Νέα δεδομένα και επιτάχυνση των εξελίξεων φέρνει το σοκ του Eurogroup της 22ας Μαΐου. Τo επόμενο ορόσημο είναι η συνεδρίαση του Euro Working Group στις 8 Ιουνίου όπου θα φανεί αν η Αθήνα θα μπορεί να ελπίζει σε μια καλύτερη λύση από αυτή που απέρριψε την Δευτέρα.

Τι απέρριψε; Ουσιαστικά ένα υβριδικό σχήμα που δεν το ανέμενε η ελληνική πλευρά και έφερε τη σφραγίδα του Γερμανού υπουργού Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε. Προέβλεπε τη συμμετοχή του ΔΝΤ στο πρόγραμμα ως «υπερεπόπτη» αλλά χωρίς χρηματοδότηση κάτι που σήμαινε ότι η Ελλάδα δεν θα έμπαινε στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης (QE) της ΕΚΤ, θα έχανε την ευκαιρία για μια δοκιμαστική έξοδο στις αγορές και ως εκ τούτου θα αντιμετώπιζε πολλαπλούς κινδύνους για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης, την πορεία του ΑΕΠ αλλά και των εσόδων του κράτους.

Παράλληλα, η πρόταση παρέπεμπε την είσοδο του ΔΝΤ με κανονική χρηματοδότηση στο τέλος του προγράμματος, το καλοκαίρι του 2018, τροφοδοτώντας έναν κύκλο σεναρίων για το περιεχόμενο και τη φυσιογνωμία του 4ου μνημονίου το οποίο θα «κουμπώσει» με τα μέτρα της διετίας 2019-2020 και πιθανόν προαπαιτούμενα.

Επιπλέον, την Δευτέρα, για πρώτη φορά στην εποχή των μνημονίων η Ελλάδα δεν απέσπασε την πολιτική σφραγίδα (political endorsement) για την ολοκλήρωση της αξιολόγησης μετά από ψήφιση πολυνομοσχεδίου από τη Βουλή. Το καινοφανές αυτό γεγονός, παρά την ολοκλήρωση των περισσότερων και πιο δύσκολων δράσεων (συνολικά 115 από 140 με μόνο δευτερεύουσα νομοθεσία να εκκρεμεί), αποδίδεται από αναλυτές στην σκλήρυνση της στάσης Σόιμπλε προ των γερμανικών εκλογών του Σεπτεμβρίου, ιδίως μετά την αποδυνάμωση των προοπτικών του Μάρτιν Σουλτς για την καγκελαρία ο οποίος είχε υιοθετήσει μια πιο φιλική στάση προς το ελληνικό ζήτημα στην οποία η κυβέρνηση είχε επενδύσει.

Η άρνηση Σόιμπλε να δώσει μια ικανοποιητική διατύπωση για τα μέτρα αναδιάρθρωσης του χρέους (εφαρμογής ούτως ή άλλως από το Σεπτέμβριο του 2018) η οποία θα ξεκλείδωνε την αλληλουχία της πλήρους εισόδου του ΔΝΤ, του QE και των αγορών προκάλεσε σοκ στην κυβέρνηση η οποία είχε προεξοφλήσει αυτή την εξέλιξη με πανηγυρικές δηλώσεις (γραβάτα κλπ.) ήδη από την ημέρα της ψήφισης του πολυνομοσχεδίου στη Βουλή την περασμένη εβδομάδα.

Παρά τη στήριξη από την Γαλλία και το δίδυμο Μακρόν-Λεμέρ το κλίμα που ακόμη εκπέμπεται από το Βερολίνο είναι ότι ο κ. Σόιμπλε παραμένει αμετακίνητος στην πρόταση της Δευτέρας.

Διαφορετικά μηνύματα την ίδια ημέρα

Ο Πρωθυπουργός φάνηκε χθες το πρωί να ρίχνει νερό στο κρασί του για το χρέος (μετά την άρνηση της Γερμανίας), ωστόσο το βράδυ έδειξε να αλλάζει γραμμή. Το πρωί σε δηλώσεις του στο υπουργείο Ενέργειας έκανε βήματα πίσω σε σύγκριση με τον διακηρυγμένο στόχο, ανοίγοντας παράθυρο για την αποδοχή της πρότασης Σόιμπλε: «Πιστεύω πως ο στρατηγικός στόχος να μπορέσει η χώρα με το πέρας του τρίτου προγράμματος που είναι τον Αύγουστο του 2018 να έχει μια σταθερή δυνατότητα δανεισμού με βιώσιμα επιτόκια από τις αγορές είναι στρατηγικός στόχος που παραμένει και είναι κοντά. Μπορεί να επιτευχθεί είτε πάρουμε μια λύση που μας παρουσίασε ο κ. Σόιμπλε και αρνηθήκαμε, πόσο δε μάλλον με μια καλύτερη λύση για την οποία διαπραγματευόμαστε. Δυνατότητα πρόσβασης στις αγορές θα έχουμε με καλούς όρους».

