Σύμφωνα με τη «Wall Street Journal», η κίνηση αυτή σηματοδοτεί την προσπάθεια της Ρωσίας να διατηρήσει τη στρατιωτική παρουσία της στη Μέση Ανατολή μετά την κατάρρευση του καθεστώτος του συμμάχου της, Μπασάρ Αλ Άσαντ, που διέφυγε στη Μόσχα.
Όπως αναφέρει το δημοσίευμα της αμερικανικής εφημερίδας, ρωσικά μεταγωγικά αεροσκάφη έχουν μεταφέρει εξοπλισμό αεράμυνας, συμπεριλαμβανομένων ραντάρ για τα συστήματα αναχαίτισης S-400 και S-300, από τη Συρία σε βάσεις στην ανατολική Λιβύη, που τελούν υπό τον έλεγχο του υποστηριζόμενου από τη Μόσχα Λίβυου πολέμαρχου Χαλίφα Χαφτάρ, με ειδικούς να ανησυχούν για τις επιπτώσεις που μπορεί να έχουν οι κινήσεις του Κρεμλίνου για το περιβάλλον ασφάλειας στη Μεσόγειο και την πιθανότητα ανάφλεξης του εμφυλίου στη χώρα της Βόρειας Αφρικής.
Εγκαταλείπει η Ρωσία τη Συρία;
Πέρα από τα συστήματα αεράμυνας, πλοία του ρωσικού Πολεμικού Ναυτικού απέπλευσαν από τη ναυτική βάση στην Ταρτούς της Συρίας δύο ημέρες πριν από την πτώση του καθεστώτος Άσαντ.
Ρώσοι αξιωματούχοι έχουν αρνηθεί τα περί αποχώρησης των ρωσικών δυνάμεων από τη Συρία, αναφέροντας ότι διαπραγματεύονται με τη νέα ηγεσία της χώρας για τις βάσεις τους στην Ταρτούς και στη Χμεϊμίμ.
Μέχρι στιγμής, τόσο η Χαγιάτ Ταχρίρ αλ Σαμ (ΧΤΣ), που ηγήθηκε της προέλασης των Σύρων ανταρτών προς τη Δαμασκό, όσο και η Ρωσία έχουν προσεγγίσει ρεαλιστικά το θέμα στις διαβουλεύσεις, σύμφωνα με τον αναλυτή Νανάρ Χαβάτς της δεξαμενής σκέψης Crisis Group.
«Αυτή τη στιγμή η Ρωσία επιχειρεί υπό την προστασία της ΧΤΣ, με δυνάμεις της τελευταίας να προστατεύουν τις ρωσικές αυτοκινητοπομπές που κινούνται προς τις δύο βάσεις. Αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η Ρωσία έπαιξε σημαντικό ρόλο στη μάχη κατά της ΧΤΣ» δήλωσε στην Deutsche Welle, και αυτό εγείρει ερωτήματα για τη μελλοντική στρατιωτική παρουσία της Ρωσίας στη Συρία.
Μετακίνηση ρωσικών δυνάμεων στη Λιβύη;
Οι αναλυτές επισημαίνουν ότι ο τελικός προορισμός των πλοίων του ρωσικού Πολεμικού Ναυτικού, που απέπλευσαν από την Ταρτούς, θα είναι ένας σημαντικός δείκτης ως προς το πού κατευθύνεται πλέον η Ρωσία, ειδικά αν τα πολεμικά σκάφη ελλιμενιστούν στο λιβυκό λιμάνι του Τομπρούκ.
Στην παρούσα φάση όλα κινούνται στη σφαίρα των εικασιών, λέει ο Τζαλέλ Χαρσάουι, πολιτικός επιστήμονας και ειδικός σε θέματα που αφορούν στη Λιβύη του Royal United Services Institute for Defense and Security Studies (RUSI), που εδρεύει στη Βρετανία.
