Εκ βάθρων αναβάθμιση χρειάζεται η αεροπορική βάση της Πάφου προκειμένου να βρεθεί σε «επίπεδο ΝΑΤΟ», δηλαδή οι προδιαγραφές της να είναι ανάλογες με εκείνες των υπολοίπων ευρωπαϊκών κρατών αλλά και χωρών της περιοχής. Η αυτοψία των Αμερικανών εμπειρογνωμόνων κατέδειξε ως η βάση «Ανδρέας Παπανδρέου χρίζει ανάγκης εκσυγχρονισμού, σημαντική βελτίωση σε θέματα ασφάλειας και αναβάθμιση υποδομών.

Η ομάδα από εμπειρογνωμόνων της 435ης Μοίρας Υποστήριξης Αντιμετώπισης Έκτακτων Αναγκών της αεροπορίας των ΗΠΑ βρέθηκε την περασμένη Πέμπτη στη Λευκωσία προκειμένου να συζητήσει με Κύπριους αξιωματικούς στο Γενικό Επιτελείο Εθνικής Φρουράς, ποια είναι τα επόμενα βήματα που πρέπει να γίνουν. Μετά από μια σύντομη συνάντηση με τον υπουργό Άμυνας, Βασίλη Πάλμα, οι Αμερικανοί εμπειρογνώμονες παρακάθισαν σε σύσκεψη με τα στελέχη του ΥΠΑΜ και του ΓΕΕΦ.

Είχε προηγηθεί αυτοψία στο χώρο της αεροπορικής βάσης στην Πάφο όπου επιβεβαιώθηκε αυτό που όλοι γνώριζαν και παραδέχονταν. Ότι δηλαδή η βάση «Ανδρέας Παπανδρέου» χρίζει ολικής αναβάθμισης προκειμένου να μπορεί να παίξει ένα ουσιαστικό ρόλο στην περιοχή, κυρίως για την αντιμετώπιση έκτακτων αναγκών. Και παράλληλα να μπορεί να αποτελεί ένα πολύτιμο εργαλείο στα χέρια των πολιτικών στην άσκηση περιφερειακής πολιτικής.

Οι πρώτες κινήσεις που πρέπει να γίνουν ώστε να αναβαθμιστεί η βάση και να είναι σε «επίπεδο ΝΑΤΟ» όπως είναι και η σχετική ορολογία που χρησιμοποιείται για να αναδείξει το απαιτούμενο στάνταρ είναι προς τρεις κατευθύνσεις, εκσυγχρονισμό, ασφάλεια και υποδομές:

Εκσυγχρονισμός: Η βάση χρειάζεται να εκσυγχρονιστεί σε διάφορα επίπεδα. Πιο σημαντικό και πρωτεύον θεωρείται η επέκταση και ενίσχυση του διαύλου ώστε να μπορέσει να χρησιμοποιείται από μεγαλύτερα και πιο σύγχρονα αεροσκάφη. Στο πρόσφατο παρελθόν όταν χρειάστηκε να χρησιμοποιηθεί ο χώρος τη βάσης αποδείχθηκε ότι δεν μπορούσαν σύγχρονα μεταγωγικά να προσγειωθούν, αποτέλεσμα να χρειαστεί να αναζητηθούν άλλες επιλογές όπως είναι το αεροδρόμιο Λάρνακας.

Υποδομές: Ο εκσυγχρονισμός και η αναβάθμιση της αεροπορικής βάσης απαιτεί ταυτόχρονα και νέες υποδομές οι οποίες μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες της. Μεταξύ των αλλαγών που χρειάζονται σε υποδομές είναι ένα επικοινωνιακό κέντρο, χώρος για μηχανικούς κ.ά.

Ασφάλεια: Η ευαισθησία των Αμερικανών σε θέματα ασφάλειας φάνηκε από την πρώτη στιγμή. Η αυτοψία έδειξε ότι ολόκληρη η περιοχή της βάσης χρίζει ουσιαστικών αλλαγών και αναβάθμισης προκειμένου να παρέχεται η απαραίτητη ασφάλεια του χώρου και όσων θα βρίσκονται εκεί. Προτεραιότητα η διασφάλιση της ασφάλειας της εναέριας κυκλοφορίας μέσα και γύρω από τη βάση, η οποία ως γνωστό εφάπτεται του δεύτερου μεγαλύτερου πολιτικού αεροδρομίου στο νησί.

