Τα βόρεια και ανατολικά τμήματα της Βόρειας Αμερικής θα έχουν την ευκαιρία να δουν ένα όμορφο και συνάμα παράξενο γεγονός την ερχόμενη Πέμπτη, 10 Ιουνίου: μία δακτυλιοειδής έκλειψη Ηλίου η οποία θα συμπέσει με την ανατολή του.
Οι κάτοικοι που ζουν στις περιοχές βόρεια μιας γραμμής που εκτείνεται περίπου από το Τσώρτσιλ της Μανιτόμπα έως το Χάλιφαξ της Νέας Σκωτίας στον Καναδά θα έχουν την ευκαιρία να δουν αυτό το μοναδικό φαινόμενο. Εκεί, η έκλειψη θα είναι ορατή από την αρχή έως το τέλος και μετά την ανατολή του ηλίου. Στον υπόλοιπο κόσμο, στις περιοχές όπου ο ουρανός θα είναι καθαρός στα ανατολικά-βορειοανατολικά, ο ανατέλλων ήλιος θα έχει σχήμα ημισελήνου ή ακόμη και δακτυλιδιού.
Η δακτυλιοειδής έκλειψη ονομάζεται «Ring of Fire» (Δαχτυλίδι της Φωτιάς) επειδή ο σεληνιακός δίσκος δεν καλύπτει πλήρως τον Ήλιο, αφήνοντας έναν φωτεινό στεφάνι γύρω από τη Σελήνη.
Επειδή το φεγγάρι θα βρίσκεται μόλις 57 ώρες μετά το απόγειο, το πιο απομακρυσμένο σημείο του από τη Γη κατά τη διάρκεια της τροχιάς του, θα φαίνεται κάπως μικρότερο από το συνηθισμένο. Για το λόγο αυτό οι περιοχές που θα βρίσκονται στο κέντρο της σκιάς θα έχουν μια δακτυλιοειδή και όχι ολική έκλειψη: ο ήλιος θα γίνει ένα λαμπερό δακτυλίδι (ή δακτύλιος) φωτός που θα περικυκλώνει τη σκοτεινή σιλουέτα της σελήνης για αρκετά λεπτά.
Ιστορίες της σκιάς
Το μονοπάτι της δακτυλιοειδούς έκλειψης ξεκινά κατά μήκος της βορειότερης ακτογραμμής της λίμνης Σουπίριορ, όπου οι τυχεροί παρατηρητές θα μπορούν να δουν τον ανατέλλοντα ήλιο να μεταμορφώνεται από ένα «αναποδογυρισμένο πέταλο με μυτερές άκρες» σε ένα «δαχτυλίδι φωτιάς» για περίπου 3,5 λεπτά. Επειδή η τροχιά της έκλειψης περνά κυρίως πάνω από τα βόρεια δάση της Καναδικής Ασπίδας και την αρκτική τούνδρα, πιθανώς τα καλύτερα μέρη για να δείτε την έκλειψη θα είναι στο βορειοδυτικό Οντάριο.
Ωστόσο, ο ουρανός δεν θα είναι σκοτεινότερος από έναν συννεφιασμένο. Η ποιότητα του φωτός, ωστόσο, μπορεί να μοιάζει απόκοσμη. Ο καθαρός ουρανός θα πάρει ένα βαθύ μπλε χρώμα και το τοπίο μια παράξενη ασημένια απόχρωση.
Κοντά στο σημείο της μεγαλύτερης έκλειψης πάνω από την πολική περιοχή, η δακτυλιοειδής φάση θα διαρκέσει έως και 3 λεπτά και 51 δευτερόλεπτα αν βρίσκεστε στην κεντρική γραμμή. Πιο κοντά στο τέλος της διαδρομής, η διάρκεια θα είναι μικρότερη και ο δακτύλιος θα φαίνεται ετεροβαρής, με τη μία πλευρά του να είναι πιο πλατιά από την άλλη.
Μια παράξενη και αξέχαστη ανατολή
Νωρίς το πρωί της 10ης Ιουνίου, ένα αλλόκοτο και πολύ ασυνήθιστο θέαμα περιμένει τους κατοίκους που ζουν γύρω από τις βόρειες Μεγάλες Λίμνες, ανατολικά στην πολιτεία της Νέας Υόρκης, τη Νέα Αγγλία και τον νοτιοανατολικό Καναδά. Τουλάχιστον τα τέσσερα πέμπτα της διαμέτρου του ήλιου θα επισκιαστούν από τον σκοτεινό δίσκο της σελήνης καθώς ο ήλιος θα ανεβαίνει πάνω από τον ανατολικό-βορειοανατολικό ορίζοντα.