Ανεξάρτητα από το αν παραμείνουν ή όχι οι ρωσικές δυνάμεις στη Συρία, ορισμένα αδιαμφισβήτητα γεγονότα θα αλλάξουν τον τρόπο λειτουργίας τους στη χώρα, σημειώνει.
«Δεν θα απολαμβάνουν πλέον το ίδιο επίπεδο άνεσης, ασφάλειας και σιγουριάς όπως πριν. Θα δυσκολεύονται να εγγυηθούν τη δική τους υλικοτεχνική υποστήριξη. Γνωρίζουν επίσης ότι όταν διευθύνει κάποιος μια [ξένη] βάση χρειάζεται τη φιλική στάση των γύρω κοινοτήτων και του κράτους, όσον αφορά στην ανταλλαγή πληροφοριών. Όλα αυτά έχουν χαθεί πλέον», εξηγεί.
Τίποτε δεν είναι ξεκάθαρο αναφορικά με τις προθέσεις της Ρωσίας, συμφωνεί ο Βόλφγκανγκ Λάχερ του Γερμανικού Ινστιτούτου Διεθνών Υποθέσεων. «Εξ όσων μπορώ να πω μέχρι στιγμής, δεν βλέπουμε ακόμη μια άμεση μετακίνηση μεταξύ των ρωσικών βάσεων στη Συρία και τη Λιβύη. Αλλά προφανώς όσο επισφαλέστερες γίνονται οι βάσεις στη Συρία, τόσο αυξάνει η σημασία της Λιβύης».
Ήδη πριν από την πτώση του Άσαντ η Λιβύη είχε ενταχθεί στις προτεραιότητες της Ρωσίας. Σύμφωνα με τη βρετανική εφημερίδα «Telegraph», η Μόσχα ενίσχυσε τα μέτρα άμυνας γύρω από τις αεροπορικές βάσεις της στη βορειοαφρικανική χώρα, έκτισε νέα κτίρια και μετέφερε οπλικά συστήματα.
Απειλή για το ΝΑΤΟ
Αν η Ρωσία πείσει τον Χαφτάρ να της επιτρέψει να δημιουργήσει μια πιο μόνιμη βάση στη Λιβύη, αυτό θα συνιστούσε μεγάλη πρόκληση για το ΝΑΤΟ.
«Οι Ρώσοι ήθελαν εδώ και αρκετά χρόνια μια ναυτική βάση στη Λιβύη και ο κύριος στόχος της αμερικανικής πολιτικής στη χώρα την τελετυαία διετία ήταν να το αποτρέψει. Μέχρι στιγμής ο Χαφτάρ προσπάθησε να ισορροπήσει μεταξύ των διαφόρων ξένων υποστηρικτών του για να μην εξαρτάται μόνον από έναν» λέει ο Λάχερ, σημειώνοντας ότι οι τρέχουσες εξελίξεις έχουν φέρει σε πολύ δυσχερή θέση τον Λίβυο πολέμαρχο.
Από την πλευρά του, ο Χαρσάουι παρουσίασε δύο πιθανά σενάρια αναφορικά με τις επόμενες κινήσεις της Ρωσίας. Στο πρώτο θα διατηρήσει τις δυνάμεις της στη Συρία, αλλά το κόστος θα είναι αρκετά μεγάλο. Στο δεύτερο, η άδεια του Χαφτάρ στη Μόσχα να πατήσει σταθερά πόδι στη Λιβύη θα γίνεται ολοένα και πιο εμφανής.
Σε αυτό το στάδιο, ορισμένες δυνάμεις, π.χ. εντός του ΝΑΤΟ, που αντιτίθενται στην εδραίωση των Ρώσων στη Λιβύη, μπορεί να οργανώσουν αποστολές δολιοφθοράς ή να εκπαιδεύσουν μαχητές που πολεμούν τις δυνάμεις του Χαφτάρ.
