Σε επικίνδυνη φαίνεται ότι εξελίσσεται η προσπάθεια της Άγκυρας να κρατήσει ίσες αποστάσεις ανάμεσα σε Μόσχα και Ουάσιγκτον. Και αυτό, καθώς οι Ηνωμένες Πολιτείες συνεχίζουν να καλούν την Τουρκία να εγκαταλείψει το ρωσικό σύστημα S-400, όπως σημείωσε εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, μετά την τηλεφωνική συνομιλία που είχε ο Τζο Μπάιντεν με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

Απαντώντας σε ερώτηση του Αθηναϊκού Πρακτορείου Ειδήσεων για το εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες θα μπορούσαν να εξετάσουν την άρση των κυρώσεων, την στιγμή που οι S-400 παραμένουν στην Τουρκία, εκπρόσωπος του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών τόνισε ότι η Ουάσινγκτον συνεχίζει να καλεί την Άγκυρα να εγκαταλείψει το ρωσικό σύστημα.

Όπως είπε, η αγορά του συστήματος S-400 από την Τουρκία θέτει σε κίνδυνο την ασφάλεια της στρατιωτικής τεχνολογίας και του προσωπικού των ΗΠΑ και των Συμμάχων, υπονομεύοντας τη συνοχή και τη διαλειτουργικότητα του ΝΑΤΟ. Παρέχει επίσης σημαντικά κεφάλαια στον αμυντικό τομέα της Ρωσίας, καθώς και πρόσβαση της Ρωσίας στις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις και στην αμυντική βιομηχανία.

«Οι Ηνωμένες Πολιτείες επέβαλαν κυρώσεις στην Τουρκική Υπηρεσία Προμηθειών Άμυνας (SSB), σύμφωνα με την Ενότητα 231 του Νόμου για την Αντιμετώπιση των Αντιπάλων της Αμερικής Μέσω Κυρώσεων (CAATSA), για το γεγονός ότι πραγματοποίησε εν γνώσει της μια σημαντική συναλλαγή με τη Rosoboronexport» σημείωσε ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ.

Κατά την τηλεφωνική επικοινωνία των δύο ανδρών, ο Τούρκος πρόεδρος ζήτησε από τον πρόεδρο των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, να άρει το εμπάργκο στην αμυντική βιομηχανία της Τουρκίας και να επισπευσθούν οι διαδικασίες για την αγορά 40 μαχητικών F-16 και των εκσυγχρονισμό των υπολοίπων.

Οι ΗΠΑ, ωστόσο, δεν φαίνονται διατεθειμένες να κάνουν κάτι τέτοιο.

Έκθεση Κογκρέσου: Το μεγάλο παζάρι της Τουρκίας 

Σε έκθεσή της με θέμα την «Τουρκική απάντηση στη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και τα ζητήματα που ανέκυψαν με την πρόσβαση στη Μαύρη Θάλασσα», η Υπηρεσία Έρευνας του αμερικανικού Κογκρέσου, που ενημερώνει το Σώμα από το 1914, επισημαίνει πως η Άγκυρα επιχειρεί να περιορίσει τις συνέπειες της ουκρανικής κρίσης στην εθνική της ασφάλεια και οικονομία.

Στο πλαίσιο αυτό, κρατά λεπτές ισορροπίες απέναντι στη Μόσχα και στο Κίεβο και γι’ αυτό ανέλαβε διαμεσολαβητικό ρόλο μεταξύ των δύο πλευρών.

«Αν και η Τουρκία αποδοκίμασε την εισβολή και παρείχε drones και ανθρωπιστική βοήθεια στην Ουκρανία, η τουρκική κυβέρνηση είπε ότι δεν πρόκειται να συμμετάσχει στις οικονομικές κυρώσεις κατά της Ρωσίας. Η σύγκρουση επιδείνωσε άλλωστε τη σοβούσα νομισματική και πληθωριστική κρίση στη χώρα και η οικονομία της θα μπορούσε να αποδειχθεί ιδιαίτερα ευάλωτη στη διακοπή ρωσικών εξαγωγών φυσικού αερίου και σιτηρών ή σε στρατιωτικές δραστηριότητες στη Συρία, που δημιουργούν νέες προσφυγικές ροές», επισημαίνεται χαρακτηριστικά.