Τα θέματα ασφάλειας των στρατιωτικών και άλλων σημαντικών εγκαταστάσεων βρίσκονται στην ατζέντα εδώ και καιρό καθώς εντοπίζονται σε διάφορους χώρους, όχι μόνο στην περίπτωση της βάσης στην Πάφο, σημαντικά κενά που πρέπει να αντιμετωπιστούν.

Στην προκειμένη περίπτωση είναι εξέχουσας σημασίας η ασφάλεια της εναέριας κυκλοφορίας και θα πρέπει να βελτιωθεί μέσω νέων εγκαταστάσεων υψηλής τεχνολογίας, συμπεριλαμβανομένων και ραντάρ τελευταίας γενιάς. Ζητούμενο να διασφαλιστεί η ανεξάρτητη λειτουργία πολιτικών και στρατιωτικών αεροσκαφών σε ασφαλείς αποστάσεις.

Οι Αμερικανοί εμπειρογνώμονες έχουν παρουσιάσει τις πρώτες υποδείξεις προς τους αρμόδιους του υπουργείου Άμυνας. Θα επανέλθουν στο νησί με πολύ πιο συγκεκριμένες εισηγήσεις για το τι ακριβώς πρέπει να γίνει σε κάθε γωνιά της βάσης ώστε αυτή να αναβαθμιστεί και να είναι στο στάνταρ που όλοι επιθυμούν.

 Κυπριακής ιδιοκτησίας και ελέγχου: Η κυβέρνηση σε κάθε περίπτωση ξεκαθαρίζει πως η βάση θα είναι κυπριακής ιδιοκτησίας και ελέγχου. Παρά τις αντιδράσεις εντός και εκτός ότι θα μετατραπεί σε αμερικανο-νατοϊκό ορμητήριο, η κυβέρνηση Χριστοδουλίδη επιμένει ότι κάτι τέτοιο δεν θα συμβεί. Υποδεικνύοντας παράλληλα ότι η βάση της Πάφου δεν θα είναι κάτι ανάλογο με εκείνη του Ακρωτηρίου. Δηλαδή οι Αμερικανοί ή άλλοι σύμμαχοι της Κύπρου που θα χρησιμοποιούν τη βάση στην Πάφο δεν θα συμπεριφέρονται κατά ανάλογο τρόπο με τους Βρετανούς, ουσιαστικά να μην δίνουν λογαριασμό στις κυπριακές αρχές.

Μάρκο Ρούμπιο σε Φιντάν για Συρία: Είμαστε υπέρ της πολιτικής μετάβασης χωρίς αποκλεισμούς

Ο αναπληρωτής κυβερνητικός εκπρόσωπος, Γιάννης Αντωνίου, δήλωσε την περασμένη Πέμπτη ότι οποιαδήποτε χρήση τη βάσης από δυνάμεις των ΗΠΑ ή άλλων κρατών θα απαιτούσε προηγούμενη έγκριση της κυπριακής κυβέρνησης. Επέμεινε ότι η βάση δεν θα αποτελέσει ένα ορμητήριο για επιχειρήσεις εναντίον στόχων στην περιοχή. Συνέχισε λέγοντας πως «έχουμε δείξει ενδιαφέρον να συνεργαστούμε (με τις δυνάμεις των ΗΠΑ) γιατί θεωρούμε ότι αυτό εξυπηρετεί τα ζωτικά συμφέροντα της Κυπριακής Δημοκρατίας».

Την θέλουν έτοιμη γρήγορα: Στόχος της κυβέρνησης είναι τα έργα αναβάθμισης της βάσης να τρέξουν γρήγορα και να αρχίσουν όσο πιο νωρίς γίνεται. Όπως είχε αναφέρει και ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης στην πρόσφατη συνέντευξή του στον «Φ» μέσα στους στόχους που θέτει η κυβέρνηση είναι τα έργα αναβάθμισης να ολοκληρωθούν εντός 18 μηνών. Όσον αφορά το κόστος, αυτό υπολογίζεται κάτω από τα 15 εκατομμύρια ευρώ. Το κόστος αυτό δεν είναι αποτρεπτικό και μπορούν να προχωρήσουν άμεσα οι εργασίες. Σύμφωνα με κυβερνητικούς κύκλους το ποσό αυτό μπορεί να καλυφθεί με ένα, ένα μέρος του υπάρχει ήδη στον φετινό προϋπολογισμό (στρατιωτικές εγκαταστάσεις) και εάν χρειαστεί μπορεί να ΥΠΑΜ να πάει στη Βουλή με συμπληρωματικό προϋπολογισμό. Σε κάθε περίπτωση εκείνο που έχει σημασία για την κυπριακή κυβέρνηση φαίνεται αποφασισμένη να προχωρήσει στην αναβάθμιση της βάσης στην Πάφο στοχεύοντας προς δύο κατευθύνσεις: τη στρατιωτική της ενίσχυση και την ασφάλεια της ίδιας της Κύπρου, και επέκταση του διπλωματικού εκτοπίσματος της νήσου. Και λαμβάνοντας αυτές τις δύο παραμέτρους υπόψη δεν υπάρχει διάθεση να κάνει πίσω.