Οι χρονικές στιγμές κατά τις οποίες το φεγγάρι φαίνεται να κινείται για πρώτη φορά πάνω ή έξω από τον δίσκο του ήλιου είναι χρήσιμες. Ένας εξερευνητής της Αρκτικής στα τέλη του 19ου αιώνα θα μπορούσε να χρονομετρήσει προσεκτικά αυτά τα γεγονότα ώστε να έχει μια αρκετά καλή μέτρηση του γεωγραφικού του μήκους, μετά από μήνες δύσκολων διαδρομών με έλκηθρο, όταν το χρονόμετρο του έπαυε να λειτουργεί.
Παρατηρώντας την δακτυλιοειδή έκλειψη της 5ης Αυγούστου 1766, ο διάσημος θαλασσοπόρος καπετάνιος Τζέιμς Κουκ προσδιόρισε το γεωγραφικό μήκος ενός νησιού στα ανοικτά των ακτών της Νέας Γης. Ο υπολογισμός του διαφέρει από τον σημερινό μόνο κατά 22 δευτερόλεπτα τόξου.
Σε μια μερική έκλειψη, το «βαθουλωμα» φαίνεται να περιστρέφεται γύρω από το άκρο του ήλιου, κινούμενο περίπου από τα δυτικά προς τα ανατολικά (από τα δεξιά προς τα αριστερά). Η έκλειψη της 10ης Ιουνίου θα είναι η μεγαλύτερη όταν θα βρίσκεται βορειοανατολικά (πάνω αριστερά) από το κέντρο του ήλιου. Καθώς θα συνεχίζει να κινείται προς τα ανατολικά, θα συρρικνωθεί και τελικά θα εξαφανιστεί, αφήνοντας τον ήλιο και πάλι ολόκληρο.
Πού και πώς να τη δείτε
Υπάρχουν πολλές περιοχές από όπου μπορείτε να δείτε και να φωτογραφίσετε τη μερική φάση της έκλειψης, αλλά μόνο οι τοποθεσίες που εμπίπτουν στο λεγόμενο “Path of Totality” θα μπορούν να απολαύσουν όλες τις φάσεις της έκλειψης.
Ο παρακάτω πίνακας αναφέρει πότε ανατέλλει ο ήλιος, πότε η έκλειψη φτάνει στο μέγιστο και πότε τελειώνει σε διάφορες πόλεις. Εάν η μεγαλύτερη φάση της έκλειψης συμβεί πριν από την ανατολή του ήλιου, τότε η μέγιστη έκλειψη θα συμπέσει με την ανατολή του ήλιου και συμβολίζεται με αστερίσκο (*).
Η παρατήρηση της έκλειψης πρέπει να γίνει μόνο με ειδικά ηλιακά φίλτρα και όχι με γυμνά μάτια, επειδή υπάρχει σοβαρός κίνδυνος για την υγεία.
Τα μόνα συνιστώμενα ασφαλή φίλτρα – εκείνα που είναι γνωστό ότι εμποδίζουν όχι μόνο τις ορατές, αλλά και τις αόρατες, βλαβερές υπέρυθρες και υπεριώδεις ακτίνες – είναι ένα ορθογώνιο γυαλί οξυγονοκολλητή ή πιστοποιημένα γυαλιά έκλειψης που χρησιμοποιούν μαύρο πολυμερές, ή ένα μεταλλοποιημένο φίλτρο όπως το Mylar, όλα κατασκευασμένα ειδικά για την παρατήρηση του Ηλίου. Στο τηλεσκόπιο, κιάλια ή φωτογραφική μηχανή, το φίλτρο θα πρέπει να τοποθετεί με ασφάλεια πάνω από το μπροστινό μέρος της μηχανής και όχι πίσω από τον προσοφθάλμιο φακό.
Ο ασφαλέστερος τρόπος παρατήρησης είναι η προβολή της εικόνας του ήλιου σε ένα λευκό φύλλο χαρτιού ή χαρτονιού. Ανοίξτε μια μικρή τρύπα σε μια κάρτα με μια μύτη μολυβιού και κρατήστε μια δεύτερη κάρτα 0,6 έως 0,9 μέτρα πίσω από αυτήν. Μια μεγάλη τρύπα κάνει την εικόνα φωτεινή αλλά ασαφή- μια μικρότερη τρύπα την κάνει αμυδρή αλλά ευκρινή. Τα τηλεσκόπια και τα κιάλια μπορούν να προβάλλουν μια πολύ μεγαλύτερη, ευκρινέστερη και φωτεινότερη εικόνα του ήλιου, η οποία μπορεί επίσης να δείξει τυχόν ομάδες ηλιακών κηλίδων που μπορεί να υπάρχουν.
