Κάθε όνειρο μπορεί να πραγματοποιηθεί… αρκεί να είμαστε «καλά παιδιά». Μ’ αυτόν το μύθο μεγαλώσαμε και δεν έχουμε κανένα δικαίωμα να τον γκρεμίσουμε μπρος στα μάτια ενός μικρού παιδιού. Θα το κάνει μόνο του.

Όταν είναι έτοιμο, με τον δικό του τρόπο και τα δικά του όρια απομυθοποίησης. Η ψυχολόγος Μαρίνα Μόσχα εξηγεί το «γιατί» τονίζοντας πως «πίσω από την ύπαρξη του Άγιου Βασίλη είναι που κρύβεται η έννοια της αγάπης προς το «καλό» και η λάμψη των Χριστουγέννων». Ας την κρατήσουμε ζωντανή…

1. Γιατί χρειάζεται ο μύθος του Άγιου Βασίλη και μέχρι πότε πρέπει να τον συντηρούμε;

Θυμάμαι όταν ήμουν μικρούλα τις μαγικές εκείνες μέρες των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς… πόσο μου άρεσαν οι χάρτινες vintage φιγούρες με τον Άγιο Βασίλη, η λευκή γενειάδα και το καλοκάγαθο πρόσωπο…

Ακόμα νιώθω τη μαγεία και χαίρομαι σαν μικρό παιδί, περιμένοντας τον ερχομό του –συμβολικά πλέον! Στενοχωριέμαι όταν ακούω από μικρά παιδιά να κοροϊδεύουν άλλα παιδάκια λέγοντας με στόμφο πως «Δεν υπάρχει ο Άγιος Βασίλης!» και σκέφτομαι πόσα ενδεχομένως χάνουν από την μαγεία που όλοι μας έχουμε ανάγκη – έστω και σε μικρές δόσεις – πόσο μάλλον τα παιδιά!

Μεγαλώσαμε με τον μύθο του Άγιου Βασίλη και οι περισσότεροι τον έχουμε κρατήσει γλυκά μέσα μας ως εκείνον τον παππούλη που φροντίζει όλα τα παιδιά του κόσμου, μοιράζοντας δώρα χωρίς διακρίσεις με μόνο κριτήριο να είμαστε καλά παιδιά! Θα μου πείτε πως έτσι ενισχύουμε το στερεότυπο του καλού παιδιού και παρεμβαίνουμε στον παιδικό ψυχισμό… Δεν θα διαφωνήσω, αντίθετα θα συμπληρώσω μάλιστα πως επιβραβεύεται «το καλό παιδί», μέσα από ένα φαντασιωσικό κόσμο που συντηρεί τον μύθο. Ο μύθος του Άγιου Βασίλη και η μαγεία γύρω του καλλιεργεί στο παιδικό μυαλουδάκι εικόνες και το φέρνει πιο κοντά στην παράδοση. Μην μου πείτε πως δεν έχετε προσέξει την παιδική ανάγκη για την ύπαρξη του μαγικού και την αγάπη για τα παραμύθια! Δεν είναι τυχαία αυτή η ανάγκη, καθώς προσφέρει συναισθηματική ασφάλεια και οξύνει τις αισθήσεις… Έναν μύθο που δεν χρειάζεται εμείς οι μεγάλοι να τον γκρεμίσουμε, καθώς το παιδί όταν νιώσει έτοιμο θα το κάνει από μόνο του και με τον δικό του τρόπο…

2. Τι απαντάμε όταν το παιδί έρθει και μας πει: «Ένα παιδάκι στο σχολείο μου είπε ότι δεν υπάρχει. Αλήθεια ή ψέματα;»

Έρχεται το μικρό σας από το σχολείο και σας ξαφνιάζει, ανυπομονώντας για την απάντηση από εσάς που τα ξέρετε όλα! Ναι, μιλάμε προφανώς για τις ηλικίες στις πρώτες τάξεις του δημοτικού, όπου το παιδί αρχίζει και αποκτά καλύτερη επαφή με την πραγματικότητα και το μυαλουδάκι του σκέφτεται πιο λογικά. Άλλωστε, κάποια στιγμή το παιδί σας θα αρχίσει να αναρωτιέται για τα πιο …πρακτικά: «πως καταφέρνει και πηγαίνει σε όλα τα σπίτια; Αφού δεν έχουν όλα καμινάδες, πώς μπαίνει μέσα; Και πώς κινείται το έλκηθρο; Και αν αρρωστήσει;», ερωτήσεις που σπέρνουν όλο και περισσότερες αμφιβολίες στο μυαλουδάκι του! Αλήθεια ή ψέματα λοιπόν; Μπορείτε να του γυρίσετε πίσω την ερώτηση, ρωτώντας το ίδιο: «Εσύ τι πιστεύεις; Υπάρχει ή όχι;» και ανάλογα να συζητήσετε σύμφωνα με τα δικά του «πιστεύω» και τη δική του θεώρηση, χωρίς να φοβάστε πως θα χάσει την Χριστουγεννιάτικη μαγεία. Άλλωστε, όταν το παιδί κάνει αυτού του είδους την ερώτηση, συνήθως, είναι θέμα χρόνου να βάλει τέλος στο μύθο! Και αν δεν είναι ακόμη έτοιμο, το πιο πιθανό είναι να… αγνοήσει αυτό που μόλις έφτασε στα μικρά αυτάκια του!

