Η συζήτηση για την πιθανή πώληση μαχητικών αεροσκαφών F-35 στην Τουρκία επανέρχεται δυναμικά στο προσκήνιο, έπειτα από δηλώσεις του Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος ανέφερε ότι το ενδεχόμενο βρίσκεται «υπό σοβαρή εξέταση» από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Η τοποθέτηση αυτή αρκούσε για να αναζωπυρώσει ένα θέμα που θεωρούνταν παγωμένο εδώ και χρόνια και να προκαλέσει έντονες συζητήσεις σε διπλωματικό και αμυντικό επίπεδο.

Η Τουρκία είχε αποκλειστεί από το πρόγραμμα των F-35 το 2019, μετά την απόφασή της να προχωρήσει στην αγορά του ρωσικού αντιαεροπορικού συστήματος S-400. Ο αποκλεισμός εκείνος είχε παρουσιαστεί ως σαφές μήνυμα των ΗΠΑ για τις κόκκινες γραμμές στη συνεργασία με τη Μόσχα, αλλά και για την ασφάλεια των προηγμένων δυτικών οπλικών συστημάτων.

Σενάρια, διαρροές και εθνικά παιχνίδια – Η Κύπρος βάζει φρένο στην «τριμερή ταξιαρχία» Κύπρου-Ελλάδας-Ισραήλ

Η δήλωση που αλλάζει το κλίμα

Οι δηλώσεις Τραμπ έρχονται να ταράξουν τα δεδομένα. Χωρίς να δώσει λεπτομέρειες ή χρονοδιάγραμμα, ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ άφησε να εννοηθεί ότι το ζήτημα της πώλησης των F-35 στην Τουρκία επανεξετάζεται σοβαρά. Η διατύπωση αυτή δεν συνιστά απόφαση, ωστόσο αρκεί για να επαναφέρει στο τραπέζι ένα θέμα με βαρύ γεωπολιτικό φορτίο.

Το PowerGame επισημαίνει ότι η συζήτηση δεν αφορά μόνο μια εμπορική πράξη, αλλά ένα σύνολο ισορροπιών που επηρεάζουν την Ανατολική Μεσόγειο, τη Μέση Ανατολή και τις σχέσεις των ΗΠΑ με κρίσιμους συμμάχους τους.

Ο ρόλος του Ισραήλ και οι αντιδράσεις

Ιδιαίτερη σημασία αποδίδεται στη στάση του Ισραήλ, το οποίο έχει εκφράσει κατά το παρελθόν έντονες ενστάσεις για το ενδεχόμενο να αποκτήσει η Άγκυρα μαχητικά F-35. Το Ισραήλ θεωρεί ότι μια τέτοια εξέλιξη θα μπορούσε να επηρεάσει την ποιοτική στρατιωτική του υπεροχή και να αλλάξει τις ισορροπίες ισχύος στην περιοχή.

Οι ανησυχίες αυτές δεν είναι καινούργιες. Από την πρώτη στιγμή που τέθηκε το θέμα των S-400, το Ισραήλ είχε ταχθεί υπέρ του αποκλεισμού της Τουρκίας από το πρόγραμμα, ακριβώς λόγω των κινδύνων που έβλεπε στη συνύπαρξη ρωσικών συστημάτων με αμερικανικά μαχητικά πέμπτης γενιάς.

Γιατί επανέρχεται τώρα το θέμα

Η επαναφορά του ζητήματος δεν είναι τυχαία. Η Τουρκία παραμένει κρίσιμος παίκτης για τη Δύση σε μια περίοδο αυξημένων εντάσεων, ενώ οι ΗΠΑ επιδιώκουν να διατηρήσουν ανοιχτούς διαύλους επικοινωνίας με την Άγκυρα. Παράλληλα, η αλλαγή ισορροπιών στη Μέση Ανατολή και οι εξελίξεις στον πόλεμο της Ουκρανίας δημιουργούν νέα δεδομένα στο γεωπολιτικό παιχνίδι.

Ωστόσο, όπως υπογραμμίζεται, η επανεξέταση δεν σημαίνει αυτόματα και αλλαγή πολιτικής. Το ζήτημα των S-400 παραμένει ανοιχτό και αποτελεί βασικό εμπόδιο για οποιαδήποτε ουσιαστική πρόοδο.

Τι σημαίνει για την περιοχή

Η πιθανότητα πώλησης F-35 στην Τουρκία, ακόμη και σε επίπεδο συζήτησης, λειτουργεί ως παράγοντας αστάθειας στις ήδη εύθραυστες ισορροπίες της Ανατολικής Μεσογείου. Πρόκειται για ένα από τα πιο προηγμένα μαχητικά παγκοσμίως, με δυνατότητες που επηρεάζουν άμεσα την αποτρεπτική ισχύ κάθε χώρας που το διαθέτει.

Για την ώρα, οι δηλώσεις Τραμπ δεν συνοδεύονται από επίσημες ανακοινώσεις ή συγκεκριμένες κινήσεις. Παρ’ όλα αυτά, το γεγονός ότι το θέμα επανέρχεται δημόσια δείχνει πως ο φάκελος F-35 για την Τουρκία δεν έχει κλείσει οριστικά.

Ένα ζήτημα που παραμένει ανοιχτό

Η υπόθεση των F-35 αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα του πώς οι εξοπλισμοί συνδέονται άμεσα με τη γεωπολιτική και τη διπλωματία. Οι επόμενες κινήσεις της Ουάσιγκτον, αλλά και οι αντιδράσεις συμμάχων και αντιπάλων, θα κρίνουν αν η δήλωση Τραμπ θα μείνει στη σφαίρα των εντυπώσεων ή αν θα οδηγήσει σε πραγματικές εξελίξεις.

Προς το παρόν, το μόνο βέβαιο είναι ότι η συζήτηση άνοιξε ξανά και μαζί της άνοιξαν και τα νεύρα σε μια περιοχή όπου τίποτα δεν περνά απαρατήρητο.