 Ευρύτερες επιπτώσεις και πολιτικές διαστάσεις: Η ενισχυμένη συνεργασία Κύπρου-ΗΠΑ έχει σημαντικές επιπτώσεις σε περιφερειακό και διεθνές επίπεδο:

 Ενίσχυση της αποτρεπτικής ικανότητας της Κύπρου: Η στενότερη αμυντική συνεργασία, σε συνδυασμό με την άρση του εμπάργκο, ενισχύει την αποτρεπτική ικανότητα της Κύπρου έναντι πιθανών απειλών, συμβάλλοντας στην περιφερειακή σταθερότητα.

Αντίδραση της Τουρκίας: Η Τουρκία παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις και έχει εκφράσει την αντίθεσή της στην ενισχυμένη συνεργασία Κύπρου-ΗΠΑ, θεωρώντας την ως απειλή για τα συμφέροντά της στην περιοχή. Αυτό προσθέτει μια επιπλέον διάσταση στην ήδη τεταμένη κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο.

Ρόλος της ΕΕ και συνεργασία με άλλους εταίρους: Η Κύπρος επιδιώκει να διατηρήσει μια ισορροπημένη εξωτερική πολιτική, συνδυάζοντας την ενίσχυση των σχέσεων με τις ΗΠΑ με τη συμμετοχή της στην ΕΕ και την ενίσχυση των σχέσεων με άλλους εταίρους στην περιοχή, όπως το Ισραήλ και η Αίγυπτος.

Ενεργειακή συνεργασία: Η συνεργασία στον τομέα της ενέργειας, ιδιαίτερα όσον αφορά την αξιοποίηση των ενεργειακών κοιτασμάτων στην Ανατολική Μεσόγειο, αποτελεί έναν επιπλέον τομέα όπου η Κύπρος και οι ΗΠΑ μπορούν να ενισχύσουν τη συνεργασία τους.

Εσωτερική πολιτική στην Κύπρο: Υπάρχει γενικά ευρεία πολιτική στήριξη στην Κύπρο για την ενίσχυση των σχέσεων με τις ΗΠΑ, αν και υπάρχουν και φωνές που εκφράζουν επιφυλάξεις για πιθανές εξαρτήσεις και επιπτώσεις στο Κυπριακό.

Η αμυντική συνεργασία μεταξύ Κύπρου και ΗΠΑ, με επίκεντρο την αναβάθμιση της βάσης «Ανδρέας Παπανδρέου», αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης και διαρκώς εξελισσόμενης στρατηγικής σχέσης. Οι πρόσφατες εξελίξεις σηματοδοτούν μια νέα εποχή στις διμερείς σχέσεις, με σημαντικές επιπτώσεις για την Κύπρο, την περιφερειακή ασφάλεια και τις γεωπολιτικές ισορροπίες στην Ανατολική Μεσόγειο. Η ενισχυμένη σχέση με τις ΗΠΑ προσφέρει στην Κύπρο αυξημένη ασφάλεια, διπλωματική στήριξη και ευκαιρίες για συνεργασία σε πολλούς τομείς, ενώ παράλληλα δημιουργεί νέες προκλήσεις και δυναμικές στην περιοχή. Η παρακολούθηση αυτών των εξελίξεων είναι κρίσιμη για την κατανόηση των μελλοντικών γεωπολιτικών εξελίξεων στην Ανατολική Μεσόγειο.

