Ο Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, Ντόναλντ Τραμπ, δήλωσε τη Δευτέρα πως η κυβέρνηση του Ιράν παρείχε έγκαιρη προειδοποίηση για τις πυραυλικές επιθέσεις που εξαπέλυσε στη βάση των ΗΠΑ στο Κατάρ, χαρακτηρίζοντας την αντίδραση της Τεχεράνης ως «πολύ αδύναμη». Η επίθεση ακολούθησε τα αεροπορικά πλήγματα των ΗΠΑ σε ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις μέσα στο Σαββατοκύριακο.

«Θέλω να ευχαριστήσω το Ιράν για την έγκαιρη ειδοποίηση, η οποία μας επέτρεψε να αποφύγουμε απώλειες και τραυματισμούς», έγραψε ο Τραμπ στην πλατφόρμα Truth Social.

Προειδοποίηση με διπλωματικό τόνο

Παρόλο που δεν ανέφερε το χρονικό διάστημα της προειδοποίησης ούτε τον τρόπο με τον οποίο εστάλη, η τοποθέτηση του Τραμπ ενίσχυσε τη θεωρία πως η Τεχεράνη ενδέχεται να είχε προαναγγείλει τις ενέργειές της, επιτρέποντας στην Ουάσιγκτον να λάβει προληπτικά μέτρα. Διπλωματικές πηγές αποκάλυψαν στο CBS News ότι η αντεπίθεση του Ιράν ήταν αναμενόμενη και είχε σχεδιαστεί με ακρίβεια, με Αμερικανούς και Καταριανούς αξιωματούχους να έχουν συναντηθεί το Σαββατοκύριακο.

Η τακτική αυτή δεν είναι πρωτοφανής. Το 2020, μετά την εκτέλεση του Κασέμ Σουλεϊμανί από τις ΗΠΑ, το Ιράν είχε ενημερώσει εκ των προτέρων τον τότε πρωθυπουργό του Ιράκ για τις επιθέσεις σε αμερικανική βάση, επιτρέποντας στους στρατιώτες να καταφύγουν, με αποτέλεσμα να μην υπάρξουν θύματα, αν και αρκετοί εμφάνισαν κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις.

Περιορισμένη ζημιά και καμία απώλεια

Ο Τραμπ σημείωσε ότι οι πυραυλικές επιθέσεις στη βάση Al Udeid προκάλεσαν ελάχιστες ζημιές. «Οι περισσότεροι πύραυλοι καταρρίφθηκαν και σχεδόν καμία ζημιά δεν προκλήθηκε», ανέφερε, προσθέτοντας ότι δεν υπήρξαν θύματα μεταξύ των Αμερικανών ή των Καταριανών στρατιωτών.

Ο Ανώτατος Ηγέτης του Ιράν, Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, επιβεβαίωσε την ίδια πληροφορία, δημοσιεύοντας ανάρτηση στο X, συνοδευόμενη από σκίτσο με φλεγόμενη στρατιωτική βάση των ΗΠΑ.

Από επίθεση σε εκεχειρία

Λίγες ώρες μετά τις επιθέσεις στο Κατάρ, ο Τραμπ ανακοίνωσε ότι το Ιράν και το Ισραήλ συμφώνησαν σε εκεχειρία που θα ξεκινήσει τα μεσάνυχτα (ώρα ανατολικών ΗΠΑ), μόλις δύο εβδομάδες μετά την έναρξη των ισραηλινών επιθέσεων σε ιρανικούς στόχους και τις ιρανικές αντεπιθέσεις.

Παρόλο που ούτε το Ιράν ούτε το Ισραήλ σχολίασαν δημοσίως την ανακοινωθείσα εκεχειρία, η δήλωση του Τραμπ ήρθε ως ένδειξη ότι οι εντάσεις ίσως να βαίνουν προς εκτόνωση, τουλάχιστον προσωρινά.

Από πολεμική ρητορική σε έκκληση για ειρήνη

Υπενθυμίζεται ότι πριν από τα αμερικανικά πλήγματα, η Τεχεράνη είχε απειλήσει με «ολοκληρωτικό πόλεμο» σε περίπτωση εμπλοκής των ΗΠΑ στην ισραηλινή στρατιωτική επιχείρηση. Μετά τις αεροπορικές επιδρομές την Κυριακή, ο Τραμπ προειδοποίησε ότι κάθε αντίποινο από το Ιράν «ΘΑ ΑΝΤΑΠΟΔΟΘΕΙ ΜΕ ΠΟΛΥ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ ΔΥΝΑΜΗ».

Ωστόσο, τη Δευτέρα, μετά την αντεπίθεση του Ιράν, ο Τραμπ έγραψε ότι δεν αναμένει περαιτέρω ενέργειες και πιστεύει ότι το Ιράν «έβγαλε από μέσα του όλο το μίσος», προσθέτοντας:

Ο πρόεδρος έκανε ακόμα ένα κάλεσμα για διπλωματική λύση μεταξύ Τεχεράνης και Τελ Αβίβ, πιθανώς παραπέμποντας στις προσπάθειες της κυβέρνησής του να περιορίσει το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα με συμφωνίες.

Η υπόθεση αποκαλύπτει μια νέα διάσταση στην ένταση ΗΠΑ-Ιράν, όπου παρά τις επιθετικές κινήσεις και τη στρατιωτική ρητορική, υπάρχουν δίαυλοι σιωπηρής επικοινωνίας και προληπτικής αποκλιμάκωσης. Οι έγκαιρες ειδοποιήσεις, όπως αυτές που επικαλείται ο Τραμπ, ίσως λειτουργούν ως μηχανισμοί αποφυγής γενικευμένης σύρραξης στη Μέση Ανατολή.

Με το βλέμμα στραμμένο στη συνέχεια των γεωπολιτικών εξελίξεων, το ενδεχόμενο για σταθεροποίηση της κατάστασης φαίνεται περισσότερο εφικτό, ειδικά αν η εκεχειρία Ιράν–Ισραήλ διατηρηθεί.