Σε σύμβολο του χριστιανικού πολιτισμού που βρίσκεται υπό απειλή έχουν ανακηρύξει κόμματα της ευρωπαϊκής ακροδεξιάς τα Χριστούγεννα, παρουσιάζοντας τον εαυτό τους ως την τελευταία γραμμή άμυνας απέναντι σε μια υποτιθέμενη εχθρική και κοσμική Αριστερά, γράφει το Politico.

Το αφήγημα θυμίζει έντονα τη ρητορική που ξεκίνησε από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού και διαδόθηκε από το Fox News, παρουσιαστές του οποίου εδώ και χρόνια καταγγέλλουν έναν υποτιθέμενο «πόλεμο κατά των Χριστουγέννων». Ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ έχει υποστηρίξει ότι επανέφερε τη φράση «Καλά Χριστούγεννα» στις ΗΠΑ, θέλοντας ουσιαστικά να τη νοηματοδοτήσει ως πράξη αντίστασης στην πολιτική ορθότητα. 

Παρόμοια γλώσσα υιοθετούν πλέον ευρωπαϊκά ακροδεξιά κόμματα, που παραδοσιακά εστίαζαν στη μετανάστευση και τη δημόσια τάξη, μετατρέποντας τα Χριστούγεννα σε πεδίο μιας ευρύτερης πολιτισμικής σύγκρουσης.
 

Πρωταγωνίστρια η Μελόνι

Στην Ιταλία, η Τζόρτζια Μελόνι έχει καταστήσει την υπεράσπιση των παραδόσεων των Χριστουγέννων ως κεντρικό στοιχείο της πολιτικής της ταυτότητας. Ουκ ολίγες φορές, εμφανίζει τη γιορτή ως μέρος μιας εθνικής κληρονομιάς που δέχεται απειλές, καταγγέλλοντας «ιδεολογικές» προσπάθειες να αλλοιωθεί το περιεχόμενό της.

«Πώς μπορεί ο πολιτισμός μου να σε προσβάλλει;» έχει αναρωτηθεί στο παρελθόν, υπερασπιζόμενη τις φάτνες στους δημόσιους χώρους. Η Μελόνι έχει υποστηρίξει ότι τα παιδιά θα πρέπει να μην συνδέουν τα Χριστούγεννα μόνο με το φαγητό και τα δώρα, αλλά και με το θρησκευτικό κομμάτι και έχει διαφωνήσει με την ιδέα περί αλλαγής στις παραδόσεις. Φέτος, δήλωσε ότι απέχει από το αλκοόλ μέχρι τα Χριστούγεννα, θέλοντας να προβάλλει ευατόν ως φορέα πνευματικότητας και παράδοσης. 

Αντίστοιχες θέσεις εκφράζουν ο Εθνικός Συναγερμός στη Γαλλία και το Vox στην Ισπανία. Στη Γερμανία, η Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) έχει προειδοποιήσει ότι οι χριστουγεννιάτικες αγορές χάνουν τον «γερμανικό χαρακτήρα» τους.
 

Το χριστουγεννιάτικο θέαμα

Τα «Αδέλφια της Ιταλίας» που είναι το κόμμα της Μελόνι προχωρούν και στην «οπτικοποίηση» του μηνύματος. Κάθε Δεκέμβριο διοργανώνουν το πολιτικό φεστιβάλ Atreyu στο Καστέλ ντελ’ Άντζελο με χριστουγεννιάτικο θέμα, όπου υπάρχει Άγιος Βασίλης, παγοδρόμιο και ένα τεράστιο χριστουγεννιάτικο δέντρο, με φώτα στα χρώματα της ιταλικής σημαίας. Παλαιότερα, η εκδήλωση γινόταν διακριτικά στα τέλη καλοκαιριού. 

Για τα στελέχη του κόμματος, ο συμβολισμός είναι σαφής. «Για εμάς, οι παραδόσεις αντιπροσωπεύουν τις ρίζες μας, το ποιοι είμαστε και την ιστορία που μας διαμόρφωσε», δήλωσε η βουλευτής του κόμματος της Μελόνι Μάρτα Σκιφόνε. «Αυτές οι ρίζες πρέπει να γιορτάζονται και να υπερασπίζονται». Το μήνυμα φαίνεται να βρίσκει απήχηση και σε νεότερους υποστηρικτές. 