Το βράδυ μιλώντας στη Θεσσαλονίκη επέλεξε να στείλει μήνυμα σε ΔΝΤ και Γερμανία λέγοντας ότι «δεν γίνεται να θέλουμε και την  πίτα ολόκληρη και το σκύλο χορτάτο», κάτι που σημαίνει πως εφόσον η Ελλάδα πήρε τα μέτρα εκείνοι πρέπει να δώσουν το χρέος. Εξηγώντας το ναυάγιο στο Eurogroup ανέφερε: «Υπήρξε μια προσπάθεια να προωθηθεί και πάλι μια θολή λύση. Μια λύση μετάθεσης του προβλήματος. Μια λύση που δεν αντιστοιχούσε στο οικονομικό κλίμα, στα δημοσιονομικά αποτελέσματα της ελληνικής οικονομίας αλλά ούτε και στις θυσίες του ελληνικού λαού. Μια λύση που δεν έδινε οριστικό τέλος στις αμφιβολίες για τη συμμετοχή ή μη του ταμείου. Διότι εμπεριείχε μεν μια πρόταση ρύθμισης του ελληνικού χρέους αλλά αυτή δεν ήταν αρκετή. Και δεν ήταν αρκετή κυρίως διότι έδινε πάτημα για τη συνέχιση της επαμφοτερίζουσας στάσης του Ταμείου».

Το 4ο μνημόνιο

Μετά τον ξένο Τύπο όπου τα περισσότερα μέσα κάνουν λόγο για μια κυοφορούμενη συμφωνία που θα φέρει το ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα με χρηματοδότηση μόνο όταν το χρέος αποδειχθεί βιώσιμο, ακολούθησαν την Τετάρτη οι αναλυτές, με τη Citigroup που κάνει ανοιχτά λόγο για 4ο μνημόνιο. Σε έκτακτο σημείωμά της η αμερικανική τράπεζα αναφέρει ότι έχει αποφασίσει πλέον επίσημα το ΔΝΤ να συμμετάσχει στο ελληνικό πρόγραμμα χωρίς χρηματοδοτικό ρόλο, μέχρι να αποσαφηνιστούν οι λεπτομέρειες για την ελάφρυνση του χρέους, εξέλιξη που όπως σημειώνει θα μειώσει ακόμα περισσότερο την πιθανότητα ένταξης των ελληνικών ομολόγων στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ και συνάμα την πιθανότητα εξόδου στις αγορές.

Ο μπαλαντέρ  

Όπως πληροφορείται το protothema.gr, η λύση στο αδιέξοδο θα μπορούσε τελικά να βρεθεί στη βάση μιας πρότασης που θα περιλαμβάνει μια «εγγύηση βιωσιμότητας χρέους» που θα δώσουν οι Ευρωπαίοι στο ΔΝΤ ώστε να μπει στο πρόγραμμα ακόμη και χωρίς λεφτά, ωστόσο μένει να φανεί αν κάτι τέτοιο θα αρκεί ώστε η ΕΚΤ να εντάξει την Ελλάδα στο QE ώστε να σωθούν τουλάχιστον τα προσχήματα.  

Λιτότητα για πάντα σε έγγραφο του ESM

Εν τω μεταξύ, το πλαίσιο πάνω στο οποίο συζητούν οι βασικοί παίκτες της ελληνικής υπόθεσης φέρνει στο φως εμπιστευτικό έγγραφο του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM), το οποίο παρουσιάζει αποκλειστικά το Reuters, καθώς σε αυτό υποστηρίζεται ότι εάν η Ελλάδα κατορθώσει να επιτύχει πρωτογενές πλεόνασμα άνω του 3% του ΑΕΠ για τα επόμενα... 20 χρόνια, τότε οι πιστωτές της δεν χρειάζεται να προχωρήσουν σε αναδιάρθρωση του χρέους της χώρας. Το εν λόγω έγγραφο δόθηκε στους υπουργούς Οικονομικών της Ευρωζώνης και στον εκπρόσωπο του ΔΝΤ κατά τη διάρκεια του άκαρπου Eurogroup της Δευτέρας ωστόσο δεν έχει άμεση σχέση με το σχέδιο Σόιμπλε που απέρριψε η ελληνική πλευρά.