3. Ποια απάντηση δεν πρέπει να δώσουμε ποτέ στο παιδί;

Κάποιοι γονείς από φόβο και άγχος μήπως και κάποιος άλλος προλάβει τα… μαντάτα στο παιδί τους, σπεύδουν να «κατεβάσουν» τον Άγιο Βασίλη από το βάθρο του, λέγοντας την αλήθεια και προσγειώνοντας ανώμαλα το παιδί τους που πιθανά να μην είναι και έτοιμο ακόμα να μάθει κάτι τόσο σημαντικό για εκείνο, έστω και αν βγαίνει από το στόμα των γονιών του. Κάποιοι άλλοι, θέλοντας να το δυναμώσουν, επειδή είναι υπέρμαχοι της αλήθειας και του ρεαλισμού, θεωρούν πως μαγεία στην εποχή μας δεν υπάρχει και ο ρομαντισμός είναι ξεπερασμένος ή κουβαλούν οι ίδιοι τραύματα, θέλουν και το παιδί τους «να γνωρίζει». Αποφύγετε λοιπόν τέτοιου είδους δηλώσεις· ελάτε πιο κοντά στη παιδική ψυχούλα και ακούστε την…

4. Είναι καλύτερο να μάθει από εμάς το παιδί την αλήθεια ή δεν έχει σημασία από πού θα προέλθει η αποκάλυψη της αλήθειας;

Αναρωτιέστε αν θα πρέπει να μάθει το αγγελούδι σας την αλήθεια από εσάς ή να την προστατέψετε όσο μπορείτε, μέχρι τουλάχιστον να βρεθεί ο «καλοθελητής» που θα του την αποκαλύψει. Τις περισσότερες φορές, την αλήθεια την μαθαίνει από το μεγαλύτερο αδελφάκι, ξαδελφάκι, από τον φίλο ή τον συμμαθητή που θα καυχηθεί για τις… γνώσεις του περί ύπαρξης του μύθου! Σημαντική δεν είναι από ποιον θα γίνει η αποκάλυψη της αλήθειας αλλά η διαχείρισή της. Εκείνη τη στιγμή, σίγουρα σας χρειάζεται για να του επιβεβαιώσετε αυτό που εκείνο στενοχωρημένο – συνήθως – ξεστομίζει και χρειάζεται να πενθήσει την απώλεια του μύθου, την απώλεια του μαγικού…

5. Τι πρέπει να κάνουμε αν δούμε το παιδί στεναχωρημένο;

Όπως προανέφερα, συνήθως η αποκάλυψη της μη ύπαρξης του Άι Βασίλη συνοδεύεται από στενοχώρια και θλίψη. Μπορείτε να το ρωτήσετε πώς νιώθει και να μοιραστείτε μαζί του τη δική σας παιδική εμπειρία… Δώστε του χρόνο και μην προσπαθήσετε να το σπρώξετε να νιώσει καλύτερα. Το παιδί σας βιώνει μια απώλεια, την απώλεια της μαγείας, θα μπορούσαμε να πούμε συμβολικά. Μην προσπαθήσετε, επίσης, να υποτιμήσετε αυτό που αισθάνεται, ούτε και να το κοροϊδέψετε φυσικά, αν δεν θέλετε να χάσετε την εμπιστοσύνη του! Ήδη, νιώθει περίεργα και μαζί σας που του κρύψατε την αλήθεια και του λέγατε ψέματα τόσο καιρό…

6. Με τι μπορούμε να «αντικαταστήσουμε» το χαμένο όνειρο του Άγιου Βασίλη;

Τα παιδιά στις μικρές ηλικίες λατρεύουν οτιδήποτε τελετουργικό. Πίσω λοιπόν από την ύπαρξη του Άι Βασίλη, κρύβεται ο ερχομός των δώρων για παράδειγμα, αλλά και η έννοια της αγάπης προς το «καλό» και τους άλλους, ο συμβολισμός των Χριστουγέννων και η λάμψη τους… Μετά την αποκάλυψη, το τελετουργικό αυτό μπορεί να μεταφερθεί μέσα από άλλους τρόπους έκφρασης, όπως η συναισθηματική έκφραση μέσα από την προσφορά σε συγγενικά άτομα ή σε άλλα παιδάκια, οι  ζωγραφιές αλλά και οι ώρες που το παιδί θα περάσει με τον γονιό μέσα από μία αίσθηση πληρότητας, δικής τους μαγείας και χαράς.

7. Πώς θα διδάξουμε σε ένα παιδί ότι ο Άγιος Βασίλης «βρίσκεται» μέσα στον καθένα μας;

Μπορείτε να του πείτε την ιστορία του Άι Βασίλη, να μιλήσετε για τον συμβολισμό του και πώς εξαρτάται από εμάς αν θέλουμε να τον έχουμε μέσα μας ή να τον τοποθετήσουμε στην ανυπαρξία! Αν έχει συμβεί απώλεια παππού-γιαγιάς ή και ενός κατοικιδίου, μπορείτε να την παρομοιάσετε λέγοντας: «και ο παππούς δεν βρίσκεται μαζί μας, υπάρχει όμως στην καρδιά μας, ίσως έρχεται και στα όνειρά μας… έτσι και ο Άγιος Βασίλης! Και εσύ θα επιλέξεις αν θέλεις να υπάρχει μέσα σου ή όχι!».