Ωστόσο, η θρησκεία δείχνει να έχει μάλλον δευτερεύοντα ρόλο. Πολλοί από τους πολιτικούς που ηγούνται αυτών των εκστρατειών δεν είναι ιδιαίτερα θρησκευόμενοι, ενώ μόνο μια μειοψηφία των ψηφοφόρων τους είναι ενεργοί χριστιανοί. Αυτό που τους απασχολεί είναι το πολιτισμικό κομμάτι του χριστιανισμού, που χαράσσει τα όρια ανάμεσα στο «εμείς» και το «αυτοί».
 

Η στρατηγική των Χριστουγέννων

Ο καθηγητής Ντανιέλε Αλμπερτάτσι αναφέρει ότι τις δεκαετίες του 1980 και του 1990 η ριζοσπαστική δεξιά κρατούσε αποστάσεις από την εκκλησία. Μετά τις ισλαμιστικές τρομοκρατικές επιθέσεις στην Ευρώπη, την περίοδο 2010-2015, η εικόνα άλλαξε, καθώς παρουσιάστηκαν ως σύγκρουση πολιτισμών. «Ο χριστιανισμός έγινε πολιτισμικός δείκτης και τρόπος αυτοπαρουσίασης ως υπερασπιστών της παραδοσιακής οικογένειας, της παράδοσης και της ταυτότητας», εξήγησε. Με το φεστιβάλ, τα «Αδέλφια της Ιταλίας» προσπάθησαν μάλιστα να αντιστρέψουν το στίγμα του παρελθόντος και να δείξουν ότι το κόμμα αποτελεί μια σύγχρονη, ευρεία συντηρητική παράταξη. 

Η στρατηγική των ακροδεξιών κομμάτων ενισχύεται από τη δυσφορία της Αριστεράς απέναντι στη θρησκεία στον δημόσιο χώρο. Προοδευτικά κόμματα και θεσμοί, συμπεριλαμβανομένης της ΕΕ, έχουν επιχειρήσει να τονίσουν τη συμπερίληψη χρησιμοποιώντας ουδέτερους όρους όπως «εορταστική περίοδος». Για την ακροδεξιά, αυτό ισοδυναμεί με πολιτισμική αυταπάρνηση. Στην Ιταλία φέτος, η Λέγκα και οι Αδελφοί της Ιταλίας επιτέθηκαν σε σχολεία που αφαίρεσαν θρησκευτικές αναφορές από χριστουγεννιάτικα τραγούδια. Στη Γένοβα, δεξιά κόμματα κατηγόρησαν τη δήμαρχο για «χαστούκι στην παράδοση» επειδή δεν τοποθέτησε φάτνη, σύμφωνα με το 

Ιδιοποίηση των Χριστουγέννων

Η ειρωνεία, σημειώνουν οι επικριτές, είναι ότι πολλές χριστουγεννιάτικες παραδόσεις είναι σχετικά σύγχρονες, διαμορφωμένες τόσο από το εμπόριο όσο και από τη θρησκεία. Ωστόσο, τα Χριστούγεννα παραμένουν πολιτικά ισχυρά ακριβώς επειδή είναι φορτισμένα συναισθηματικά, δεμένα με οικογενειακά τελετουργικά, παιδικές αναμνήσεις και τοπική ταυτότητα.


Για την κυβέρνηση Μελόνι, η «ιδιοποίηση» των Χριστουγέννων εντάσσεται σε ένα ευρύτερο σχέδιο ανάκτησης ελέγχου των πολιτιστικών θεσμών, από τη δημόσια τηλεόραση έως τα μουσεία και την όπερα. Το αφήγημα της ακροδεξιάς που είναι η δύναμη που υπερασπίζεται τα Χριστούγεννα φέρνει σε δύσκολη θέση τους κεντρώους, που δυσκολεύονται να διατυπώσουν ένα πειστικό αντεπιχείρημα υπέρ της κοσμικότητας.