Η υπηρεσία υπενθυμίζει πως οι σχέσεις της Τουρκίας με τη Ρωσία, ειδικά η απόκτηση των S-400, προκάλεσαν σοβαρή ένταση στις σχέσεις της χώρας με τις ΗΠΑ, που οδήγησαν σε κυρώσεις και στο «πάγωμα» πωλήσεων όπλων από το Κογκρέσο.

Το κλείσιμο των Στενών

Σχολιάζοντας την απόφαση της Άγκυρας να κλείσει τα Στενά επικαλούμενη τη Συνθήκη του Μοντρέ, η έκθεση εκτιμά ότι όσο παρατείνεται ο πόλεμος τόσο μεγαλύτερη σημασία αποκτά το κλείσιμο. Μια εξαίρεση στην απόφαση προβλέπει πρόσβαση σε ρωσικά πλοία αν επιστρέφουν στις βάσεις τους στη Μαύρη Θάλασσα, αν και ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών διευκρίνισε ότι «τα πλοία αυτά δεν θα πρέπει να έχουν εμπλακεί στον πόλεμο».

Αναλυτές ανησυχούν ότι η αποθάρρυνση άλλων χωρών να διέλθουν τα Στενά, όταν η Ρωσία μπορεί να επιστρέψει τα πλοία της στις βάσεις τους στη Μαύρη Θάλασσα, υπονομεύει τη Συνθήκη και βάζει το ΝΑΤΟ σε μειονεκτική θέση.

Ο πόλεμος στην Ουκρανία θα μπορούσε να επηρεάσει το εκκρεμές αίτημα για αναβαθμισμένα και νέα F-16.

Η Τουρκία επιχειρεί να εκσυγχρονίσει την αεροπορία της αφότου έχασε την πρόσβαση στα μαχητικά F-35 λόγω της αγοράς των ρωσικών S-400. Aναλυτές πιστεύουν ότι σε περίπτωση που δεν εκπληρωθεί το αίτημα για τα F-16 θα μπορούσε να πληγεί η σχέση Τουρκίας – ΗΠΑ και να στραφεί η Αγκυρα στη Ρωσία ή σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες για την απόκτηση μαχητικών. Τέλος, είναι ασαφές πώς θα μπορούσε ο πόλεμος να αλλάξει τη στάση της Τουρκίας στο ζήτημα των S-400. Αν εγκαταλείψει τους S-400, θα μπορούσαν οι ΗΠΑ να άρουν τις προαναφερθείσες κυρώσεις και να επιτρέψουν στην Τουρκία να παραλάβει F-35.

Η σύρραξη δοκιμάζει τις συνέπειες της τουρκικής συνεργασίας με την Ουκρανία αλλά και την αντίδραση της Ρωσίας, που επίσης θα μπορούσε να έχει επιπτώσεις στην αμερικανική πολιτική.

Η Τουρκία έχει πουλήσει drones Bayraktar TB2 στην Ουκρανία στο πλαίσιο της ενισχυμένης διμερούς αμυντικής συνεργασίας. Στις επιχειρήσεις στη Συρία, στη Λιβύη και στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ αυτά τα drones είχαν σημαντικές επιδόσεις, αλλά η αποτελεσματικότητά τους μπορεί να αποδειχθεί πιο περιορισμένη σε έναν πόλεμο υψηλής έντασης. Κάποιοι ισχυρισμοί για αποτελεσματικά πλήγματα κατά ρωσικών στόχων εμφανίστηκαν τις τελευταίες μέρες και, σύμφωνα με δημοσιεύματα, στις αρχές Μαρτίου η Ουκρανία παρέλαβε κι άλλα ΤΒ2.