Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι στοιχεία και εικόνες από την καθημερινή μας ζωή πιθανότητα επηρεάζουν τα όνειρά μας. Αλλά, αν βλέπετε τους ίδιους εφιάλτες ξανά και ξανά, ίσως θα πρέπει να…ακούσετε τον εγκέφαλό σας, γιατί έχει κάτι να σας πει.
Ενώ υπάρχουν πολλές πηγές, όπως ο ονειροκρίτης, που προσφέρουν πληροφορίες για το τι συμβαίνει στο μυαλό μας κατά τη διάρκεια του ύπνου, μια πρόσφατη επιστημονική μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Motivation and Emotion» κατέδειξε μια σύνδεση μεταξύ των επαναλαμβανόμενων «κακών» ονείρων και της απογοήτευσης που προέρχεται από τις ανικανοποίητες ψυχολογικές ανάγκες. Με επικεφαλής τον Netta Weinstein, καθηγητή της κοινωνικής και περιβαλλοντικής ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Κάρντιφ, μια ομάδα ψυχολόγων ξεκίνησε να διερευνά τη σχέση μεταξύ εφιαλτών και την εκπλήρωση τριών βασικών ψυχολογικών αναγκών: της αυτονομίας, της ικανότητας και του συναισθήματος της επαφής-επικοινωνίας με άλλους ανθρώπους.
Στην πρώτη από τις δύο μελέτες, οι ερευνητές ζήτησαν από 200 εθελοντές να τους πουν εάν έβλεπαν κάποιον από εννέα συνηθισμένους εφιάλτες και έπειτα, πόσο συχνά τους βίωναν. Στους συνηθισμένους εφιάλτες περιελάμβαναν την πτώση, την επίθεση ή την καταδίωξη, τη φοβία που σε «παγώνει», την αδυναμία απόδρασης, την παρουσία πυρκαγιάς, το να εκτίθεσαι γυμνός δημόσια, την επανειλημμένη προσπάθεια να κάνεις κάτι, την αποτυχία, τη μη κατάλληλη ενδυμασία και την αργοπορία.
Τα πιο συνηθισμένα επαναλαμβανόμενα όνειρα ήταν αυτά που περιελάμβαναν επιθέσεις ή καταδιώξεις, την αίσθηση ότι πέφτεις, και το φόβο που σε «παγώνει».
Στη δεύτερη μελέτη, 110 συμμετέχοντες συμμετείχαν σε μια έρευνα που αξιολογούσε, εάν οι ψυχολογικές ανάγκες τους ικανοποιούνταν. Για τρεις ημέρες, ανέφεραν εάν αισθάνονταν ικανοποίηση ή απογοήτευση κάθε βράδυ ενώ κρατούσαν και ημερολόγιο για τα όνειρα που έβλεπαν το διάστημα εκείνο. Η καθημερινή καταγραφή των ονείρων τους έδειξε ότι τα άτομα που ήταν απογοητευμένα ανέφεραν συχνότερα αρνητικά όνειρα.
Οι ερευνητές κατέληξαν με βάση και τις δυο έρευνες ότι η μη ικανοποίηση των ψυχολογικών αναγκών των ανθρώπων μπορεί να διαδραματίσει κεντρικό ρόλο στην πρόκληση εφιαλτών και ότι οι ψυχολογικές εμπειρίες, είτε είναι θετικές είτε αρνητικές, αντικατοπτρίζονται στα όνειρά μας.
