Κρίσιμη είναι η κατάσταση στην κυπριακή ΑΟΖ. Οι Τούρκοι έχουν αποδείξει ότι μπορούν να τραβήξουν το σχοινί της έντασης και να φτάσουν έως το «θερμό επεισόδιο». Το ερώτημα είναι ποιος μπορεί να σταματήσει τις προκλήσεις τους και την αμφισβήτηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κύπρου, μιας χώρας μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τη στιγμή που ετοιμάζεται για την εξόρυξη του φυσικού αερίου.
Ξεκινάμε κατ’ αρχήν από τα δεδομένα που έχουμε. Η Άγκυρα δείχνει μία επικίνδυνη κλιμάκωση στα νερά της κυπριακής ΑΟΖ. Αποκορύφωμα (μέχρι τώρα) να απειλήσει με casus belli όχι μόνο την Κύπρο, αλλά και τις δύο εταιρείες, την ENI και την Total, που έχουν αποκτήσει τα δικαιώματα έρευνας και εκμετάλλευσης του οικοπέδου 6. Έστειλε σχετικό έγγραφο στον ΟΗΕ αμφισβητώντας την κυπριακή ΑΟΖ και διεκδικώντας το οικόπεδο 6 ως μέρος της «τουρκικής υφαλοκρηπίδας».
Απίστευτη πρόκληση. Ισχυρίζεται επί της ουσίας η Τουρκία ότι όλη η κυπριακή ΑΟΖ της ανήκει, εκτός των εθνικών χωρικών υδάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας. Συνέπεια αυτού είναι ότι έχει δικαίωμα να πραγματοποιήσει έρευνες και βεβαίως να «εκδιώξει» απ’ αυτή τις εταιρείες που έχουν συμβληθεί με την Κυπριακή Δημοκρατία προκειμένου να προχωρήσουν σε εξόρυξη φυσικού αερίου.
Η Τουρκία επίσης, προβαίνει το τελευταίο διάστημα σε συνεχή έκδοση NAVTEX για τη διεξαγωγή ασκήσεων με πραγματικά πυρά εντός της κυπριακής ΑΟΖ και κοντά στα οικόπεδα 6, 10 και 11. Μία ακόμη τέτοια άσκηση θα πραγματοποιήσει σήμερα. Φαίνεται δηλαδή να διατηρεί επί μονίμου βάσεως πολεμικά πλοία στην περιοχή και την ίδια στιγμή έχει στείλει το ερευνητικό σκάφος «Barbaros» να κάνει τις δικές του βόλτες στην περιοχή.
Πώς λοιπόν θα αντιμετωπιστεί η τουρκική προκλητικότητα; Στο παρελθόν, όταν είχε προκύψει και πάλι (τέλη του 2014) ένταση, η Ελλάδα είχε αποφασίσει να συνδράμει την Κύπρο με μία φρεγάτα και ένα υποβρύχιο τα οποία έστειλε στην κυπριακή ΑΟΖ στο πλαίσιο Νατοϊκών και Ευρωπαϊκών δυνάμεων αντίστοιχα. Αρκούν όμως αυτά αν η Τουρκία αποφασίσει να στείλει επιπλέον δυνάμεις στην κυπριακή ΑΟΖ προκειμένου να προκαλέσει μία κρίση; Η απάντηση είναι πώς όχι.
Η Κύπρος είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα θέσει θέμα παραβίασης των κυριαρχικών της δικαιωμάτων ως μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, την παραβίαση του διεθνούς δικαίου και άτυπα θα ζητήσει τη συνδρομή της Αιγύπτου και του Ισραήλ, αφού έχει δημιουργηθεί άξονας αξιοποίησης των κοιτασμάτων υδρογονανθράκων στην ανατολική Μεσόγειο. Δεν είναι τυχαίο ότι την επιχείρηση αμφισβήτησης της κυπριακής ΑΟΖ η Άγκυρα την έχει ονομάσει «Ασπίδα της Ανατολικής Μεσογείου» κατά το «Ασπίδα του Ευφράτη».
Ο μεγάλος κίνδυνος ωστόσο είναι αυτός του «τετελεσμένου» από την Τουρκία στην κυπριακή ΑΟΖ. Αυτό το «τετελεσμένα» κανείς δεν μπορεί επακριβώς να το προσδιορίσει, αλλά υπάρχουν φόβοι που αν επιβεβαιωθούν σίγουρα θα κάνουν την κατάσταση στην περιοχή εκρηκτική και εμπόλεμη.
Για την αποτροπή λοιπόν τετελεσμένων γεγονότων ο παράγοντας ΗΠΑ μπορεί και να είναι καθοριστικός. Σίγουρα η Ουάσιγκτον δεν θέλει να προκληθεί αστάθεια σε μία ακόμη περιοχή μετά την Μέση Ανατολή και τα Βαλκάνια. Θέλει τα νερά της ανατολικής Μεσογείου να είναι ήρεμα, αφενός γιατί απ’ αυτά εξαρτάται σε ένα βαθμό ο έλεγχος της Μέσης Ανατολής, αλλά και γιατί οι ίδιες οι ΗΠΑ έχουν συμφέροντα από την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων υδρογονανθράκων.
Μην ξεχνάμε πώς και αμερικανικές εταιρείες έχουν εμπλακεί στην εξόρυξη του φυσικού αερίου από την κυπριακή ΑΟΖ, αλλά και θέλουν να υπάρχει και να λειτουργεί ένας ισχυρός άξονας μεταξύ Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ-Αίγυπτος. Μέχρι στιγμής ο Ντόναλντ Τραμπ έχει δείξει πώς στηρίζει την «συμμαχία» αυτή, αλλά τίποτα δεν είναι βέβαιο, αφού ο Αμερικανός πρόεδρος μεταβάλει την προσέγγιση του και ίσως την πολιτική του.
Θα εξαρτηθεί από το πόσο οι ΗΠΑ χρειάζονται την Τουρκία και πόσο θέλουν να την στηρίξουν σε μία ενδεχόμενη κόντρα με τον άξονα Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ-Αιγύπτου. Έως τώρα φαίνεται να υπάρχει παρέμβαση του αμερικανικού παράγοντα προκειμένου να μην εκτραχυνθεί η κατάσταση στο Αιγαίο και στην κυπριακή ΑΟΖ. Θα το συνεχίσουν;
Επίσης ένα άλλο ερώτημα είναι τί ρόλο θα παίξει η Ευρωπαϊκή Ένωση την οποία χλευάζει ο Ερντογάν και απειλεί με σπάσιμο της συμφωνίας για το προσφυγικό; Και ένα ακόμη βασικό ερώτημα είναι, τί κόστος μπορεί να έχουν οι τουρκικοί τσαμπουκάδες στην ανατολική Μεσόγειο για το Κυπριακό; Είναι σαφές πώς η Άγκυρα έχει συνδέσει το θέμα αυτό με την εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων και δεν έχει αποκλείσει ακόμη και την προσάρτηση την κατεχόμενης Κύπρου.
Οι επόμενες ημέρες ή και μήνες είναι ιδιαίτερα κρίσιμοι λοιπόν, καθώς η Τουρκία μπορεί να επιχειρήσει να εκμεταλλευτεί την γενικότερη αναμπουμπούλα στην ευρύτερη περιοχή, στην οποία βεβαίως έχει και αυτή πολύ μεγάλη ανάμειξη.
