένα τρίτο από τους 3.000 πίνακες της Πριματσένκο βρίσκονται σε μουσεία της Ουκρανίας και οι υπόλοιποι σε ιδιωτικές συλλογές της χώρας.

Περίπου 600 από τα έργα της βρίσκονται στο Εθνικό Μουσείο λαϊκής Τέχνης και Παράδοσης του Κιέβου και οι άνθρωποί του κάνουν ότι μπορούν για να σώσουν τα περίπου 80.000 εκθέματα.

Σύμβολο ελπίδας

Όταν έγινε γνωστή η καταστροφή του μουσείου τουΙβάνκιφ, ακτιβιστές και καλλιτέχνες απ' όλον τον κόσμο προσπαθούν να δημοσιοποιήσουν τη δουλειά της Πριματσένκο, σε ένδειξη αλληλεγγύης.

Στο Σεν Λούις του Μιζούρι, η καλλιτέχνης Μαρία Κάρμεν Νεχτ αναδημιούργησε την εικόνα σαν γκραφίτι πεζοδρομίου. Το ίδιο έργο προβλήθηκε σε έναν τοίχο του Όκλαντ στην Καλιφόρνια. Σε διαδήλωση στο Σαν Φρανσίσκο, μια ομάδα καλλιτεχνών δημιούργησε με την εικόνα μια μεγάλη τοιχογραφία, με το μήνυμα «Σταματήστε τον Πόλεμο στην Ουκρανία», ως λεζάντα.