Στις Ηνωμένες Πολιτείες καταγράφηκε ένα σπάνιο περιστατικό μετάδοσης λύσσας μέσω μεταμόσχευσης οργάνου.
Ένας λήπτης νεφρού κατέληξε από τη νόσο τον Ιανουάριο του 2025, λίγες μόνο εβδομάδες μετά την επέμβασή του σε νοσοκομείο του Οχάιο, παρά το γεγονός ότι δεν είχε καμία τεκμηριωμένη επαφή με τον ιό.
Η αιτία, όπως αποκάλυψε η ενδελεχής έρευνα των Κέντρων Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC), ήταν ο νεφρός του δότη, που είχε μολυνθεί από τον θανατηφόρο ιό.
Παρά το γεγονός ότι το τραγικό περιστατικό συνέβη στις αρχές του έτους, η επίσημη επιστημονική έρευνα, με τα πλήρη ευρήματα, δημοσιεύτηκε μόλις στις αρχές του Δεκεμβρίου, με το πόρισμα να αναδεικνύει την ανάγκη επαναξιολόγησης των σχετικών πρωτοκόλλων, από την παγκόσμια ιατρική κοινότητα.
Θάνατος μεταμοσχευμένου από λύσσα – Η αλυσίδα της μόλυνσης
Η περίπτωση αυτή, που καταγράφεται ως η τέταρτη μετάδοση λύσσας μέσω μεταμοσχευμένων οργάνων στις ΗΠΑ από το 1978, ανέδειξε μια σοβαρή αδυναμία στις διαδικασίες αξιολόγησης των δοτών.
Όπως αναφέρει η έκθεση των CDC, η αλυσίδα της μόλυνσης ξεκίνησε από τον δότη, έναν ενήλικα από το Άινταχο. Τον Οκτώβριο του 2024, ο δότης είχε γρατσουνιστεί από ένα κουνάβι στο πόδι και, παρά το γεγονός ότι αιμορραγούσε, ο ίδιος δεν θεώρησε ότι είχε εκτεθεί σε κίνδυνο λύσσας.
Περίπου πέντε εβδομάδες αργότερα, στις αρχές Δεκεμβρίου 2024, ο δότης εμφάνισε νευρολογικά συμπτώματα, όπως σύγχυση, δυσκολία στην κατάποση και στο περπάτημα, και τελικά κατέληξε.
Καθώς κανείς δεν υποψιαζόταν τη λύσσα, αφαιρέθηκαν τα όργανά του: η καρδιά, οι πνεύμονες, ο αριστερός νεφρός και οι κερατοειδείς χιτώνες.
Η άγνωστη πηγή της θανατηφόρας μόλυνσης
Ο λήπτης, κάτοικος του Μίσιγκαν, έλαβε τον νεφρό τον Δεκέμβριο του 2024. Πέντε εβδομάδες μετά τη μεταμόσχευση, ο άνδρας εμφάνισε συμπτώματα συμβατά με λύσσα, συμπεριλαμβανομένων τρόμου, αδυναμίας, υδροφοβίας και δυσκολίας στην κατάποση.
Οι γιατροί απευθύνθηκαν στα CDC, τα οποία επιβεβαίωσαν τη διάγνωση γαι λύσσα.
Η ανατροπή: Επειδή ο λήπτης δεν είχε ιστορικό έκθεσης σε ζώα, οι ερευνητές επικεντρώθηκαν στον δότη. Αν και αρχικά του τα δείγματα είχαν κριθεί αρνητικά, μια αρχειοθετημένη βιοψία του δεξιού νεφρού (που δεν χρησιμοποιήθηκε) βρέθηκε θετική σε RNA του ιού της λύσσας.
Η ιογενής ανάλυση έδειξε ότι επρόκειτο για παραλλαγή του ιού της λύσσας που συνήθως μεταδίδεται από ασημόχρωμες νυχτερίδες (Lasionycteris noctivagans), γεγονός που υποδηλώνει μια πιθανή αλυσίδα τριών βημάτων: νυχτερίδα → κουνάβι → δότης → λήπτης.
46 άτομα έλαβαν προληπτική αγωγή
Αν και ο λήπτης του νεφρού κατέληξε, η ανίχνευση του ιού έσωσε άλλες ζωές. Η καρδιά και οι πνεύμονες του δότη χρησιμοποιήθηκαν σε ερευνητικές εγκαταστάσεις και δεν μεταμοσχεύθηκαν.
Επιπλέον, άλλοι τρεις ασθενείς που είχαν λάβει κερατοειδικά μοσχεύματα από τον ίδιο δότη, υποβλήθηκαν προληπτικά σε αφαίρεση του μοσχεύματος και έλαβαν σχήμα προφυλακτικής αντιρετροϊκής αγωγής (PEP)– μιας εξαιρετικά αποτελεσματικής θεραπείας που περιλαμβάνει ανθρώπινη ανοσοσφαιρίνη και εμβόλιο κατά της λύσσας. Και οι τρεις παρέμειναν ασυμπτωματικοί.
Επιπτώσεις στη δημόσια υγεία και συστάσεις
Το περιστατικό υπογραμμίζει ένα σοβαρό κενό στο σύστημα: Η λύσσα εξαιρείται από τους συνήθεις ελέγχους των δοτών λόγω της σπανιότητάς της στους ανθρώπους των ΗΠΑ. Επιπλέον, το ιατρικό προσωπικό που φρόντιζε τον δότη αρχικά απέδωσε τα νευρολογικά του συμπτώματα σε χρόνια προβλήματα υγείας και δεν γνώριζε για τη γρατζουνιά από το ζώο.
Τα CDC τονίζουν ότι εάν ένας πιθανός δότης –ιδιαίτερα με οξεία εγκεφαλοπάθεια– είχε δαγκωθεί ή γρατσουνιστεί από ζώο ευάλωτο στη λύσσα κατά τη διάρκεια του προηγούμενου έτους, οι ομάδες μεταμόσχευσης πρέπει άμεσα να συμβουλεύονται τους υπαλλήλους δημόσιας υγείας.
Η έγκαιρη διάγνωση και η άμεση χορήγηση PEP είναι ζωτικής σημασίας. Όπως καταλήγει ο Οργανισμός, μια αξιολόγηση κινδύνου σε αυτή τη φάση θα μπορούσε να σώσει ζωές, επιταχύνοντας τις διαγνωστικές εξετάσεις, την πιθανή αφαίρεση του μοσχεύματος (όπου είναι δυνατόν) και τη χορήγηση της προφυλακτικής αγωγής σε λήπτες και άλλες επαφές.