Η αλληλεπίδραση των εξελίξεων

Η αναβάθμιση της αεροπορικής βάσης «Ανδρέας Παπανδρέου» δεν είναι ένα μεμονωμένο γεγονός, αλλά αποτελεί αναπόσπαστο μέρος μιας ευρύτερης και πιο σύνθετης διαδικασίας ενίσχυσης των σχέσεων μεταξύ Κύπρου και ΗΠΑ. Η αλληλεπίδραση των εξελίξεων μπορεί να καταγραφεί ως εξής:

Απτή απόδειξη στρατηγικής σχέσης: Η υλοποίηση έργων στη βάση αποτελεί μια χειροπιαστή απόδειξη της αυξανόμενης στρατηγικής σημασίας που αποδίδουν οι ΗΠΑ στην Κύπρο. Μεταφράζει την πολιτική βούληση σε συγκεκριμένες πράξεις, ενισχύοντας την αξιοπιστία της αμερικανικής δέσμευσης.

Ενίσχυση της διαλειτουργικότητας: Η αναβάθμιση των υποδομών και η εισαγωγή σύγχρονων συστημάτων διευκολύνουν τη συνεργασία μεταξύ των στρατιωτικών δυνάμεων των δύο χωρών. Η διαλειτουργικότητα είναι κρίσιμη για την αποτελεσματική διεξαγωγή κοινών επιχειρήσεων, ασκήσεων και εκπαιδεύσεων.

Συμβολική σημασία και πολιτικό μήνυμα: Η παρουσία και η δραστηριοποίηση των ΗΠΑ στην κυπριακή βάση στέλνει ένα ισχυρό μήνυμα πολιτικής και στρατιωτικής στήριξης προς την Κύπρο, ενισχύοντας την αίσθηση ασφάλειας και αποτροπής.

Συνεργασία σε ανθρωπιστικές επιχειρήσεις και διαχείριση κρίσεων: Η αναβαθμισμένη βάση θα παίξει καθοριστικό ρόλο σε κοινές προσπάθειες για την αντιμετώπιση ανθρωπιστικών κρίσεων, φυσικών καταστροφών και καταστάσεων έκτακτης ανάγκης στην ευρύτερη περιοχή. Αυτό ενισχύει τον περιφερειακό ρόλο της Κύπρου ως παράγοντα σταθερότητας.

Συνέργεια με την άρση του εμπάργκο: Η άρση του εμπάργκο όπλων σε συνδυασμό με την αναβάθμιση της «Ανδρέας Παπανδρέου» δημιουργούν μια ισχυρότερη βάση για αμυντική συνεργασία. Η Κύπρος αποκτά πλέον τη δυνατότητα να προμηθευτεί αμερικανικό εξοπλισμό, ενώ παράλληλα ενισχύει τις υποδομές για την υποστήριξη κοινών επιχειρήσεων.

Μια νέα εποχή στις σχέσεις Κύπρου και ΗΠΑ: Οι διμερείς σχέσεις μεταξύ της Κυπριακής Δημοκρατίας και των Ηνωμένων Πολιτειών έχουν εισέλθει σε μια νέα εποχή και κινούνται πέρα και πάνω από την αμυντική συνεργασία. Πέραν από τη σημασία της άρσης του εμπάργκο όπλων που ενισχύει τις αμυντικές δυνατότητες της χώρας και στέλνει ένα ισχυρό μήνυμα στήριξης, σημειώνονται και τα εξής:

Ενισχυμένη Διπλωματική Παρουσία: Η αυξημένη αμερικανική διπλωματική παρουσία στην Κύπρο, με μεγαλύτερη εμπλοκή σε διάφορα θέματα, καταδεικνύει την αυξανόμενη σημασία που αποδίδουν οι ΗΠΑ στην Κύπρο.

Συνεργασία σε Πολλούς Τομείς: Πέρα από την άμυνα, η συνεργασία επεκτείνεται σε τομείς όπως η οικονομία, η ενέργεια, η τεχνολογία, η εκπαίδευση και η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.

Περιφερειακές Πρωτοβουλίες: Η Κύπρος συμμετέχει ενεργά σε περιφερειακά σχήματα συνεργασίας με την υποστήριξη των ΗΠΑ, όπως το σχήμα 3+1 (Κύπρος, Ελλάδα, Ισραήλ + ΗΠΑ), ενισχύοντας τον περιφερειακό της ρόλο.

Αναγνώριση του Ρόλου της Κύπρου: Οι ΗΠΑ αναγνωρίζουν την Κύπρο ως πυλώνα σταθερότητας και αξιόπιστο εταίρο στην Ανατολική Μεσόγειο.