Ο Τίμιος Σταυρός και η ανεύρεσή του γιορτάζεται στις 14 Σεπτεμβρίου. Διαβάστε την ιστορία της εύρεσης και ύψωσης του.

Τι μέγεθος είχε ο Τίμιος Σταυρός; Πόσα τεμάχια από το Τίμιο Ξύλο, υπάρχουν σήμερα στον κόσμο; Πώς κατάλαβαν ότι αυτός ήταν ο αληθινός, αφού βρέθηκαν άλλοι δύο; Όλες οι απαντήσεις στις ερωτήσεις που σήμερα τριγυρνούν στο μυαλό του καθενός.

Η Ύψωση του Τιμίου Σταυρού εορτάζεται στις 14 Σεπτεμβρίου με ιδιαίτερη λαμπρότητα σε όλη την Ελλάδα. Στη χώρα μας εκείνη τη μέρα γιορτάζουν ο Σταύρος και η Σταυρούλα.

Ο Τίμιος Σταυρός και η ιστορία του

Το 326 μ.Χ. η Αγία Ελένη πήγε στην Ιερουσαλήμ για να προσκυνήσει τους Αγίους Τόπους. Θέλησε να ευχαριστήσει το Θεό για τους θριάμβους του γιου της Μεγάλου Κωνσταντίνου. Ο Θείος ζήλος όμως, έκανε την Άγια Ελένη να αρχίσει έρευνες για την ανεύρεση του Τιμίου Σταυρού.

Στα Ιεροσόλυμα πραγματοποίησε ανασκαφές για να βρεθούν οι τόποι της Σταύρωσης στον λόφο του Γολγοθά. Η Αγία Ελένη οδηγήθηκε στην εύρεση του Τιμίου Σταυρού από ένα αρωματικό φυτό που φύτρωνε στο μέρος εκείνο, τον γνωστό μας βασιλικό. Ύστερα από επίπονες ανασκαφές βρέθηκαν τρεις σταυροί, του Κυρίου και των δύο ληστών.

Ο επίσκοπος Ιεροσολύμων Μακάριος, αφού έκανε δέηση, άγγιξε στους σταυρούς το σώμα μιας ευσεβέστατης κυρίας που είχε πεθάνει. Όταν ήλθε η σειρά και άγγιξε τον τρίτο σταυρό, που ήταν πραγματικά του Κυρίου, η γυναίκα αμέσως αναστήθηκε. 

Τι μέγεθος είχε και πού υψώθηκε

Πλήθη πιστών άρχισαν να συρρέουν για να αγγίξουν το τίμιο ξύλο. Επειδή, όμως, συνέβησαν πολλά δυστυχήματα από το συνωστισμό, ύψωσαν τον Τίμιο Σταυρό μέσα στο ναό σε μέρος υψηλό. Στις 14 Σεπτεμβρίου 335, ο Πατριάρχης Μακάριος ύψωσε τον Τίμιο Σταυρό στον Γολγοθά. Ύστερα, τον τοποθέτησε στον ναό της Αναστάσεως. Ο Τίμιος Σταυρός είχε 4,50 μέτρα ύψος και 2,40 μέτρα πλάτος. 

Το 613 μ.Χ. οι Πέρσες κυρίεψαν την Παλαιστίνη, λεηλάτησαν και κατέστρεψαν τα ιερά προσκυνήματα. Μάλιστα, πήραν ως λάφυρο τον Τίμιο Σταυρό. Αφού τον μετέφεραν στη χώρα τους, θεώρησαν τον Σταυρό μαγικό, εξαιτίας κάποιων θαυμάτων που έγιναν.

Η ύψωση του Τιμίου Σταυρού έγινε στην Κωνσταντινούπολη το 628 μ.Χ. από τον βασιλιά Ηράκλειο. Ο βασιλιάς Ηράκλειος ξαναπήρε τον Τίμιο Σταυρό από τους Αβάρους, οι οποίοι τον είχαν αρπάξει από τους Αγίους Τόπους.

Αναφορές για το πού υπάρχουν τεμάχιά του

Η Εκκλησία επιτάσσει την ημέρα αυτή αυστηρά νηστεία. Ενώ ο Σταυρός, από την ημέρα της εύρεσης του, τεμαχιζόταν σε απειροελάχιστα κομματάκια και δινόταν στους πιστούς για ευλογία, αυτός παρέμεινε ακέραιος και δε μειωνόταν καθόλου.

Από τον πέμπτο μέχρι τον έβδομο αιώνα, εντοπίστηκαν μόλις πενήντα τέσσερις αναφορές σε λειψανοθήκες του Τιμίου Σταυρού. Μετά το δωδέκατο αιώνα, πιθανότατα εξαιτίας των σταυροφοριών και την επιστροφή των προσκυνητών από τους Αγίους Τόπους, οι αριθμοί αυξάνονται σχεδόν δραματικά. Η σταυροθήκη με τεμάχιο Τιμίου Σταυρού που αποθησαυρίζεται στην Ιερά Μονή Βατοπεδίου Αγίου Όρους και χρησιμοποιείται από τη λειψανοθήκη ως φόντο του ιστότοπού της φέρει τον αριθμό 886 με περίπου μία σελίδα περιγραφής.

Ο Anatole Frolow προχώρησε σε μια ανάλυση για το πόσο σημαντικός ήταν ο Τίμιος Σταυρός για τη βυζαντινή αυτοκρατορία. Ο ίδιος εντόπισε συνολικά 1150 αναφορές σε σταυροθήκες με τεμάχια Τιμίου Σταυρού, αλλά βέβαια μετά το 1961 πιθανότατα κάποιες άλλες σταυροθήκες μπορεί να έχουν έρθει στο φως, ιδιαίτερα στην Ανατολική Ευρώπη, πχ Ρωσία, όπου ο συγγραφέας ίσως δεν είχε τότε πλήρη πρόσβαση στις πηγές.