Τα εκ γενετής καρδιολογικά προβλήματα στα παιδιά συχνά διαγιγνώσκονται κατά τη γέννηση ή τη βρεφική ηλικία.

Μερικές φορές όμως διαλανθάνουν την προσοχή γιατρών και γονέων, επειδή καθυστερούν να προκαλέσουν συμπτώματα. Γι’ αυτό τον λόγο οι γονείς πρέπει να έχουν το νου τους για τυχόν ύποπτες ενδείξεις.

«Το σχεδόν 80-85% των δομικών ανωμαλιών της καρδιάς γίνονται αντιληπτές πριν ή μετά τη γέννηση», λέει ο παιδοκαρδιολόγος Dr. Stephen Cyran, καθηγητής Παιδιατρικής στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια.

​​​​​​​«Οι υπόλοιπες όμως μπορεί να εκδηλωθούν καιρό αργότερα, ακόμα και μετά από χρόνια. Επομένως, είναι σημαντικό να ενημερώνεται ο παιδίατρος για οποιοδήποτε ύποπτο σύμπτωμα παρουσιάζει το παιδί».

Ποια είναι αυτά τα συμπτώματα; Είναι πολλά και διαφορετικά, αλλά μερικά από τα πιο ανησυχητικά είναι όταν το παιδί:

• Παραπονεθεί ότι ζαλίζεται
• Χάσει τις αισθήσεις του
• Πει ότι πονάει στο στήθος του
• Αναφέρει ότι έχει την αίσθηση πως η καρδιά του κάνει περίεργους θορύβους (σαν μπιπ)
• Παρουσιάσει εμφανή αλλαγή στη φυσική του κατάσταση
• Παρουσιάζει ύποπτα συμπτώματα κατά την άσκηση

Αν το παιδί εκδηλώσει τέτοια συμπτώματα, απαιτείται άμεση αξιολόγηση από τον παιδίατρο. Αυτό είναι σημαντικό διότι «εξασφαλίζει ότι δεν θα παραβλέψουμε τυχόν καρδιολογικά προβλήματα που δυνητικά είναι απειλητικά για τη ζωή», τονίζει ο Dr. Cyran.

Οι πιθανές αιτίες

Τα καρδιολογικά προβλήματα που μπορεί να προκαλέσουν τα προαναφερθέντα συμπτώματα είναι πολλά. Ο ήχος σαν «μπιπ» μπορεί να οφείλεται σε καρδιακή αρρυθμία εξαιτίας κάποιου συγγενούς συνδρόμου. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το σύνδρομο Wolff-Parkinson-White, που προκαλεί μια έξτρα ηλεκτρική «σύνδεση» στην καρδιά. Η σύνδεση αυτή βλάπτει μακροπρόθεσμα την καρδιά. Η προληπτική θεραπεία μπορεί να βοηθήσει, λέει ο καθηγητής.

Η δυσανεξία στην άσκηση, εξ άλλου, μπορεί να αποτελεί πρώιμη ένδειξη οπής στο τοίχωμα μεταξύ δύο θαλάμων (των κόλπων) της καρδιάς. Η κατάσταση αυτή λέγεται επιστημονικά μεσοκολπικό έλλειμμα (ASD). Μπορεί να εκδηλωθεί στην παιδική ηλικία με ένα «φύσημα», δηλαδή με έναν ήχο που ακούει ο παιδίατρος με το στηθοσκόπιο. Ωστόσο δεν προκαλεί πάντοτε συμπτώματα. Η θεραπεία εξαρτάται από το μέγεθος της οπής.

Η ζάλη και η απώλεια των αισθήσεων κατά την άσκηση είναι πολύ ανησυχητικά, επισημαίνει ο Dr. Cyran. Μπορεί να αποτελούν ενδείξεις μιας κληρονομούμενης ασθένειας που λέγεται υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια. Αυτή χρειάζεται άμεση αντιμετώπιση.

«Συχνά ακούμε για μικρούς αθλητές, ακόμα και για εφήβους ή νεαρούς ενήλικες, που λιποθυμούν στη διάρκεια μιας προπόνησης ή αγώνα. Ακόμα και μια φορά να συμβεί αυτό, ο ασθενής πρέπει να διακόψει την προπόνηση και να μην επιστρέψει εάν δεν προηγηθεί πλήρης ιατρική αξιολόγηση», υπογραμμίζει ο ειδικός.

Αντίστοιχα, ο πόνος στο στήθος μπορεί να αποτελεί ένδειξη της ανάπτυξης του παιδιού και όχι κάποιας υποκείμενης καρδιοπάθειας. Και πάλι όμως πρέπει να ελέγχεται.

Στα μωρά

Στα βρέφη, τα αδιάγνωστα καρδιολογικά προβλήματα μπορεί να εκδηλωθούν με μελανό χρώμα στα χείλη, παρότι ο χώρος είναι θερμός. Το μωρό μπορεί επίσης να ιδρώνει όταν τρώει ή να παρουσιάσει αλλαγές στις διατροφικές συνήθειές του. Μπορεί, λ.χ., αντί να πίνει 60 ml γάλα σε 15 λεπτά, να καταναλώνει 60-90 ml σε 45 λεπτά. Τέτοιου είδους συμπτώματα στα βρέφη πρέπει πάντοτε να αναφέρονται από τους γονείς στους παιδιάτρους.

Το οικογενειακό ιστορικό μπορεί να παράσχει σημαντικές ενδείξεις για το τι μπορεί να συμβαίνει. Οι γονείς πρέπει να ενημερώνουν τον παιδίατρο αν έχουν οικογενειακό ιστορικό:

• Υψηλής χοληστερόλης
• Πρώιμων εμφραγμάτων
• Καρδιακής αρρυθμίας για την οποία χρειάσθηκε τοποθέτηση βηματοδότη

Παραδείγματος χάριν, το έμφραγμα πριν τα 60 μπορεί να υποδηλώνει οικογενή υπερχοληστερολαιμία. Πρόκειται για την υπερβολική υψηλή χοληστερόλη, ο έλεγχος για την οποία πρέπει να αρχίζει σε ηλικία 4-7 ετών. Αντίστοιχα, «αν ο παππούς πέθανε στα 35 του την ώρα που έτρεχε, πιθανώς είχε αρρυθμία λόγω υπετροφικής μυοκαρδιοπάθειας», λέει παραστατικά ο Dr. Cyran. «Τέτοιου είδους ιστορικά γεγονότα πρέπει να προβληματίζουν τους γονείς».

Γι’ αυτό τον λόγο, τα παιδιά πρέπει να υποβάλλονται σε τακτικό προληπτικό καρδιολογικό έλεγχο, λέει. Αυτός θα επιτρέψει να ανιχνευθεί εγκαίρως τυχόν νέο «φύσημα» ή αλλαγή στον καρδιακό παλμό ή την αρτηριακή πίεση. Αυτό είναι ιδιαιτέρως σημαντικό για όσα γυμνάζονται, στα οποία συνιστάται ετήσιος προληπτικός καρδιολογικός έλεγχος.